"نمودِنوستالوژی در رساله خلسه اعتمادالسلطنه"
محورهای موضوعی : تاریخ ایران دوره اسلامی
1 - دانش آموخته دوره دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران ودبیر آموزش وپرورش شهرستان نکا.
کلید واژه: نوستالوژی", خلسه", "ادبیّات, قاجاریه", "اعتمادالسلطنه",
چکیده مقاله :
چکیده
هدف پژوهشگر در مقاله بررسی"نمودِ نوستالوژی در رساله خلسه اعتمادالسلطنه (1259-1313ق) " میباشد؛ این رساله از آخرین نوشتههای وی و دربرگیرندهی اندیشههای سیاسیاش مبتنی بر نظام گفتمان خلسهای بوده است . خلسه، همان حالتی روانی در وجود انسان است که در آن بخش ناخودآگاه ذهن فعّالتر از بخش خودآگاه است یا به عبارت دیگر، همان ورود به عالم ناخودآگاه ذهن، با رویکرد روانشناسانه میباشد و نوستالژی دراصطلاح حسرت نسبت به آن چیزی که از دست رفته است بیان شده است.درگردآوری اطلاعات این پژوهش ازروش تحقیق تحلیلی- تاریخی استفاده شد. اعتمادالسلطنه از منورالفکران تاثیرگذار دوره ناصری میباشد که در تکوین ادبیات شبه‌مدرن ایران وتاریخنگاری نوین نقش اساسی داشته و هدف وی ازنگارش رساله خلسه محاکمه واستنطاق خیالی وزاری قاجار به ویژه حسین سپهسالار وامین السلطان بوده و نتایج پژوهش نشان میدهدآرکائیسم و ناسیونالیسم دو مولفهی برآمده از احساسات نوستالژیکی در متن خلسه میباشند؛ که نشان از وجود این احساس در گفتمان خلسهای اثر اعتماد السلطنه و تا حدودی زمینهساز ادبیات پیش از مشروطه بشمار میآید.
كليدواژگان: "نوستالوژی"،خلسه"، "ادبیّات قاجاریه"، "اعتمادالسلطنه"
Title of Article: Appearance of Nostalgia Khalse Treatise of Etemad al-Saltanah
Abstract
The purpose of the researchers in this article is to examine "the appearance of nostalgia in the Khalse Treatise of Etemad al-Saltanah" (1843-1895). This treatise is his latest writings containing his political thoughts based on the discourse system of contemplation (Khalse). Khalse or contemplation is the same psychological state in human existence in which the unconscious part of the mind is more active than the conscious part. In other words, it is the same entrance to the subconscious world of the mind with psychological approach and nostalgia is referred to as "regret" to something that has been lost. The information was analyzed using analytical-historical research. Etemad al-Saltanah is one of the intellectual open-minded persons during Naseri period that played a key role in the development of the Iranian pseudo-modern literature and modern history. His purpose, in writing Khalse Treatise, was to inquire the minister of Qajar Period imaginatively, in particular, Hussein Sepahsalar and Amin al-Sultan. The results of the study show that the archaism and nationalism are two components of nostalgic sentimentality in the text of the contemplation (khalse), indicating the existence of this feeling in the contemplation discourse. The work of Etemad al-Saltanah is partly the basis of the pre-constitutional literature.
Keywords: Nostalgia, Khalse, Qajar Literature, Etemad al-Saltanah
منابع و مآخذ
الف: منابع فارسی
- اسلامي ندوشن، محمد علي(1384)، مقاله «چگونه تاريخ ايران را بنويسيم»، مجموعه مقاله «نامه ايران»، به كوشش حميد يزدان پرست، جلد اول، تهران: نشر اطلاعات
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان(1357)، خلسه ، به کوشش محمود کتیرایی، تهران: انتشارات توکا.
- ..................... (1389)، روزنامه خاطرات –مقدمه ایرج افشار-، تهران: نشر امیرکبیر.
- بیات، حسین(1387)، داستان نویسی جریان سیال ذهن، انتشارات علمی و فرهنگی.
- بهاء ولد، (1368)، معارف، چاپ دوم، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
- پاشنگ، مصطفي(بي تا)، فرهنگ واژه هاي فارسي.
- حسینی، صالح(1380)، فرهنگ برابرهای ادبی، تهران، نشرنیلوفر.
- حسینی، صالح(1366)، مقاله «جریان سیال ذهن»، مجله مفید، شماره دهم.
- دستغیب، عبدالعلی ،نگاهی به مهدی اخوان ثالث، تهران: نشر مروارید.
- زرين¬كوب،عبدالحسين(1385)،ارزش¬ميراث صوفيه، نشراميركبير.
- .....................................(1388)، آشنايي با نقد ادبي، چاپ هشتم، نشر سخن.
- زرين كوب، حميد(1367)، مجموعه¬ي مقالات، ، تهران، نشر معين.
- فرهنگ آكسفورد(1993م)،A.S. Hornboy، چاپ چهارم.
- فلكي، محمود(1378)، سلوك شعر، نشرمحيط.
- فلمار، كلاوس برند(1376)، رنگ و طبيعت شفابخش آن، ترجمه ي شهناز آذرنيوش، نشر ققنوس.
- ستّاري، جلال(1376)، پژوهشي در قصه ي اصحاب كهف، چاپ اول، نشرمركز.
- شریفیان، مهدی(1387)، نوستالژی در اشعار اخوان ثالث، مجموعه مقالات سفر در آیینه(نقد و بررسی ).
- ادبیات معاصر)، عباسعلی وفایی، چاپ اول، نشر سخن.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا(1381)، ادوار شعر فارسی، تهران: نشر سخن.
- ........................................(1386)، موسیقی شعر، ، تهران: نشرآگه.
- شعیری، حمیدرضا(1391)، تحلیل نشانه-معنا شناختی خلسه در گفتمان ادبی، فصلنامه¬ی پژوهش¬های ادبی، سال9، شماره37-36.
- شمیسا، سیروس(1387)، انواع ادبی، چاپ اول، تهران:نشر میترا.
- .......................(1382)، سبک شناسی شعر، چاپ نهم، انتشارات فردوس.
- ........................(1388)، نقد ادبی، چاپ سوم(ویرایش دوم)، تهران:نشرمیترا.
- غنی¬پور ملکشاه، احمد،خوشه چرخ،علی اصغر وعبادی جامخانه،رضا ، ( 1389)،امام زمان (عج)، نوستالوژی آینده¬گرا در اشعار سلمان هراتی ،مجله ادبیات دینی،مشهد.شماره 1.
-گلدمن، لوسين(1372)، «جامعه شناسي ادبيات»، ترجمه محمد جعفر پوينده، تهران: انتشارات هوش و ابتكار. -طغیانی اسفراینی، اسحاق-به همراه محبوبه -همتیان(1389)، معراج یا خلسه¬های نظامی، تجربه مشترک عرفا، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه آزاد سنندج، سال اول، شماره4.
- میرصادقی، جمال (1376)، عناصر داستان، تهران: نشر سخن.
- مهدي زاده آري، رضا(1390)،جلوه هاي وطن دوستي در سروده ي طالب آملي، مجموعه مقالات نخستين همايش طالب آملي، نشر طالب آملي.
- همايون تكميل، ناصر(1359)، ميهن دوستي در ايران، تهران: نشر استقلال.
- یاوری، حورا(1374)، روانکاوی و ادبیات، چاپ اول، نشر تاریخ ایران
ب: منابع انگلیسی
-Cuddon, j.A. Preston, Claire(1998). A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Oxford UK:Blackwell.
Ricoeur, p.soj-meme comme un autre, parsi: Seuil 1990.-