رابطه اضطراب کرونا ، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی: نقش تعدیلگر اضطراب وداع با زندگی
محورهای موضوعی : روانشناسی
امینه سادات طباطبایی
1
*
,
رضا درویشی
2
,
منصوره طالبیان
3
1 - دانشجوی دکتری روانشناسی، پردیس بین المللی کیش، دانشگاه تهران، ایران.
2 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان)، ایران.
3 - دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران.
کلید واژه: بهزیستی روانشناختی, اضطراب مرگ, اضطراب کرونا, خودکار امدی فردی,
چکیده مقاله :
در دوران شیوع همه گیری COVID-19 به دلایل مختلف افراد اضطرابی را تجربه کردند که بر ابعاد مختلف روانشناختی آنها تاثیر گذار بوده که در این پژوهش جایگاه اضطراب مرگ در روابط بین اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار امدی فردی مورد بررسی قرار گرفته است. طرح این پژوهش از نوع طرح های همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان و مردان شهر اصفهان در بازه سنی 18 تا 50 سال بودند که نمونه به صورت تصادفی از دو منطقه شهری انتخاب شد. افراد به پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف، پرسشنامه خودکارآمدی شرر و مادوکس، پرسشنامه اضطراب کرونا و پرسشنامه اضطراب مرگ تمپلر پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS از آزمون معنیداری ضرایب همبستگی پیرسون و برای تحلیل رگرسیون چندگانه از برنامه الحاقی پردازشگر هایس استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که هر یک از متغیرهای اضطراب کرونا و اضطراب مرگ پیش بین معنی دار خودکارآمدی بودند. اما سهم خالص تعامل اضطراب کرونا واضطراب مرگ در پیشبینی خودکارآمدی برابر با 3/0 درصد و معنی دار نیست(05/0<p). متغیرهای اضطراب کرونا و اضطراب مرگ پیش بین معنی دار بهزیستی روانشناختی بودند.نتایج این پژوهش نشان داد اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و بهزیستی روانشناختی دارد. اما اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و خودکارآمدی ندارد.
During the outbreak of COVID-19, because of limits on different aspects of life and ambiguity about how the virus is transferred, individuals experienced a form of anxiety that affected their various psychological characteristics. In this study, The relationship between COVID-19 anxiety and psychological well-being and individual self-efficacy: the moderating role of anxiety with life. The present study had a correlational design. The statistical population for this study consisted of all males and women in Isfahan between the ages of 18 and 50, and the sample was drawn randomly from two metropolitan districts. Subjects completed an online and in-person which includes Ryff’s Psychological Well-Being Questionnaire, General Self-Efficacy Questionnaire, Death Anxiety Scale and Corona Disease Anxiety Scale. Results: In order to analyze the data in SPSS version 23, the Pearson correlation coefficient significance test was employed, and for multiple regression analysis, PROCESS Procedure for SPSS, written by Andrew F.Hayes was utilized.COVID-19 anxiety and Death Anxiety was a significant predictor of self-efficacy. Nevertheless, the net impact of correlation between COVID-19 anxiety and Death Anxiety in predicting self-efficacy is equal to 0.3 percent and is not significant .COVID-19 anxiety and death Anxiety was a significant predictor of psychological well-being.This study demonstrated that death anxiety has a significant moderating role in the correlation between COVID-19 anxiety and psychological well-being. But death anxiety hasn’t a significant moderating role in the correlation between COVID-19 anxiety and self-efficacy.
Journal of Psycho Res and Edu Studies Volume 1, Issue 2- Summer 2023 - Pages 1-14
| doi:org 10.71610/psych.2023.1039161 |
The Relationship between COVID-19 Anxiety and Psychological Well-being and Individual Self-efficacy: The Moderating Role of Death Anxiety
Tabatabaei, Amineh Sadat 1*, Darvishi, Reza 2, Talebian, Mansoureh 3
1-Ph.D. Student of Psychology, Kish International Campus, University of Tehran, Tehran, Iran.
2-M. A. in Clinical Pshchology, Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) Branch. Iran.
3-Ph.D. Student in Counseling, the Department of Counseling, the Faculty of Psychology and Education, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.
OPEN ACCESS Research Article
*Correspondence: Tabatabaei, A *
Accepted: August 23, 2023 Published: Summer 2023 Citation: Tabatabaei, AS, Darvishi, R, Talebian, M. (2023 The Relationship between COVID-19 Anxiety and Psychological Well-being and Individual Self-efficacy: The Moderating Role of Death Anxiety. Journal of Psycho Research and Educational Studies, 1(2): 1-14.
doi:org 10.71610/psych.2023.1039161 | Abstract During the outbreak of COVID-19, because of limits on different aspects of life and ambiguity about how the virus is transferred, individuals experienced a form of anxiety that affected their various psychological characteristics. In this study, The relationship between COVID-19 anxiety and psychological well-being and individual self-efficacy: the moderating role of anxiety with life. The present study had a correlational design. The statistical population for this study consisted of all males and women in Isfahan between the ages of 18 and 50, and the sample was drawn randomly from two metropolitan districts. Subjects completed an online and in-person which includes Ryff’s Psychological Well-Being Questionnaire, General Self-Efficacy Questionnaire, Death Anxiety Scale and Corona Disease Anxiety Scale. In order to analyze the data in SPSS version 23, the Pearson correlation coefficient significance test was employed, and for multiple regression analysis, PROCESS Procedure for SPSS, written by Andrew F.Hayes was utilized. COVID-19 anxiety(p<0.001,t= -0.94,B= -0/76) and Death Anxiety (p<0.001,t= -0.94,B= -1.88) was a significant predictor of self-efficacy. Nevertheless, the net impact of correlation between COVID-19 anxiety and Death Anxiety in predicting self-efficacy is equal to 0.3 percent and is not significant (p>0.05) .COVID-19 anxiety (p<0.001,t= 3.66,B= -1.04) and death Anxiety(p<0.01,t= -2.76,B= -2.22) was a significant predictor of psychological well-being. This study demonstrated that death anxiety has a significant moderating role in the correlation between COVID-19 anxiety and psychological well-being. But death anxiety hasn’t a significant moderating role in the correlation between COVID-19 anxiety and self-efficacy. The results of the study were explained. Key words: Death anxiety, COVID-19 Anxiety, Psychological Well-being, Self-efficacy.
|
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری سال اول، شماره دوم، تابستان 1402- صفحات 1-14 |
doi:org 10.71610/psych.2023.1039161 |
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی:
نقش تعدیلگر اضطراب وداع با زندگی
امینه سادات طباطبایی *1 ، رضا درویشی 2، منصوره طالبیان 3
1- دانشجوی دکتری روانشناسی، پردیس بین المللی کیش، دانشگاه تهران، ایران.
2-کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان)، ایران.
3-دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران.
دسترسي آزاد مقاله علمي پژوهشي نويسنده مسئول*: امینه سادات طباطبایی as.tabatabayi@gmail.com
تاريخ دريافت: 01/03/1402 تاريخ پذيرش: 01/06/1402 تاريخ انتشار: تابستان 1402 استناد: طباطبایی، امینه سادات، درویشی، رضا، طالبیان، منصوره. (1402). رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی: نقش تعدیلگر اضطراب وداع با زندگی. فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری، 1(2): 1-14. doi:org 10.71610/psych.2023.1039161
| چکیده در دوران شیوع همه گیری COVID-19 به دلایل مختلف افراد اضطرابی را تجربه کردند که بر ابعاد مختلف روانشناختی آنها تاثیر گذار بوده که در این پژوهش جایگاه اضطراب مرگ در روابط بین اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی مورد بررسی قرار گرفت. طرح این پژوهش از نوع طرح های همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان و مردان شهر اصفهان در بازه سنی 18 تا 50 سال بودند که نمونه به صورت تصادفی از دو منطقه شهری انتخاب شد. افراد به پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف، پرسشنامه خودکارآمدی شرر و مادوکس، پرسشنامه اضطراب کرونا و پرسشنامه اضطراب مرگ تمپلر پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS از آزمون معنی¬داری ضرایب همبستگی پیرسون و برای تحلیل رگرسیون چندگانه از برنامه الحاقی پردازش¬گر هایس استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که هر یک از متغیرهای اضطراب کرونا (76/0 - =B، 94/3=t، 001/0>p) و اضطراب مرگ(88/1- =B، 49/3- =t، 001/0>p) پیش بین معنی دار خودکارآمدی بودند. اما سهم خالص تعامل اضطراب کرونا و اضطراب مرگ در پیشبینی خودکارآمدی برابر با 3/0 درصد و معنی دار نیست(05/0<p). متغیرهای اضطراب کرونا (04/1 - =B، 66/3=t، 001/0>p) و اضطراب مرگ(22/2- =B، 76/2- =t، 01/0>p) پیش بین معنی دار بهزیستی روانشناختی بودند. نتایج این پژوهش نشان داد اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و بهزیستی روانشناختی دارد. اما اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و خودکارآمدی ندارد. واژگان کلیدی: اضطراب مرگ، اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی، خودکارآمدی فردی. |
|
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی ---------------------------------------------- طباطبایی 3
مقدمه
پس از شیوع بیماری ویروسی کرونا در سال 2019(COVID-19) کشورهای مختلف به منظور کنترل شیوع بیماری اقدامات گسترده قرنطینه ای اعمال کردند. درحالیکه سیاست های قرنطینه ای به شکل موثری خطر گسترش اپیدمی را کاهش میداد اما ضرورت دارد تاثیرات منفی احتمالی آن بر سلامت جسمی و روانشناختی افراد آشکار شود. چرا که به واسطه گستره همه گیری، تغییرات جدی در جنبه های اساسی جوامع انسانی مثل رفتارهای بین فردی و ارتباطات اجتماعی ایجاد شده است. قرنطینه و محدودیت های اعمال شده در زمینه درس خواندن در خانه و عدم ارتباطات خانوادگی (مارکوئین و همکاران1،2020)، مشکلات اقتصادی ناشی از بیکاری و تعطیلی مشاغل(کوهل و نورد2، 2020؛ جین3، 2020)، نگرانی از مبتلا شدن به بیماری یا در دسترس نبودن مراقبت های بهداشتی (آسماندسون و تیلور4،2020) و محدودیت در فعالیت های تفریحی، ورزشی و مذهبی(گاستین و ولی5، 2020 ) میتواند ریسک پریشانی روانشناختی را افزایش دهد.
نتایج پژوهشها نشان داده که افرادی که دچار اضطراب ویروس کرونا هستند مشکلات روانشناختی متعددی همچون استرس، اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند که می تواند از خفیف تا شدید باشد (وانگ و همکاران6، 2020) به طوری که مردی در هند از ترس اینکه مبادا به بیماری مبتلا شود خودکشی کرد (گویال و همکاران7،2020). علاوه براین ترس از یک اپیدمی می تواند به رفتارهای پیشگیرانه غیر مطلوب یا غیر موثری منجر شود که تاثیر پیشگیرانه ندارد و صرفا وقت گیر هستند و ترس را افزایش می دهند (گایگیسیز و همکاران8،2012). در واقع از منظر اصطلاحات شناختی -رفتاری انطباقهای رفتاری با همه گیری(مانند رعایت پروتکلهای مربوط به فاصله اجتماعی) انطباق شناختی(حفظ باورهای اصلی و توانایی معنایابی از بحران) را پیش بینی می کند که درعوض نشانه شناسی فیزیولوژیک را پیش بینی میکند که اضطراب ویروس کرونا را توصیف میکند (منزیس، نیمیر و منزیس9،2020).
تحلیل کیفی باورهای افراد پیرامون ویروس کرونا نشان داده است که یکی از منابع پریشانی روانشناختی می تواند ترس از مرگ باشد (طلابی و همکاران10،2021). مرگ واقعیتی اجتناب ناپذیر است که واکنشهای متفاوتی در افراد ایجاد می کند که از پذیرش و سازگاری تا اضطراب و انکار را در بر میگیرد که اگر شدید باشد می تواند کارآمدی فرد را تحت تاثیر قرار دهد یا عامل رفتارهای مقابله ای ناسازگارانه ای شود و احساس قوی ترس یا بی معنایی را ایجاد کند (کنگ و همکاران11،2011؛ منزیس12، 2012). به خصوص اعلام آمار مرگ در رسانه ها (چن و پنگ13، 2020؛ چائو و همکاران14، 2020) و اطلاعات شبکه های اجتماعی می تواند به نگرانی های افراد دامن بزند (ساگیب15، 2020). ترس از مرگ در افراد دچار ویروس کرونا می تواند ناشی از انزوای اجتماعی، محدودیت در ملاقات ها و فاصله از خانواده باشد ( استرنگ و همکاران16، 2020 ) در حالیکه این روابط در تعدیل واکنش نسبت به
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1402 1(2): 1- 14------------------------------------- طباطبایی 4
مرگ تاثیر حیاتی دارد (میکولینسر17، 2018). علاوه براین، ترس از مرگ می تواند تاحدی به واسطه تصویر بد افراد از نوع خاکسپاری باشد چرا که این مسئله در کشور ایران اهمیت دارد.
افرادی که در مواجهه با مرگ اضطراب بیشتری تجربه می کنند بهزیستی روانشناختی پایین تری گزارش می کنند (جول و روتلیج18،2016). بهزیستی روانشناختی به زندگی کردن به طور کامل و رضایت بخش و به فرایند رشد و خود تحقق بخشی اشاره دارد (لینلی19، 2013) و سطوح بالای بهزیستی روانشناختی عامل محافظتی در مقابل بیماریهای روانشناختی و آسیب های روانی است (لامبرس و همکاران20، 2015). علاوه براین، با نشانگرهای بیولوژیکی سلامت جسمی، کاهش ریسک ابتلا به بیماریهای مختلف مانند آلزایمر و طول عمر بیشتر(ریف21،2014) نیز ارتباط دارد. بهزیستی روانشناختی علاوه بر اینکه چند بعدی است ماهیتی پویا دارد و از عوامل فردی و فرهنگی تاثیر می پذیرد به طوریکه با افزایش تحصیلات و موقعیت شغلی افزایش میابد (ژو و همکاران22،2019)؛ تفاوت در ادراک افراد در فرهنگهای فردگرا و جمع گرا می تواند در ماهیت بهزیستی روانشناختی تغییر ایجاد کند (کاراساوا و همکاران23، 2011).
بهزیستی روانشناختی از نگاه ریف شش بعد دارد : 1) پذیرش خود که به داشتن دیدگاه مثبت نسبت به خود و تجربیات گذشته، شناخت و پذیرش ویژگیهای خود اشاره دارد. 2) ارتباط مثبت با دیگران به روابط صادقانه گرم و رضایت بخش با دیگران و نگرانی پیرامون بهزیستی آنها اشاره دارد. 3) خودمختاری که به این اشاره دارد که فرد تا چه حد خود تعیین گری دارد و مستقل است. 4) تسلط بر محیط که به توانمندی فرد برای مدیریت و کنترل محیط و بهره مندی از فرصتهایی که محیط برای ارضا نیازها و ارزشها به فرد ارائه می دهد اشاره دارد. 5) هدفمندی در زندگی، داشتن هدف در زندگی و احساس معناداری در زندگی را دربر میگیرد و 6) رشد شخصی که به احساس تحول و رشد مستمر اشاره دارد و داشتن احساس اینکه فرد در حال شکوفا کردن نیروهای بالقوه خود است (ریف، 1995).
ترس از ابتلا به ویروس کرونا ممکن است باورهای اصلی فرد پیرامون خود، جهان و آینده را برهم می زند. به خصوص پژوهشی اخیرا نشان داده که چالشهای زیادی که همه گیری به دنیای فرضی افراد تحمیل میکند-مانند باورهایی که ما درمورد خودکارآمدی داریم - بشدت با سطح اضطراب نسبت به ویروس کرونا ارتباط دارد (میلمان و همکاران24،2020). خودکارآمدی بخشی از نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا25 است. در نظام شناختی – اجتماعی منظور از خودکارآمدی مفهومی است که به احساس شایستگی و کفایت شخصی در مورد انجام اعمالی توان آن را در خود می بیند، دلالت دارد. خودکارآمدی نه تنها تاثیر مستقیم بر انتخاب فعالیتها و موقعیت ها توسط فرد دارد بلکه از طریق انتظار موفقیت نهایی می تواند بر تلاشهای مقابله ای فرد که در حال آغاز است نیز تاثیر گذارد. افراد دارای خودکارآمدی بالا یک باور قوی در مورد توانایی ها و ظرفیت های خود دارند و تکالیف و مسائل را به عنوان یک چالش در نظر می گیرند و تلاش بیشتری میکنند (بندورا، 1997).
بنابراین به نظر می رسد اضطراب افراد نسبت به ابتلا خود یا اطرافیان به ویروس کرونا، می تواند سازه های مختلف روانشناختی را تحت تاثیر خود قرار دهد، لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه اضطراب مرگ در روابط بین اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی می باشد.
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی ---------------------------------------------- طباطبایی 5
روش اجرای پژوهش
طرح این پژوهش از نوع طرح های همبستگی است که روابط بین چهار متغیر بررسی می شود. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان و مردان شهر اصفهان در بازه سنی 18 تا 50 سال بودند که فاقد بیماری و اختلالات روانشناختی باشند. برای انتخاب نمونه به واسطه محدودیت های دوران کرونا، منطقه یک و دو شهری انتخاب شد که 438 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. پرسشنامه ها به صورت آنلاین و حضوری در اختیار 438 نفر از شهروندان شهر اصفهان قرار گرفت ( تعداد کل پرسشنامه ها 450 عدد بود که تنها تعداد 438 عدد از آن ها به دست پژوهشگر رسید). به منظور تحلیل دادهها، از نرم‌افزار بسته آماری در علوم اجتماعی26 نسخه 22 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. جهت بیان شاخصهای توصیفی از میانگین و انحراف معیار و جهت بیان همبستگی و بررسی تاثیر متغیر تعدیل کننده در پیشبینی متغیر ملاک بر اساس متغیر پیشبین از روشهای آمار استنباطی (آزمون معنیداری ضرایب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه) استفاده شد.
ابزار پژوهش
پرسشنامه اضطراب مرگ :در این پژوهش از پرسشنامه اضطراب مرگ تمپلر27 (DAS)استفاده شده است. این پرسشنامه 15 سوال بله-خیر دارد. کمترین نمره 0 و بیشترین 15 است. آلفای کرونباخ در پژوهش کیو و همکاران28 (2020) 76/0گزارش شده است. پایایی این مقیاس توسط نظامی، دشتی، آلیو و حیدری(1397) 74/0 و همسانی درونی آن در پژوهش فتوت، مرادی بگلوئی، سلیمانی و مافی(1400) 831/0 گزارش شده است.
پرسشنامه اضطراب کرونا: مقیاس اضطراب کرونا ویروس(CDAS)29 به منظور سنجش اضطراب ناشی از ابتلا و شیوع ویروس کرونا در کشور ایران تهیه شده است. این پرسشنامه 18 گویه دارد که علائم روانی و جسمانی را در طیف لیکرت 4 ارزشی مورد ارزیابی قرار می دهد. نمرات بین 0 تا 54 است. پایایی این ابزار با روش آلفای کرونباخ 91/0 گزارش شده است؛ به منظور بررسی روایی از همبستگی این ابزار با پرسشنامه سلامت روان GHQ استفاده شده که معنادار بدست آمد(علی پور، قدمی، علی پور، عبداله زاده،1398).
پرسشنامه بهزیستی روانشناختی30 : این مقیاس در سال 1989 توسط ریف طراحی شد و دارای عوامل خودمختاری، تسلط بر محیط، رشد شخصی، ارتباط مثبت با دیگران، هدفمندی در زندگی و پذیرش خود است. نسخه کوتاه آن 18 سوالی است و افراد به سوالات این پرسشنامه در یک لیکرت 6 درجه ای پاسخ میدهند . این پرسشنامه مکرر استفاده شده است که روایی و پایایی بالایی برای آن گزارش شده است. در پژوهش گررا31 (2022) آلفای کرونباخ 89/0 برای این پرسشنامه ذکر شده است. در پژوهش بیانی، کوچکی و بیانی(1387) ضریب پایایی به روش بازآزمایی 82/0 محاسبه شد که روایی و پایایی مناسبی بدست آمد.
پرسشنامه خودکارآمدی32 (GSE): این مقیاس در سال ۱۹۸۲ توسط شرر و مادوکس ساخته شد و در سال ۱۳۷۵ توسط براتی ترجمه شده است. این مقیاس دارای ۱۷ ماده بوده و روش نمره گذاری به این صورت است که گزینه های کاملا مخالفم 1 تا کاملا موافقم ۵ امتیاز تعلق میگیرد. گویه های 1،3، 8، 9، 13، 15به صورت معکوس نمره گذاری می شوند این مقیاس دارای حداکثر نمره ۸۷ و حداقل نمره ۱۷ می باشد نمره های بالاتر بیانگر خودکارآمدی قوی تر و پایین تر بیانگر خودکارآمدی ضعیف تر است.همسانی درونی
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1402 1(2): 1- 14----------------------------------------- طباطبایی 6
با استفاده از آلفای کرونباخ 92/0 گزارش شده است(فوگل و لاماش33، 2021) به منظور محاسبه روایی همگرا، همبستگی نمره این پرسشنامه با نمره مقیاس حرمت خود روزنبرگ در پژوهش رجبی(1385) 30/0 بدست آمد.
یافته ها
از لحاظ ویزگی های جعیت شناختی، تحصیلات 92 نفر(21 درصد) نمونه زیردیپلم، 104 نفر(7/33 درصد) دیپلم، 147 نفر(6/33 درصد) لیسانس و 95 نفر(7/21 درصد) فوق لیسانس و بالاتر بود. 223 نفر(9/50 درصد) نمونه زنان و 29 نفر(1/49 درصد) مرد بودند. 385 نفر(9/87 درصد) نمونه بدون سابقه بیماری جسمانی و روانی و 53 نفر(1/12 درصد) سابقه بیماری داشتند. 419 نفر(7/95 درصد) اعمال خود مراقبتی انجام می دادند در حالی که 19 نفر(3/4 درصد) این مراقبت ها را نداشتند. میانگین سن افراد نمونه برابر با 98/12±23/35 سال بود.
در جدول (1) یافتههای توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار، آزمون کلموگروف اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن نمرات و همچنین همبستگی درونی بین متغیرهای پژوهش ارائه شده است.
جدول1. یافتههای توصیفی و همبستگی بین متغیرهای پژوهش
ردیف | متغیرهای پژوهش | میانگین | انحراف معیار | آزمون نرمالیتی | 1 | 2 | 3 | |
آماره | معنی داری | |||||||
1 | اضطراب کرونا | 33/31 | 39/14 | 33/1 | 072/0 | 1 |
|
|
2 | اضطراب مرگ | 41/8 | 02/4 | 05/1 | 111/0 | **73/0 | 1 |
|
3 | بهزیستی روانشناختی | 75/72 | 13/25 | 997/0 | 273/0 | **75/0- | **78/0 | 1 |
4 | خودکارآمدی | 98/59 | 57/19 | 02/1 | 128/0 | **62/0- | **37/0 | **45/0 |
05/0 , P*<001/0 P**<و 150=N
نتایج در جدول (1) نشان میدهد، آزمون کلموگروف اسمیرنوف نیز برای همه متغیرهای پژوهش نشان داد که توزیع داده های آن نرمال است(05/0<p). هم چنین همبستگی درونی متغیرهای پژوهش معنیدار است.
به منظور تعیین نقش تعدیلکنندگی اضطراب مرگ در رابطه اضطراب کرونا با بهزیستی روانشناختی و خودکارآمدی از برنامه الحاقی پردازشگر هایس34 در تحلیل رگرسیون چند متغیری در نرمفزار SPSS23 استفاده شد (هایس35، 2012؛ 2013) که نتایج حاصل در جدول (2) ارائه شده است.
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی ---------------------------------------------- طباطبایی 7
جدول 2. نتایج حاصل از برنامه الحاقی پردازشگر هایس در تحلیل رگرسیون برای بررسی تعدیل کنندگی اضطراب مرگ در رابطه اضطراب کرونا با بهزیستی روانشناختی و خودکارآمدی
متغیر | شاخص آماری متغیرپیشبین | R | 2R | F | 1df | 2df | معنیداری | B | SEb | t | معنیداری | |
بهزیستی روانشناختی | اضطراب کرونا | 817/0 | 667/0 | 22/92 | 3 | 434 | 001/0 | 04/1- | 283/0 | 66/3- | 001/0 | |
اضطراب مرگ | 22/2- | 808/0 | 76/2- | 001/0 | ||||||||
اضطراب کرونا × اضطراب مرگ | 096/0 | 045/0 | 13/2 | 001/0 | ||||||||
2ΔR | F | 1df | 2df | معنیداری |
|
|
|
| ||||
015/0 | 52/4 | 1 | 434 | 001/0 |
|
|
|
| ||||
خودکارآمدی | اضطراب کرونا | 847/0 | 718/0 | 32/12 | 3 | 434 | 001/0 | 76/0- | 193/0 | 94/3- | 001/0 | |
اضطراب مرگ | 88/1- | 541/0 | 49/3- | 001/0 | ||||||||
اضطراب کرونا × اضطراب مرگ | 044/0 | 028/0 | 607/1 | 077/0 | ||||||||
2ΔR | F | 1df | 2df | معنیداری |
|
|
|
| ||||
005/0 | 58/1 | 1 | 434 | 077/0 |
|
|
|
| ||||
در جدول 2، در بخش اول اثرات اصلی و تعاملی اضطراب مرگ و اضطراب کرونا نشان داده شده است. این نتایج نشان میدهد طرح کلی پیشبینی بهزیستی روانشناختی بر اساس اضطراب مرگ و اضطراب کرونا و تأثیر تعاملی اضطراب مرگ و اضطراب کرونا معنیدار بوده است(001/0>P). هم چنین در جدول بالا مشاهده میشود هر یک از متغیرهای اضطراب کرونا (04/1 - =B، 66/3=t، 001/0>p) و اضطراب مرگ(22/2- =B، 76/2- =t، 001/0>p) پیش بین معنی دار بهزیستی روانشناختی بودند. طبق نتایج جدول فوق سهم خالص تعامل اضطراب کرونا واضطراب مرگ در پیشبینی بهزیستی روانشناختی برابر با 5/1 درصد و معنی دار است(001/0>p) هم چنین ضریب B برای تعامل اضطراب کرونا واضطراب مرگ برابر با 096/0 و معنی دار به دست امده است. از مجموع نتایج می توان گفت که اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و بهزیستی روانشناختی دارد به عبارت دیگر رابطه بین اضطراب کرونا و بهزیستی روانشناختی با سطوح مختلف اضطراب مرگ تفاوت معنی داری دارند. . نمودار خطی نقش تعدیلی خودشیفتگی در رابطه اعتیاد به فضای مجازی و میل به طلاق در شکل 2 ارائه شده است.
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1402 1(2): 1- 14------------------------------------------ طباطبایی 8
نتایج در بخش دوم جدول 2 نشان داده است، طرح کلی پیشبینی خودکارآمدی براساس اضطراب کرونا واضطراب مرگ و تأثیر تعاملی اضطراب مرگ و اضطراب کرونا معنیدار بوده است(001/0>P). هم چنین در جدول بالا مشاهده میشود هر یک از متغیرهای اضطراب کرونا (76/0 - =B، 94/3=t، 001/0>p) و اضطراب مرگ(88/1- =B، 49/3- =t، 001/0>p) پیش بین معنی دار خودکارآمدی بودند. اما سهم خالص تعامل اضطراب کرونا واضطراب مرگ در پیشبینی خودکارآمدی برابر با 3/0 درصد و معنی دار نیست(05/0<p) هم چنین ضریب B برای تعامل اضطراب کرونا واضطراب مرگ برابر با 044/0 و معنی دار نمی باشد. از مجموع نتایج می توان گفت که اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و خودکارآمدی ندارد به عبارت دیگر رابطه بین میزان اضطراب کرونا و خودکارآمدی در افراد با سطوح مختلف اضطراب مرگ تفاوت معنی داری ندارند.
بحث و نتیجه گیری
در شرایط همه گیری کرونا که افراد نگرانی ابتلا به بیماری را دارند افرادی که خودکارآمدی بالاتری دارند درجات کمتری از اضطراب کرونا را تجربه می کنند. به این دلیل که خودکارآمدی به باور افراد نسبت به توانمندی آنها برای کنترل عملکرد خود و وقایع موثر بر زندگی اشاره دارد. باور افراد نسبت به کارآمدی خود بر انعطاف آنها در رویارویی با شرایط سخت و آسیب پذیری آنها نسبت به استرس و افسردگی تاثیر دارد(بندورا، 1994؛ هولترهوف، چانگ36 ، 2013) و مولفه ضروری برای افزایش منابع و نقاط قوت افراد است(لی و کیم37 ، 2016). افرادی که خودکارآمدی پایینی دارند در رویارویی با مشکلات تسلیم می شوند و از تلاش برای حفظ سلامت و بهزیستی روانشناختی خود اجتناب می کنند. از خودکارآمدی تحت عنوان یک راهبرد مقابله ای یاد می شود چرا که مولفه موثر و مبتنی بر عاملیت است که می تواند به فرد در رویارویی با حوادث تروماتیک کمک کند( بی نایت38 و بندورا ، 2004). از سوی دیگر به واسطه اینکه افراد با خودکارآمدی بالا از موانع نمی ترسند موقعیت های مختلف را تجربه می کنند درنتیجه باور قوی نسبت به توانمندی خود دارند و در شرایط سخت بهتر می توانند از ابهام و اضطراب ناشی از موقعیت عبور کنند. شرایط قرنطینه کرونا که نوع زندگی و تعاملات را به یکباره تغییر داد یکی از همین موقعیت ها محسوب می شود که افراد برای کاهش عوارض آن ناچار بودند سازگار شوند. یکی از ابعاد خودکارآمدی، خودکارآمدی هیجانی است که به معنای ادارک فرد از توانایی خود در کنترل و مدیریت هیجان است(بندورا، 1997) بنابراین افرادی که خودکارآمدی بالایی دارند بهتر می توانند هیجانهای منفی مانند اضطراب را کنترل کنند که محتوای این اضطراب میتواند نسبت به مرگ یا ابتلا به کرونا باشد . اضطراب مرگ مانند یک مانع عاطفی عمل می کند و در زمان کنشگری فرد می تواند بر خودکارآمدی وی تاثیرگذار باشد(وو، تنگ39، 2008). رابطه معکوس و معنادار بین خود کارآمدی واضطراب مرگ در پژوهش های دیگر نیز دیده شده است(خاموشی درمرانی و مرادی، 1398؛ فرحبخش به، مهری نژاد، معاضدیان، 1398).
نتایج این پژوهش حاکی از این است که اضطراب مرگ نقش تعدیلی معنی داری در رابطه بین اضطراب کرونا و خودکارآمدی ندارد.
بنابراین سطوح مختلف اضطراب مرگ در ارتباط بین میزان اضطراب کرونا و خودکارآمدی تفاوتی ایجاد نمی کند. پس از بررسی های انجام شده پژوهشی که همزمان این متغیرها را مورد ارزیابی قرار داده باشد یافت نشد اما آنچه بنظر می رسد در تبیین این مسئله می
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی ------------------------------------------- طباطبایی 9
توان گفت این است که اضطراب مرگ خود ابعاد مثبتی هم دارد که می تواند اثرات منفی آن را تعدیل کند. پژوهشها نشان داده آگاهی از مرگ می تواند به شکل گیری روابط پایدار و انجام فعالیت های اجتماعی منجر شود(فرنچ، کرینائور و ملو40، 2017).
اضطراب مرگ متعاقب مواجهه با وقایع تروماتیک می تواند تشدید شود یکی از موقعیت ها در زمان ابتلا به آنفولانزا H1N1 بود که افراد در اثر ابتلا افراد مورد علاقه خود دچار این تروما می شدند(الیزاراس ریواس و همکاران41، 2010) و بنابراین اضطراب مرگ در آنها تشدید می شود که طبیعتا در شرایط همه گیری کرونا این مسئله می تواند شدید تر رخ دهد.
در مواجهه افراد با اضطراب هایی که محتوای آن با مرگ و به پایان رسیدن زندگی ارتباط دارد مانند نگرانی از ابتلا به کرونا که میتواند به مرگ نیز منتهی شود آنچه می تواند به آرامش فرد کمک کند این است که بتواند در بطن وقایع معنایی برای زندگی خود بیابد. این معنایابی مستلزم شناخت و پذیرش خود است که به رشد شخصی در فرد می انجامد که این مولفه های بهزیستی روانشناختی می تواند زمینه ساز رابطه منفی و معنادار بهزیستی روانشناختی با اضطراب کرونا و اضطراب مرگ باشد. از سوی دیگر اضطراب نشانگر مهمی از بهزیستی روانشناختی است به این معنی که کم بودن میزان آن نشانگر بالا بودن بهزیستی است. هرچه نگرانی افراد نسبت به مرگ بیشتر شود اضطراب آنها نسبت به کرونا بیشتر و بهزیستی روانشناختی در آنها کاهش میابد(سیلوا، دی سامپیانو بریتو و ملو42، 2021). نتایج روبه 43(2017)، فتحی، صادقی، ملکی راد، رستمی، عبدالمحمدی (1399)، صحتی یزدی و طالبیان شریف (1397)، اسماعیلی، قربانی پناه و کوچک انتظار (2020)، محمدپور و جوشن لو(1394) و بخشی ، پشنگ، جعفری و قربان‌شیرودی(1399) از این یافته ها پشتیبانی می کنند. علاوه براین پژوهش تورهان44 (2021) نشان داد که شرایط همه گیری باعث آشکار شدن اضطراب افراد یا شدت یافتن اضطرابهای آنها شده است.
بعد از محدودیتهای اعمال شده به منظور کنترل شیوع کرونا بهزیستی روانشناختی افراد کاهش پیدا کرده است. به خصوص کسانی که با دشواریهای مالی، از دست دادن شغل یا ابتلا به بیماری مواجه بودند از نظر بهزیستی شرایط بدتری داشتند(گاسمن-پینس و همکاران45، 2020 ).
نتایج این پژوهش نشان داد افرادی که اضطراب مرگ بالاتری احساس می کنند، با افزایش اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی در آنها کاهش میابد. در بررسی پژوهش ها به موردی که همزمان رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و اضطراب مرگ را بررسی کرده باشد یافت نشد اما از آنجایی که داشتن معنا و حتی جستجو آن در زندگی می تواند اضطراب مرگ را کاهش دهد (ژیانگ و همکاران46، 2019) بنابراین با توجه به این مولفه بهزیستی روانشناختی می توان انتظار داشت که در شرایط خاص دوران کرونا که احتمال مرگ در اثر ابتلا به کرونا وجود دارد عامل واسطه ای اضطراب مرگ بتواند در این رابطه نقش مهمی ایفا کند و در حقیقت میزان اثرگذاری اضطراب کرونا را افزایش دهد. نتایج ازگوس و همکاران47 (2021)، لی و همکاران ، 2020)، منزیس و منزیس (2020) و منزیس و همکاران (2020) نیز در همین راستاست.
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1402 1(2): 1- 14---------------------------------------- طباطبایی 10
یکی از محدودیت های این پژوهش دسترسی به تعداد بیشتری از نمونه ها به صورت تصادفی بود. پیشنهاد می شود برای مدیریت مسئله اضطراب مرگ و اضطراب کرونا و آموزش هایی مبتنی بر انعطاف پذیری، مثبت نگری و تمرکز بر نقاط قوت تدوین و در بین گروه های مختلف به خصوص افرادی که به دلایلی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند یا به دلایل روانشناختی اضطراب را بیشتر تجربه می کنند اجرا شود. (ماهشواری، جوتا48 2020؛ یلیدریم و گولر49 ، 2021) این خدمات می تواند مانند مدلی که در چین به صورت آنلاین ارائه شد(لیو و همکاران50 ،2020) به افراد کمک کند.
تشکر و قدردانی
در روند اجرای پژوهش از تمامی کسانی که معیارهای لازم جهت حضور در بین نویسندگان را نداشته ولی به نوعی در انجام تحقیق مشارکت داشته‌اند، شامل ارائه کمکهای تکنیکی، فنی و نوشتاری و گروه‌ها و دپارتمان‌های علمی همراهی‌کننده تشکر و قددرانی می شود.
تعارض منافع
بنا بر اظهار نويسندگان، اين مقاله حامي مالي و تعارض منافع ندارد.
بخشی،ن؛ پشنگ، س؛ جعفری، ن؛ قربان شیرودی, ش. (1399). پیش بینی بهزیستی روانشناختی سالمندان بر اساس ادراک خود و اضطراب مرگ. فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی، (36)9، 44-34.
بیانی، ع؛ کوچکی عاشور، م؛ بیانی، ع. (1387). روایی و پایایی مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف. مجله روانپزشكي و روانشناسي باليني ايران،۱۴ (۲) ،۱۵۱-۱۴۶
خاموشی درمرانی، ت و مرادی، ا.(1398). پيش بيني اضطراب مرگ بر اساس خودتنظيمي هيجاني و خودکارآمدي در بيماران سرطاني. روانشناسي و روانپزشكي شناخت، 6(6)، 76-66.
رجبی، غ. (1385). بررسی پایایی و روایی مقیاس باورهای خودکارآمدی عمومی (GSE-10) در دانشجویان روان شناسی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه آزاد مرودشت. اندیشه های نوین تربیتی، 2(1-2), 111-122.
صحتی یزدی, آ و طالبیان شری، ج. (1397). رابطه اعتیاد به اینترنت با اختلالات روانی (اضطراب، استرس و افسردگی) و بهزیستی روانی. فصلنامه ایده های نوین روانشناسی (6)2، 9-1.
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی ------------------------------------------- طباطبایی 11
فتحی، آ؛ صادقی، س؛ ملکی راد، ع؛ رستمی، ح؛ عبدالمحمدی، ک. (1399). تأثیر ابعاد سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و بهزیستی روانشناختی در اضطراب کرونا(کووید 19) در دانشجویان دانشگاه آزاد شهر تبریز در فروردین سال 139. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، (23)5، 709-698.
فرحبخش به، س؛ و مهری نژاد، ا؛ و معاضدیان، آ. (1398). پیش بینی خودکارآمدی زنان مبتلا به سرطان سینه بر اساس کیفیت زندگی, جهت گیری مذهبی, تاب آوری, اضطراب مرگ, سرسختی روانشناختی و حمایت اجتماعی ادراک شده. مجله ایرانی روانشناسی سلامت، (1)2، 65-78.
محمدپور، س و جوشن لو، م. (1394). رابطه اختلال اضطراب منتشر و اختلال شخصیت وسواسی- جبري با بهزیستی روانشناختی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان در سال 1393 : نقش میانجی عشق پرشور وسواسی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 14، 366-353.
نظامي، ن؛ دشتي، ف؛ آليلو، ل؛ حيدري، ش. (1397). مقايسه اضطراب مرگ در زنان مبتلا به سرطان هاي تناسلي و گوارشي و عوامل مرتبط با آن. پرستاری، مامایی و پیراپزشکی، 4(1). 27-17.
Amin, S. (2020). Why ignore the dark side of social media? A role of social media in spreading corona-phobia and psychological well-being. Intl. J. Mental Health, 29-37. DOI:10.32604/IJMHP.2020.011115
Asmundson, G. J., & Taylor, S. (2020). Coronaphobia: Fear and the 2019-nCoV outbreak. Journal of Anxiety Disorders, 70, 102196. DOI: 10.1016/j.janxdis.2020.102196
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman (Ed.), Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
Bandura, A. (1997). Self – efficacy: toward a umifying theory of behavioural change. Psychological Review. 84, 191-215. doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Benight, C., & Bandura, A. (2004). Social cognitive theory of posttraumatic recovery: The role of perceived self-efficacy. Behaviour Research and Therapy, 42, 1130–1148. doi.org/10.1016/j.brat.2003.08.008
Chao, M., Xue, D., Liu, T., Yang, H., & Hall, B. J. (2020). Media use and acute psychological outcomes during COVID-19 outbreak in China. Journal of Anxiety Disorders, 74, 102248. doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102248
Chen, X., Liu, T., Li, P., Wei, W., & Chao, M. (2020). The relationship between media involvement and death anxiety of self-quarantined people in the COVID-19 outbreak in China: the mediating roles of empathy and sympathy. OMEGA-Journal of Death and Dying, DOI: 10.1177/0030222820960283
Dodd, R. H., Dadaczynski, K., Okan, O., McCaffery, K. J., & Pickles, K. (2021). Psychological wellbeing and academic experience of University students in Australia during COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(3), 866. 10.3390/ijerph18030866
De Kock, J. H., Latham, H. A., Leslie, S. J., Grindle, M., Munoz, S. A., Ellis, L., ... & O’Malley, C. M. (2021). A rapid review of the impact of COVID-19 on the mental health of healthcare workers: implications for supporting psychological well-being. BMC Public Health, 21(1), 1-18. https://doi.org/10.1186/s12889-020-10070-3
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1402 1(2): 1- 14---------------------------------------- طباطبایی 12
Elizarrarás-Rivas, J., Vargas-Mendoza, J., Mayoral-García, M., Matadamas-Zarate, C., Elizarrarás-Cruz, A., Taylor, M., & Kingsley, A. (2010). Psychological response of family members of patients hospitalised for influenza A/H1N1 in Oaxaca, Mexico. BMC Psychiatry, 10, 104–113. DOI: 10.1186/1471-244X-10-104
Esmaeili, S., Ghanbari Panah, A., & KoochakEntezar, R. (2020). Prediction of psychological well-being based on health anxiety and perceived stress with the mediating role of self-handicapping in married women working in the school of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences in 2018. Iranian Journal of Nursing Research, 14(6), 45-52. http://ijnr.ir/article-1-2320-en.html.
Fogel, Y., & Lamash, L. (2021). Role Perception of Occupational Therapists in Education Systems: Self-Efficacy and Employability Skills. Occupational Therapy International, 2021. https://doi.org/10.1155/2021/5531224
French, C., Greenauer, N., & Mello, C. (2017). A multifactorial approach to predicting death anxiety: Assessing the role of religiosity, susceptibility to mortality cues, and individual differences. Journal of social work in end-of-life & palliative care, 13(2-3), 151-172. DOI: 10.1080/15524256.2017.1331181
Gassman-Pines, A., Ananat, E. O., & Fitz-Henley, J. (2020). COVID-19 and parent-child psychological well-being. Pediatrics, 146(4). doi: 10.1542/peds.2020-007294
Gaygısız, Ü., Gaygısız, E., Özkan, T., & Lajunen, T. (2012). Individual differences in behavioral reactions to H1N1 during a later stage of the epidemic. Journal of infection and public health, 5(1), 9-21. https://doi.org/10.1016/j.jiph.2011.09.008
Grera, M. Y., Abdallah, S. S., Rashid, K., & Hamed, A. (2022). Psychological Well-being, Social Adjustment and Social Responsibility as Predictors of Achievement Motivation among Arab Postgraduate Students in Malaysia. International Journal of Acdemic Research in Progressive Education and Development, 11(1), 373-386.
Goyal, K., Chauhan, P., Chhikara, K., Gupta, P., & Singh, M. P. (2020). Fear of COVID 2019: First suicidal case in India! Asia Journal of Psychiatry, 49. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.101989
Hoelterhoff, M., & Chung, M. C. (2013). Death anxiety and well-being; coping with life-threatening events. Traumatology, 19(4), 280-291. https://doi.org/10.1177/1534765613477499
Jain, S. (2020). Effect of COVID-19 on restaurant industry – how to cope with changing demand. Available at SSRN, doi:https://doi.org/10.2139/ssrn.3577764.
Juhl, J., & Routledge, C. (2016). Putting the terror in terror management theory: Evidence that the awareness of death does cause anxiety and undermine psychological well-being. Current Directions in Psychological Science, 25(2), 99–103. https://doi.org/10.1177/0963721415625218
Keng, S. L., Smoski, M. J., & Robins, C. J. (2011). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies. Clinical psychology review, 31(6), 1041-1056. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2011.04.006
Kawohl, W., & Nordt, C. (2020). COVID-19, unemployment, and suicide. The Lancet Psychiatry, 7(5), 389–390. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30141-3
Kuo, Y. F., Chang, Y. M., Lin, M. F., Wu, M. L., & Shiah, Y. J. (2022). From Self to Nonself: Death Anxiety as Mediator of the Relationship Between Renunciation of Desire and Mental Health. Research Square. https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-1262482/v1
Karas-awa A.A., Drossel, C., & Hayes, S.C. (2011). The use of metaphor to establish acceptance and mindfulness. In Didonna, F (Ed). Clinical handbook of mindfulness, 1 Ed. New York: Springer, Pp: 111-124.
Lamers, S. M., Westerhof, G. J., Glas, C. A., & Bohlmeijer, E. T. (2015). The bidirectional relation between positive mental health and psychopathology in a longitudinal representative panel study. The Journal of Positive Psychology, 10(6), 553-560. https://doi.org/10.1080/17439760.2015.1015156
رابطه اضطراب کرونا، بهزیستی روانشناختی و خودکار آمدی فردی ------------------------------------------- طباطبایی 13
Lee, S.Y.; Kim, Y.Y. (2016). The effects of self-efficacy and self-directed learning-readiness to self-leadership of nursing student. J. Digit. Converg, 14, 309–318. https://doi.org/10.14400/JDC.2016.14.3.309
Lee, S. A., Jobe, M. C., Mathis, A. A., & Gibbons, J. A. (2020). Incremental validity of coronaphobia: Coronavirus anxiety explains depression, generalized anxiety, and death anxiety. Journal of anxiety disorders, 74, 102268. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102268
Liu, S., Yang, L., Zhang, C., Xiang, Y., Liu, Z., Hu, S., & Zhang, B. (2020). Online mental health services in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet Psychiatry, 1, 7–8. DOI:https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30077-8
Linley, P. A. (2013). Human strengths and well-being: Finding the best within us at the intersection of eudaimonic philosophy, humanistic psychology, and positive psychology. In A. S. Waterman (Ed.), The best within us: Positive psychology perspectives on eudaimonia (pp. 269–285). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14092-014
Lyke, J. (2013). Associations Among Aspects of Meaning in Life and Death Anxiety in Young Adults. Death Studies, 37(5), 471–482. https://doi.org/10.1080/07481187.2011.649939
Maheshwari, A., and Jutta, M. V. (2020). Study of relationship between optimism and resilience in the times of COVID-19 among university students. Int. J. Indian Psychol. 8, 2349–3429. 10.25215/0603.051
Marroquín, B., Vine, V., Morgan, R., 2020. Mental health during the COVID-19pandemic: effects of stay-at-home policies, social distancing behavior, and social resources. Psychiatry Res. 293, 113419. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113419
Menzies, R. G. (2012). The Dread of Death and its Role in Psychopathology. Paper presented at the 35th National Conference of the Australian Association for Cognitive and Behaviour Therapy, Queensland.
Menzies, R. E., & Menzies, R. G. (2020). Death anxiety in the time of COVID-19: Theoretical explanations and clinical implications. Cognitive Behaviour Therapist, 13, e19. DOI: https://doi.org/10.1017/S1754470X20000215
Menzies, R. E., Neimeyer, R. A., & Menzies, R. G. (2020). Death anxiety, loss, and grief in the time of COVID-19. Behaviour Change, 37(3), 111-115. DOI: https://doi.org/10.1017/bec.2020.10
Mikulincer M (2018). Love, death and the quest for meaning. In RE Menzies, RG Menzies and L Iverach (Eds.), Curing the
dread of death: Theory, research and practice (pp. 57–82). Australian Academic Press.
Milman, E., Lee, S. A., & Neimeyer, R. A. (2020). Social isolation as a means of reducing dysfunctional coronavirus anxiety and increasing psychoneuroimmunity. Brain, Behavior, and Immunity, 87, 138. doi: 10.1016/j.bbi.2020.05.007
Özgüç, S., Kaplan Serin, E., & Tanriverdi, D. (2021). Death Anxiety Associated With Coronavirus (COVID-19) Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. OMEGA-Journal of Death and Dying. https://doi.org/10.1177/00302228211050503
Robah, K. (2017). Determinants of existential death anxiety: A cross-sectional survey study on the effect of age, gender and religious affiliation on death anxiety (Bachelor’s thesis, University of Twente). http://purl.utwente.nl/essays/72696
Routledge, C., & Juhl, J. (2010). When death thoughts lead to death fears: Mortality salience increases death anxiety for individuals who lack meaning in life. Cognition and Emotion, 24(5), 848–854. https://doi.org/10.1080/02699930902847144
Ry, C.D.; Keyes, C.L. (1995). The structure of psychological well-being revisited. J. Pers. Soc. Psychol, 69,719–727. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719
Ryff, CD. Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics. 2014; 83(1):10–28. https://doi.org/10.1159/000353263
Shigemura, J., Ursano, R. J., Morganstein, J. C., Kurosawa, M., & Benedek, D. M. (2020). Public responses to the novel 2019 coronavirus (2019-nCoV) in Japan: Mental health consequences and target populations. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 74(4), e281. doi: 10.1111/pcn.12988
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1402 1(2): 1- 14---------------------------------------- طباطبایی 14
Shevlin, M., McBride, O., Murphy, J., Miller, J. G., Hartman, T. K., Levita, L., ... & Bentall, R. P. (2020). Anxiety, depression, traumatic stress and COVID-19-related anxiety in the UK general population during the COVID-19 pandemic. BJPsych Open, 6(6). https://doi.org/10.1192/bjo.2020.109
Sagib, J. C. (2020). Evaluation of a wellnessbased mindfulness stress reduction intervention: A controlled trial. American Journal of Health Promotion, 15, 422–432.
Silva, W. A. D., de Sampaio Brito, T. R., & Pereira, C. R. (2021). Anxiety associated with COVID-19 and concerns about death: Impacts on psychological well-being. Personality and Individual Differences, 176, 110772. https://doi.org/10.1016/j.paid.2021.110772
Smirni, P., Lavanco, G., & Smirni, D. (2020). Anxiety in Older Adolescents at the Time of COVID-19. Journal of clinical medicine, 9(10), 3064. https://doi.org/10.3390/jcm9103064
Strang, P., Bergström, J., Martinsson, L., & Lundström, S. (2020). Dying from COVID-19: loneliness, end-of-life discussions, and support for patients and their families in nursing homes and hospitals. A national register study. Journal of pain and symptom management, 60(4), e2-e13. https://doi.org/10.1016/j.jpainsymman.2020.07.020
Tang, C. S. K., Wu, A. M., & W. Yan, E. C. (2002). Psychosocial correlates of death anxiety among Chinese college students. Death studies, 26(6), 491-499. https://doi.org/10.1080/074811802760139012
Toulabi, T., Pour, F. J., Veiskramian, A., & Heydari, H. (2021). Exploring COVID-19 patients’ experiences of psychological distress during the disease course: a qualitative study. BMC psychiatry, 21(1), 1-10. doi: 10.1186/s12888-021-03626-z
Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2020). Immediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 coronavirus disease (COVID-19) epidemic among the general population in China. International journal of environmental research and public health, 17(5), 1729. https://doi.org/10.3390/ijerph17051729
Wu, A. M., & Tang, C. S. K. (2008). The negative impact of death anxiety on self-efficacy and willingness to donate organs among Chinese adults. Death Studies, 33(1), 51-72. https://doi.org/10.1080/07481180802494172
Xu, W., Sun, H., Zhu, B., Bai, W., Yu, X., Duan, R., ... & Li, W. (2019). Analysis of factors affecting the high subjective well-being of Chinese residents based on the 2014 China family panel study. International journal of environmental research and public health, 16(14), 2566. https://doi.org/10.3390/ijerph16142566
Yıldırım, M., & Güler, A. (2021). Positivity explains how COVID-19 perceived risk increases death distress and reduces happiness. Personality and Individual Differences, 168, 110347. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110347
Zhang, J., Peng, J., Gao, P., Huang, H., Cao, Y., Zheng, L., & Miao, D.(2019). Relationship between meaning in life and death anxiety in the elderly: Self-esteem as a mediator. BMC Geriatrics, 19(1), 1–8. doi: 10.1186/s12877-019-1316-7
Zhang, Y., Wang, J., Zhao, J., Tanimoto, T., Ozaki, A., Crump, A., ... & Jiang, Q. W. (2020). Association between quarantined living circumstances and perceived stress in Wuhan City during the COVID-19 outbreak: a rapid, exploratory cross-sectional study. Exploratory Cross-Sectional Study (3/16/2020). http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3556642
[1] . Marroquin et al
[2] .Kawohl & Nordt
[3] . Jain
[4] .Asmundson & Taylor
[5] . Gostin & Wiley
[6] . Wang et al
[7] . Goyal et al
[9] .Menzies, Neimeyer & Menzies
[10] 10. Toulabi et al
[11] 11. Keng et al
[12] 12. Menzies
[13] 13. Chen & Peng
[14] 14. Chao et al
[15] 15. Sagib
[16] 16. Strang et al
[17] .Mikulincer
[18] .Juhl & Routledge
[19] .Linley
[20] .Lamers et al
[21] .Ryff
[22] .Xu & et al
[23] .Karas-awa et al
[24] .Milman et al
[25] .Bandura
[27] Death Anxiety Scale
[28] Kuo et al.,
[29] Corona Disease Anxiety Scale
[30] .Ryff’s Psychological Well-Being Questionnaire
[31] .Grera et al
[32] . General Self-Efficacy Questionnaire
[33] . Fogel & Lamash
[34] . PROCESS Procedure for SPSS, written by Andrew &Hayes
[35] .Hais
[36] . Hoelterhoff & Chung
[37] . Lee & Kim
[38] . Benight
[39] . Wu & Tang
[40] . French, Greenauer & Mello
[41] . Elizarrarás-Rivas &Vargas-Mendoza et al
[42] . Silvade Sampaio Brito & Pereira
[43] . Robah
[44] . Turhan
[45] . Gassman-Pines, Ananat & Fitz-Henley
[46] . Zhang
[47] . Gouss et al
[48] . Maheshwari & Jutta
[49] . Yıldırım & Güler
[50] . Liu, Yang, Zhang, Xiang, Liu & et al