مؤلّفه‌های پاسخ به جرم در حقوق اسلامی بر مبنای آموزه‌های قرآنی
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیمحمد سالاری 1 , محمود روح الامینی 2 , باقر شاملو 3 , سید مهدی احمدی موسوی 4
1 - دانشجو دوره دکتری حقوق کیفری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان، رفسنجان، ایران.
2 - استادیار گروه حقوق دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران.
3 - دانشیار گروه حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
4 - استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان،رفسنجان، ایران..
کلید واژه: مولفه بازپروری, آموزه های قرآنی , مولفه سزاگرایی, اصلاح و درمان,
چکیده مقاله :
چکیده حقوق اسلامی با بکارگیری دو مؤلفۀ سزاگرایی و اصلاح، درمان و بازپروری و تلفیق این دو مؤلّفه با یکدیگر در جهت مبارزه با پدیده بزهکاری و پیشگیری از وقوع جرم حرکت کرده است. به نظر می‌رسد در حقوق اسلامی با الهام از آموزه‌های قرآنی و بر پایه تعالیم روح بخش این کتاب آسمانی مؤلّفه اصلاح، درمان و بازپروری بر مؤلّفه سزاگرایی ترجیح داده شده و حقوق اسلامی به عنوان مُبدِع بسیاری از سیاستهای نوین کیفری و جرم شناسی، از مجازات به عنوان آخرین راه مبارزه با جرم (در صورت عدم اصلاح مجرم) استفاده شده است و می توان گفت تعالیم اسلامی به دلیل استواری بر فطرت پاک انسانی با موازین علمی مطابقت دارد. افزون بر این حقوق اسلامی بر مبنای آموزه های قرآنی نخستین حقوقی است که به شخصیت متهم توجه و در حقیقت حقوق اسلامی مبدع و بنیانگذار علم جرمشناسی یعنی علم توجه به شخصیت محکوم بوده و مدت مدیدی قبل از پیدایش مکتب تحققی به شخصیت محکوم توجه کرده است. بنابراین نخستین بارقه های توجه به شخصیت متهم در حقوق اسلامی دیده می شود. به این دلیل حقوق اسلامی مبدع مکتب جرمشناسی است.
Islamic law has moved towards combating the phenomenon of crime and preventing the occurrence of crime by using the two components of punishment and correction, treatment and rehabilitation and combining these two components with each other. In Islamic law, inspired by the Qur'anic teachings and based on the inspiring teachings of this holy book, it seems that the component of correction, treatment and rehabilitation is preferred to the component of punishment, and Islamic law, as the creator of many new criminal and criminological policies, The title of the last way to fight crime (if the offender is not corrected) has been used and it can be said that Islamic teachings are in accordance with scientific standards due to their firmness on pure human nature. In addition, Islamic law based on Quranic teachings is the first law that pays attention to the personality of the accused and in fact the creator of Islamic law and the founder of criminology, ie the science of attention to the personality of the convict and long before the emergence of the school of research. Therefore, the first sparks of attention to the personality of the accused can be seen in Islamic law. For this reason, Islamic law is the creator of the school of criminology.
ابراهیمی، شهرام.1387ش.«رویکردهای موسع و مضیق پیشگیری و آثار آن». مجله آموزه‌های حقوقی، شماره 12. ص37-52.
احمدی، احمد. ضیا، راشین.1399ش.«بررسی فقهی و حقوقی فرزندکشی با نگاهی به آموزه‌های قرآنی».فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره 42. ص 241-266.
پوربافرانی، حسن.1391ش.«تحلیل جرم محاربه»،مجله فقه و حقوق اسلامی، شماره چهارم. ص 49-78.
جوادی آملی، عبدالله.1389 ش.«چرا قصاص، احترام به جان انسان‌هاست؟».مجله فلسفه و کلام،شماره 483. ص 7-10.
حسینی کاشانی، سیّدمحمّدمصطفی. شریفی، مهدی.1399ش).«اختیارات ولی‌فقیه در تغییر دادن مجازات حدّی در حکومت اسلامی با تأکید بر نظر امام خمینی(ره)».پژوهشنامه متین،شماره 87.ص 25-44.
رجبی، تاج امیرابراهیم. چاووشی، محمدصادق.1397ش.«تحولات نهاد اقدامات تأمینی و تربیتی». تحقیقات حقوقی ایران و بین‌الملل، شماره 39. ص 115-144.
سبزواری نژاد،حجت.1393ش،«حقوق جزای عمومی(مجازاتها و اقدامات تامینی و تربیتی)». تهران، انتشارات جنگل.
شاملو، باقر. نصیر باغبان، حسین.1390ش.«اصول حاکم بر مجازات‌های بدنی». نشریه تحقیقات حقوقی، شماره 56. ص121-152.
صالحی، مهدی. جعفری هرندی، محمد.1398ش.«مجازات‌های بدنی در اسلام با نگاهی به آموزه‌های قرآنی و چالشهای حقوق بشری». فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره 40. ص 59-92.
العاملی، زیدالدّین بن علی(شهید ثانی). 1426ق.الروضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدمشقیّه، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
مهرپور، حسین.1384ش.«بررسی تفاوت اجرای حکم قصاص در مورد زن و مرد». نشریه راهبرد. شماره 37.ص 291-303.
مؤمنی، عابدین.علوی، سیدمحمود.رستمی نجف‌آبادی، حامد.1396ش.«فلسفه حدود و نقش مصلحت در تقنین آن». نشریه حکومت اسلامی، شماره 83.ص80-95.
الهام، غلامحسین. برهانی، محسن.1393ش.درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)،جلد دوم.تهران: میزان.
_||_
Bonis garcon evelyne , Peltier virginie ,(2015)droit de la peine. LexisNexix.
Bouloc Bernard (2011),droit penal general.Dalloz.
Pradel Jean, (2010).droit penal general.CUJAS.