مقایسه اثربخشی غنی‌سازی ازدواج بر اساس زوج درمانی شناختی-رفتاری تقویت شده و زوج درمانی هیجان‌مدار بر رضایت زناشویی زوجین
محورهای موضوعی : روانشناسی
زهرا منتجبیان
1
,
محمد محمدی پور
2
*
,
محمود جاجرمی
3
1 - دانشجوی دکتری مشاوره،گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد، بجنورد، ایران.
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی قوچان، قوچان، ایران.
3 - استادیار گروه مشاوره و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد، بجنورد، ایران.
کلید واژه: رضایت زناشویی, زوج درمانی شناختی-رفتاری تقویت شده, زوج درمانی هیجان‌مدار, غنی سازی,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی غنی‌سازی ازدواج بر اساس زوج درمانی شناختی-رفتاری تقویت شده و زوج درمانی هیجان‌مدار بر رضایت زناشویی زوجین بود. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر مبنای طرح پژوهش نیمهآزمایشی، از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با یک گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه زوجین دارای مشکلات زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره در اصفهان در سال 1402 تشکیل دادند که تعداد 45 زوج به عنوان نمونه به صورت هدفمند بر اساس ملاک‌های ورود به مطالعه انتخاب و در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. شرکت‌کنندگان یکبار پیش از مداخله، یکبار بعد از مداخله و یکبار در دوره پیگیری به پرسشنامه رضایت زناشویی فانک و راگ (2007)پاسخ دادند. هر کدام از گروه‌های آزمایش جداگانه یکی از رویکردهای غنی‌سازی(شناختی-رفتاری تقویت شده و هیجان‌مدار) برای آنها 9 جلسه 90 دقیقه‌ای، هفته‌ای یکبار اجرا شد، در حالی که گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS-26 با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌های پژوهش نشان داد هر دو رویکرد بر روی رضایت زناشویی تأثیر معنادار داشته است (p<0/05). و تفاوت معناداری بین دو رویکرد در افزایش رضایت زناشویی مشاهده نشد (p>0/05). بنابراین می‌توان نتیجه گرفت از دو رویکرد فوق می‌توان برای افزایش رضایت زناشویی زوجین استفاده نمود.
The aim of the research was to comparison of the effectiveness of marriage enrichment based on enhanced cognitive-behavioral couple therapy and emotion-focused couple therapy on the marital satisfaction of couples. The method of this research was based on the objective, applied and based on a semi-experimental research design and of pre-test-post-test type with a control group. The statistical population of the research was made up of all couples with marital problems who referred to counseling centers in Isfahan in 2024, 45 couples as a sample from the above population were selected purposefully based on the criteria for entering the study and were divided into two experimental groups and one control group were replaced. Participants responded to Funk and Ronald & Rogge (2010) in marital satisfaction index once before the intervention, once after the intervention, and once during the follow-up period. For each of the separate experimental groups, one of the enrichment approaches was implemented for them for 9 sessions of 90 minutes, once a week, while the control group did not receive any training. The data were analyzed using SPSS-26 software with the method of analysis of variance with repeated measurements. The results of of the research showed that both approaches had a significant effect on marital satisfaction (p<0/05). And no significant difference was observed between the two approaches in increasing marital satisfaction(p>0/05).Therefore
اپستین، نورمن.ب و باکوم، دونالد، ه. (2002). زوج درمانی شناختی-رفتاری پیشرفته(یک رویکرد بافت‌مدار). ترجمه تینا جمشیدنژاد، 1399. چاپ دوم، تهران: انتشارات ارجمند.
- اثنی عشری، سارا. (1400). اثربخشي زوج درماني هيجان‌مدار بر كيفيت روابط بين فردي و تاب‌آوري زوجين متقاضي طلاق شهر نيشابور. پایاننامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشکده علوم انسانی، مؤسسه آموزش عالي غيردولتي- غيرانتفاعي بيهق، نیشابور.
- بازرگان، سمیه؛ رمضانی، محمد آرش؛ آتش پور، حمید و امیری، رومینا. (1400). مقایسه اثربخشی بسته آموزشی ارتقاء روابط بین فردی زوجین بر اساس رویکرد هیجان مدار و مشاوره زناشویی شناختی رفتاری بر دلبستگی و تعهد زناشویی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 12(48)، 294-259. . https://sanad.iau.ir/Journal/psychology/Article/924717
- فیروزی، مجید؛ گل پرور، محسن و آقایی، اصغر. (1401). مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی هیجان‌مدار، زوج درمانی شناختی-رفتاری و زوج درمانی سیستمی-شناختی گاتمن بر تعادل عاطفی و انتظارات ناکارآمد در زنان دارای علائم کژکاری جنسی. نشریه روان پرستاری، 10(1)، 17-1. http://ijpn.ir/article-1-1952-fa.html
- کیادربندسری، زهره؛ میرزاحسینی، حسن و ضرغام حاجبی، مجید. (1401). اثربخشی آموزش غنی سازی روابط زوجین با رویکرد متمرکز بر هیجان بر رفتارهای کنترل گرایانه در زنان و مردان مواجه شده با خیانت همسر. خانواده درمانی کاربردی، 3(2)، 245-230. https://doi.org/10.22034/aftj.2022.304722.1197
- گرینبرگ، لسی اس و گلدمن، روندا. (2008). زوج درمانی هیجان مدار: پویایی هیجان، عشق و قدرت. ترجمه محمد آرش رمضانی، آفاق قائم مقامی و زهرا جان نثاری، 1398. چاپ دوم، تهران: انتشارات ویرایش.
- معصومی تبار، زینب؛ افشاری‌نیا، کریم؛ امیری، حسن و حسینی، سعیده السادات. (1399). اثربخشی شناخت درمانی بر مشکلات تنظیم هیجانی و رضایت زناشویی بانوان ناسازگار در دهه اول زندگی. مطالعات ناتوانی، 10(1 )، 7-1. https://sid.ir/paper/986857/fa
- منتجبیان زهرا، محمدی پور محمد، جاجرمی محمود(1403). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخهٔ فارسی فرم کوتاه پرسش‌نامهٔ رضایت زناشویی فانک و راگ. مجله مطالعات ناتوانی. ۱۴ ،۱۲۳-۱32. http://jdisabilstud.org/article--fa.html
- نظری، فرحناز؛ اعتمادی، عذرا و عابدی.، احمد. (1398). غنی سازی روابط زوجین به شیوه اولسون بر صمیمیت زناشویی زوجی. تحقیقات علوم رفتاری، 17(3 )، 448-456. https://sid.ir/paper/950397/fa
- نظری، وکیل؛ محمدخانی، پروانه و دولتشاهی، بهروز. (1390). مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی رفتاری غنی شده و زوج درمانی تلفیقی رفتاری در افزایش رضایت زناشویی. پژوهش های نوین روانشناختی (روانشناسی دانشگاه تبریز)، 6(22)، 175-149.
- Abreu-Afonso, J., Ramos, M. M., Queiroz-Garcia, I., & Leal, I. (2022). How couple’s relationship lasts over time? A model for marital satisfaction. Psychological Reports, 125(3), 1601-1627. https://doi.org/10.1177/00332941211000651
- Bilal, A., & Abbasi, N. U. H. (2020). Cognitive behavioral sex therapy: an emerging treatment option for nonorganic erectile dysfunction in young men: a feasibility pilot study. Sexual medicine, 8(3), 396-407. https://doi.org/10.1016/j.esxm.2020.05.005
- Bodenmann, G., Kessler, M., Kuhn, R., Hocker, L., & Randall, A. K. (2020). Cognitive-Behavioral and emotion-focused couple therapy: Similarities and differences. Clinical Psychology in Europe, 2(3), 1-12. https://doi.org/10.32872/cpe.v2i3.2741
- Conradi, H. J., Dingemanse, P., Noordhof, A., Finkenauer, C., & Kamphuis, J. H. (2018). Effectiveness of the ‘Hold me Tight’relationship enhancement program in a self‐referred and a clinician‐referred sample: An Emotionally Focused Couples Therapy‐based approach. Family process, 57(3), 613-628. https://doi.org/10.1111/famp.12305
- Dehghani Champiri, F., & Dehghani, A. (2023). Predicting sexual satisfaction in Iranian women by marital satisfaction components. Sexual and Relationship Therapy, 38(1), 37-51. https://doi.org/10.1080/14681994.2020.1736279
- DeLongis, A & Zwicker, A. (2017). Marital satisfaction and divorce in couples in stepfamilies.Current Opinion in Psychology, 13, 158-161. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.11.003
- Durães, R. S. S. Khafif, T. C. Lotufo-Neto, F. & Serafim, A. D. P. (2020). Effectiveness of Cognitive Behavioral Couple Therapy on Reducing Depression and Anxiety Symptoms and Increasing Dyadic Adjustment and Marital Social Skills: An Exploratory Study. The Family Journal, 28(4), 344-355. https://doi.org/0.1177/1066480720902410
- Epstein, N. B., & Zheng, L. (2017). Cognitive-behavioral couple therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 142-147. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.09.004
- Fischer, M. S. Baucom, D. H. & Cohen, M. J. (2016). Cognitive‐behavioral couple therapies: Review of the evidence for the treatment of relationship distress, psychopathology, and chronic health conditions. Family Process, 55(3), 423-442. https://doi.org/10.1111/famp.12227
- Fleischmann, Julie. (2020). Examining conflict resolution, communication, intergenerational transmission, and marital satisfaction among Orthodox Jews. Doctor of psychology thesis, Hofstra University.
- Funk, J. L., & Rogge, R. D. (2007). Testing the ruler with item response theory: increasing precision of measurement for relationship satisfaction with the Couples Satisfaction Index. Journal of family psychology, 21(4), 572. https://doi.org/10.1037/0893-3200.21.4.572
- Girard, A., & Woolley, S. R. (2017). Using emotionally focused therapy to treat sexual desire discrepancy in couples. Journal of sex & marital therapy, 43(8), 720-735. https://doi.org/10.1080/0092623X.2016.1263703
- Girma Shifaw, Z. (2024). Marital communication as moderators of the relationship between marital conflict resolution and marital satisfaction. The American Journal of Family Therapy, 52(3), 249-260. https://doi.org/10.1080/01926187.2022.2089404
- Greenman, P. S., Johnson, S. M., & Wiebe, S. (2019). Emotionally focused therapy for couples: At the heart of sciencand practice. In B. H. Fiese, M. Celano, K. Deater-Deckard, E. N. Jouriles, & M. A. Whisman (Eds.), APA handbook of contemporary family psychology: Family therapy and training, 3, 291–305. https://doi.org/10.1037/0000101-018
- Honari, A., & Shamoli, L. (2017). The effectiveness of cognitive behavioural couple therapy on marital stress and emotional skills of infidel couples in Shiraz. Int J Med Res Health Sci, 6(2), 83-90.
- Johnson, S. M. (2019). Attachment in action: Changing the face of 21st century couple therapy. Current Opinion in Psychology, 25, 101-104. https://doi.org/:10.1016/j.copsyc.2018.03.007
- Joiner, R. J., Bradbury, T. N., Lavner, J. A., Meltzer, A. L., McNulty, J. K., Neff, L. A., & Karney, B. R. (2023). Are changes in marital satisfaction sustained and steady, or sporadic and dramatic?. American Psychologist. 79(2), 225–240. https://doi.org/10.1037/amp0001207
- Karney, B. R. & Bradbury, T. N. (2020). Research on marital satisfaction and stability in the 2010s: Challenging conventional wisdom. Journal of Marriage and Family, 82, 100-116. https://doi.org/10.1111/jomf.12635
- Knight, D.A. (2023). Black love black American couples: Racial discRrimination, attachment style, emotional intimacy, relationship rituals and couples satisfaction. Doctor of Philosophy thesis, California School of Professional Psychology, Los Angeles International University.
- Leal, J. Cunha, C. Santos, A. & Salgado, J. (2021). Helping Clients Victimized by Intimate Partners Through Stages of Change: An Emotion-Focused Approach. Journal of Contemporary Psychotherapy, 51(1), 41-4 .https://doi.org/10.1007/s10879-020-09474-4
- Mangialavori, S., Cacioppo, M., Terrone, G., & O'Hara, M. W. (2021). A dyadic approach to stress and prenatal depression in first‐time parents: The mediating role of marital satisfaction. Stress and Health, 37(4), 755-765. https://doi.org/10.1002/smi.3036
- Shi, Y., & Whisman, M. A. (2023). Marital satisfaction as a potential moderator of the association between stress and depression. Journal of Affective Disorders, 327, 155-158. https://doi.org/10.1016/j.jad.2023.01.093
- Tabariai Veiseh, A. (2022). An Iranian couples program through emotionally focuse therapy for improving marital satisfaction. Doctor of psychology thesis, School of Professional Psychology, University of Chicago.
- Taghani, R., Ashrafizaveh, A., Soodkhori, M. G., Azmoude, E., & Tatari, M. (2019). Marital satisfaction and its associated factors at reproductive age women referred to health centers. Journal of Education and Health Promotion, 8. https://doi.org10.4103/jehp.jehp_172_18
-. Tavakol, Z., Nikbakht Nasrabadi, A., Behboodi Moghadam, Z., Salehiniya, H., & Rezaei, E. A review of the factors associated with marital satisfaction. Galen Medical Journal. 2017; 6(3): 197–207. https://doi.org/10.31661/gmj.v6i3.641
- Wang, X., & Zhao, K. (2023). Partner phubbing and marital satisfaction: The mediating roles of marital interaction and marital conflict. Social Science Computer Review, 41(4), 1126-1139.https://doi.org/10.1177/08944393211072231
- Whisman, M. A., Gilmour, A. L., & Salinger, J. M. (2018). Marital satisfaction and mortality in the United States adult population. Health Psychology, 37(11), 1041–1044. https://doi.org/10.1037/hea0000677
- Wiebe, S. A., & Johnson, S. M. (2016). A review of the research in emotionally focused therapy for couples. Family Process, 55(3), 390-407. https://doi.org/10.1111/famp.12229
- Wiesel, I. Shahar, B. Goldman, R. N. & Bar‐Kalifa, E. (2021). Accuracy and Bias in Vulnerability Perceptions of Partners Undergoing Emotion‐ Focused Therapy for Couples. Family process, 60(2), 377-392. https://doi.org/:10.1111/famp.12587
- Zakhirehdari, N., Navabinejad, S., & Koraei, A. (2019). The effectiveness of cognitivebehavioral couple therapy on improving marriage performance and marital intimacy of couples. Medical Science, 23(97), 290-293.