تحلیل و بررسی تطبیقی خیر از دیدگاه آیه الله مصباح یزدی و جرج ادوارد مور

محورهای موضوعی : کاوش های عقلی"

مرتضی سخراوی ¹ , رسول برجیسیان ^{2 *} , حامد عامری گلستانی ³

1 - گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی و حقوق،دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، اصفهان، ایران، [e-mail]
2 - استادیارگروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، اصفهان، ایران، [e-mail]
3 - استادیار گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1403/08/12 تاریخ پذیرش : 1403/10/17 تاریخ انتشار : 1404/03/14

کلید واژه: ارزش, خوب, قبح, مصباح یزدی, جرج ادوارد مور, ,

چکیده مقاله :

ارزش شناسی خیر و خوبی همواره یکی از موضوعات مهم و اندیشه ای در حوزه فلسفه سیاسی بوده است که اندیشمندان بسیاری به آن پرداخته اند.. اندیشمند شهودگرا، جرج ادوارد مور معتقد است سود یا خیر يك امر آرمانى است كه حاصل جمع تركيب حالت هاى مختلف و ارزش هاى متكثّر است و اخلاق مبتنى بر اين است كه چه امرى «خوب» است و «خوب» امرى بسيط و از اين‌رو، غيرقابل تعريف است؛ زيرا تنها امور مركب را مى‌توان تعريف كرد، مور تکثرگرایى را در ارزش اخلاقى مطرح کرد و سودگرایى آرمانى را پیش نهاده است، در نظر او, بیشینه کردن سود, تنها به معناى ارتقاى لذات نیست, بلکه تلاشى براى به بار آوردن و بالا بردن میزانِ ارزش هاى متکثرى است که ذاتاً ارزش مندند و لذت تنها یکى از آنهاست، در اندیشه اسلامی از دیدگاه  آیه الله مصباح مجور شناخت خیر را ارزش گذاری افعال انسان می دانند و معتقد به شناخت حسن و قبح عفلی افعال هستند بطوریکه قوه باطنی را متصور می شوند که درک زیبایی و درستی اعمال یا بالعکس درک قبح و زشتی اعمال توسط آن قوه درک و استنباط می گردد و این درک نسبت به کمال هر فعل قابل استنباط است در این مقاله با روش تحلیل تطبیقی به بررسی آرای دو اندیشمند پرداخته شده است.

 

چکیده انگلیسی:

The valuation of goodness has always been a significant topic in the realm of political philosophy, attracting the attention of numerous scholars. The intuitionist philosopher G.E. Moore argues that goodness is an ideal concept resulting from the aggregation of various states and diverse values. Ethics, according to Moore, is concerned with what is "good," and he posits that goodness is a simple notion that cannot be defined, as only complex entities can be defined. Moore introduces moral pluralism and advocates for a form of ideal utilitarianism, wherein maximizing utility does not solely mean enhancing pleasures; rather, it entails an effort to cultivate and elevate the myriad inherent values, of which pleasure is merely one. In Islamic thought, Ayatollah Misbah Yazdi views the understanding of goodness as a valuation of human actions, emphasizing the recognition of moral qualities like goodness and badness of actions. He conceptualizes an inner faculty that perceives the beauty and correctness of actions, or conversely, the ugliness and wrongness, with this perception being related to the perfection of each action. This paper employs a comparative analytical method to explore the viewpoints of these two thinkers

منابع و مأخذ:

ادواردز، پل، فلسفه اخلاق ترجمه انشاء الله، رحمتي، نشر مؤسسه فرهنگي انتشارات تبيان، تهران، ????.
ارجمند، فرشته و توکلي، غلامحسين، مغالطه طبيعت گرايانه از منظر جورج مور، فصلنامه فلسفه و الاهيات، سال بيستم، شماره سوم، پاييز 1394.
اگبرن ويليام فيلدينگ و ديگران زمينه جامعه شناسي، ترجمه- امير حسين آريان پور، تهران: کتاب‌هاي جيبي، ????.
اترک، حسين، سوداگرايي اخلاقي، نشريه علمي پژوهشي (حوزوي)، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، زمستان 1384.
حسيني، حسن و اکبري، عبدالله؛ واکاوي و ارزيابي مفهوم سعادت از ديدگاه خواجه نصيرالدين طوسي، مجله پژوهش‌هاي اخلاقي، سال ششم، شماره 3، بهار 1395.
زرقاء، م. الف. تمايز اثباتي هنجاري و روش شناسي اقتصاد اسلامي مؤلف: عيوض?لو ح و حسيني س. ع. فلسفه اقتصاد اسلامي، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ????.
صانعي دره بيدي، منوچهر، چ 3، تهران، نشر سروش، ، 1400.
طباطبايي، سيدمحمدحسين، الميزان في تفسير القرآن، نشر بنياد علمي فکري علامه طباطبايي، ج 5، 1378.
فرانکنا، ويليام کي، فلسفه اخلاق، هادي صادقي، نشر طه، 1402.
کاپلستون، فردريک، تاريخ فلسفه: از بنتام تا راسل، جلد هشتم، ترجمه: بهاءالدين خرمشاهي، نشر شرکت علمي و فرهنگي (آموزش انقلاب اسلامي)، 139.
---------------، تاريخ فلسفه: يونان و روم، جلد يکم، ترجمه: سيدجلال‌الدين مجتبوي، نشر شرکت علمي و فرهنگي (آموزش انقلاب اسلامي)، 1388.
مدرسي، سيدمحمدرضا، فلسفه اخلاق: پژوهش در بنيانهاي زباني، فطري، تجربي، نظري و ديني اخلاق، نشر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، انتشارات سروش، تهران، 1397.
معين، محمد، فرهنگ معين تهران: انتشارات امير کبير، ????.
محسنيان راد، مهدي، انقلاب مطبوعات و ارزش‌ها تهران مرکز مطالعات و تحقيقات رسانه‌ها ????.
مصباح، محمد تقي، فلسفه اخلاق؛ تحقيق و نگارش احمدحسين شريفي. نشر سازمان تبليغات اسلامي، شرکت چاپ و نشر بين‌الملل، تهران، 1391.
مصباح يزدي، محمد تقي، پيش‌نيازهاي مديريت اسلامي؛ تحقيق و نگارش غلامرضا متقي‌فر، انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (قدس سره)، قم، 1391.
--------------------، پند جاويد: شرح وصيت اميرالمؤمنين علي (عليه السلام) به فرزندش امام حسن مجتبي (عليه السلام)، نشر مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (قدس سره)، قم، 1391.
--------------------، آموزش فلسفه، ج 2، چ 17، نشر، سازمان تبليغات اسلامي، شرکت چاپ و نشر بين‌الملل، تهران، 1396.
--------------------، مباحث اخلاق و سياست، جلسه چهارم: مصلحت و لذت، سايت اطلاع رساني آثار آيت الله مصباح يزدي، قابل دسترسي در https://mesbahyazdi.ir/node/6402، 3/12/1402. 1396،
معلمي، حسن، مباني اخلاق در فلسفه غرب و فلسفه اسلامي، نشرپژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، 1394.
مور، جورج ادوارد، مباني اخلاق، ترجمه غلامحسين توکلي و علي عسگري يزدي، انتشارات سمت، تهران، 1388.
وارنوک، ج، فلسفه اخلاق در قرن حاضر، ترجمه صادق لاريجاني، چاپ دوم، مرکز ترجمه نشر کتاب، 1368.
G. E. Moore, Principia Ethica, Cambridge University Press 1903.
Schilipp PA. The philosophy of G.E. Moore. 1st ed. Evanston: Northwestern University; 1942.
Moore GE. Principia Ethica. London: Cambridge University Press; 1993.
Moore GE. A Defense of Common Sense philosophy. London: Contemporary British Philosophy (2nd series); 1959.
Hosseini Shahroudi M. Philosophical Analysis and Analytical Philosophy. Journal of Razavi University 2015; (12): 5-15. [Persian