به شهادت تاریخ اعجاز ادبیِ قرآن از اولین عوامل جذبِ مخاطب اولیه و تعجیز آن بوده است، اما رویکرد برخی از قوت اثریِ اعجاز ادبی در دوران متقدم و تضعیف آن در معاصر به دلیل اثبات اعجاز معنوی یا محتوایی حکایت دارد. لذا پژوهش حاضر در پی شناسایی سیر تحول اعجاز ادبی قرآن در معا چکیده کامل
به شهادت تاریخ اعجاز ادبیِ قرآن از اولین عوامل جذبِ مخاطب اولیه و تعجیز آن بوده است، اما رویکرد برخی از قوت اثریِ اعجاز ادبی در دوران متقدم و تضعیف آن در معاصر به دلیل اثبات اعجاز معنوی یا محتوایی حکایت دارد. لذا پژوهش حاضر در پی شناسایی سیر تحول اعجاز ادبی قرآن در معاصر است. از این رو روش پژوهش حاضر تحلیلی و توصیفی، حاصل از گردآوری اطلاعات کتابخانهای و اسنادی در منظومه آراء فریقین است و نتایج بدست آمده نشان میدهد نمیتوان اعجاز و وجوه آن را مستقل و در عرض، یا مستقل اما بیارتباط به هم دانست، بلکه طرحی به نام نظام اعجاز قرآن همۀ وجوه اعجاز از جمله وجوه ادبی را مرتبط به هم و تشعشعی از نور حقیقت اعجاز بر مدار هدف نزول قرآن، یعنی هدایتگری قرار میدهد که تطبیق آراء قدما و معاصران نیز با سیری متفاوت اما مؤید آن است. لذا همواره اعجاز ادبی و وجوه شناخته شده آن مهم است و سیری رو به این تحول دارد تا با ظهور امام عصر کامل شود.
پرونده مقاله
از علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا میکند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل میکند. پس از مطالعه وقفهای لازم و بررسی نقش آنها در فهم، دریافته شد که ت چکیده کامل
از علائم وقف و ابتدا در قرآن که رعایتش نقش مهمی در فهم صحیح آیات ایفا میکند، علامت وقف لازم مـ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، سیر تاریخی وقف لازم از زمان سجاوندی تا زمان معاصران را تحلیل میکند. پس از مطالعه وقفهای لازم و بررسی نقش آنها در فهم، دریافته شد که تعداد زیادی از آیات دارای علامت وقف لازم، در آیات اعتقادی هستند. درصورت عدم رعایت وقف لازم، چه بسا فهمی خلاف مراد الهی از آیات قرآن کریم به دست آید. این کژفهمی میتواند تا حدی پیش رود که مراد الهی از آیات قرآن کریم برعکس جلوه نماید؛ مثلاً مفهومی توحیدی به کفرآمیز منجر گردد؛ خطاب به اشخاص، وارونه نمایان شود؛ گفتوگویی ناظر به شخصیتی خاص، منحرف به شخصیتی دیگر گردد. رعایت وقف لازم، اثرش را در قرائت و فهم قرآن به صورت محسوسی ایفا و از فهم ناقص آیات جلوگیری میکند. با بررسی تاریخی مشخص میشود از زمان سجاوندی تا زمان معاصر، تعداد 16 مورد از مواضع وقوف لازم، در همه دورهها لازم؛ 3 مورد ابتدا لازم، سپس غیرلازم و مجدّد لازم؛ 29 مورد در ابتدا لازم اما تا زمان معاصر غیرلازم؛ 3 مورد در ابتدا غیرلازم و تا زمان معاصر تبدیل به لازم؛ 3 مورد هم متغیر بوده است.
پرونده مقاله
محققان و پژوهشگران عرصه حدیث در کنار روشهای سنتی برای بازیابی متون اصیل حدیثی و یافتن تحریفات و اضافات وارد شده در روایات، به شیوه های نوین و دقیق تری نیاز دارند. یکی از این روشها، لایه شناسی متون است. در دهه های اخیر به این شیوه به صورت جدی تر نگریسته شده است. لیکن چکیده کامل
محققان و پژوهشگران عرصه حدیث در کنار روشهای سنتی برای بازیابی متون اصیل حدیثی و یافتن تحریفات و اضافات وارد شده در روایات، به شیوه های نوین و دقیق تری نیاز دارند. یکی از این روشها، لایه شناسی متون است. در دهه های اخیر به این شیوه به صورت جدی تر نگریسته شده است. لیکن جای خالی لایهشناسی در حوزه ی علوم حدیث بسیار محسوس است. از این رو جستار حاضر به گونهشناسی و بررسی دلایل پیدایش لایههای مختلف بر متون روایی پرداخته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی با نگاهی نو به بازخوانی متون روایی در قالب لایه شناسی می پردازد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که دلایل مختلفی از قبیل شرح مزجی متن، دو مؤلفی بودن، مونتاژ شدن باعث ایجاد چندلایگی در متون می شود و توجه به زمان، زبان، مکان و اسلوب بیانی حاکم بر متن در شناسایی لایه های مختلف، می تواند مفید باشد.
پرونده مقاله
حسین بن محمد اُشنانی از فقها و محدثان سنی مذهب و پرورش یافته بوم ری در قرن چهارم هجری است. بوم ری با گذشتهای کهن و ریشه-دار موطن بسیاری از محدثان و راویان فریقین بوده است. انتساب حسین بن محمد اشنانی به ری و جایگاه او در کتب حدیثی ابن بابویه در خور بررسی است . اُشنانی چکیده کامل
حسین بن محمد اُشنانی از فقها و محدثان سنی مذهب و پرورش یافته بوم ری در قرن چهارم هجری است. بوم ری با گذشتهای کهن و ریشه-دار موطن بسیاری از محدثان و راویان فریقین بوده است. انتساب حسین بن محمد اشنانی به ری و جایگاه او در کتب حدیثی ابن بابویه در خور بررسی است . اُشنانی از فقیهان اهل سنت و علاقمند به اهل بیت با پیشینه ای از ری است که احادیث مرویّ از او در منابع امامیه اغلب در حوزه فضایل اهل بیت علیهم السلام است. هر چند نوع منابع رجالی شیعی او را یکی از مشایخ امامی قلمداد کردهاند اما توصیفات خاص شیخ صدوق درباره اشنانی، مذهب امامی او را دچار تردید جدی میسازد. صدوق او را با العدل توصیف کرده و این اصطلاح محل تضارب آراء میان محققان قرار گرفته است. در این جستار، اشنانی عنوان یکی از مشایخ اهل تسنن صدوق شناسانده میشود. برای نشان دادن نقش صدوق در انتقال اخبار اهل تسنن به امامیه به صورت موردی یکی از روایات او با مضمون یاعلی ان لک کنز فی الجنه و انت ذو قرنیهابررسی و از اخبار منتقله استوار قلمداد گردید این پژوهش با هدف بررسی میزان اثرگذاری در فرهنگ امامیه با تاکید بر آثار صدوق و با روش توصیفی تحلیلی به ارزیابی هویت رجالی و حدیثی اُشنانی میپردازد.
پرونده مقاله
برخی بر آنند که دین دخالت تام و انحصاری در عرصه طب دارد و تنها راه رسیدن به دانش پزشکی و درمان بیماران، وحی است و تنها مرجع و منبع، برای بنیاننهادن طبّ اسلامی آیات شریف قرآن و احادیث ائمّه هدی است. این نوشتار با روش اسنادی- کتابخانهای ضمن بررسی برخی منابع مستفاد در طب چکیده کامل
برخی بر آنند که دین دخالت تام و انحصاری در عرصه طب دارد و تنها راه رسیدن به دانش پزشکی و درمان بیماران، وحی است و تنها مرجع و منبع، برای بنیاننهادن طبّ اسلامی آیات شریف قرآن و احادیث ائمّه هدی است. این نوشتار با روش اسنادی- کتابخانهای ضمن بررسی برخی منابع مستفاد در طب اسلامی؛ بر اساس سیر تاریخی آنها؛ بر آن است تا تحقّق نظریه ابتنای علم پزشکی صرفا بر مبنای روایات را واکاوی نماید. با تحلیل محتوایی-تاریخی منابع به نظر میرسد که اغلب منابع با ضعف سند و یا ضعف محتوا مواجه و از این رو فاقد اعتبارند. بنابراین هر چند استقرای منطقی خصوصاً اگر تام نباشد، قابل اعتماد نیست؛ لیکن این قضیه جزئیه صحیح مینماید که بنیان نهادن علمی با عنوان طبّ اسلامی با اتّکای صرف بر آیات و احادیث، امری شایسته و منطقی نبوده و چه بسا آفاتی همچون آسیبِ تفسیر علمی در قرآن را در پی داشته باشد. چرا که بنیان نهادن پایههای استوار و متقن دین بر مبنای احادیث ضعیف و موضوع؛ لاجرم به وهن و سستی در مبانی دینی منجر شده و عاملی میشود برای دینگریزی افرادی که به واسطه آموزههای دینی غلط و احادیث مجعول سلامتی نیافتهاند.
پرونده مقاله
حدیث و تاریخ نگاری رابطهای دوسویه با یکدیگر دارند، بهگونهای که هریک از محدثان و مورخان در راستای تکمیل معارف خود، ناگزیر باید به یکدیگر مراجعه نمایند؛ زیرا فهم حدیث بدون تاریخ و فهم تاریخ بدون مراجعه به حدیث امکان پذیر نیست. بررسی منابع این دو علم نیز نشان میدهد که چکیده کامل
حدیث و تاریخ نگاری رابطهای دوسویه با یکدیگر دارند، بهگونهای که هریک از محدثان و مورخان در راستای تکمیل معارف خود، ناگزیر باید به یکدیگر مراجعه نمایند؛ زیرا فهم حدیث بدون تاریخ و فهم تاریخ بدون مراجعه به حدیث امکان پذیر نیست. بررسی منابع این دو علم نیز نشان میدهد که میان این دو، رابطهای برقرار است، به طوری که در دورهای محدثان و مورخان یکسان بودهاند. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی تأثیرات حدیث بر تاریخ در گذر زمان میپردازد که تأثیرات آن را بر چهار محور تقسیم کرده است: 1) یکسانی حدیث و تاریخ 2) تبعیت تاریخ از اسلوب حدیث 3) حدیث به عنوان منبعی برای ذکر وقایع تاریخی 4) تاریخ جزئی از منابع حدیثی. بنابراین با ظهور حدیث از سوی پیامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) و گسترش آن، تاریخ از آن تأثیر پذیرفت، اما به تدریج به دو علم مستقل مبدل شدند و در ادامه، تاریخ نگاری به عنوانی علمی در جرح و تعدیل حدیث به کار گرفته شد.
پرونده مقاله