بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر حل مسأله خلاق بر یادگیری خودراهبر و خودنظم‌جویی شناختی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان
محورهای موضوعی : روان کاوی، روان پویشی، روان شناسی شناختی و بهداشت روان
اعظم بختیاری رنانی
1
*
,
عزت الله کرد میرزا نیکوزاده
2
,
مژگان آگاه هریس
3
1 - استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور
2 - دانشیار روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور.تهران.ایران
3 - دانشیار روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی،دانشگاه پیام نور،تهران، ایران
کلید واژه: آموزش مبتنی بر حل مسأله خلاق, خودنظم جویی شناختی, یادگیری خودراهبر,
چکیده مقاله :
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی‌آموزش مبتنی‌برحل‌مسأله خلاق بریادگیری خودراهبروخودنظم‌جویی شناختی بود. جامعه شامل کلیه دانشجویان دانشگاه‌آزاداسلامی‌اصفهان درسال‌تحصیلی1402-1401بوده است. روش: روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح دو گروهی ناهمسان با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. بدین منظور 30 دانشجو با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به صورت تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل هر کدام 15نفر جایگزاری شدند. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران(2001)و خودنظم‌جویی شناختی گارنفسکی و همکاران (2001)صورت گرفت. سپس گروه آزمایش در طی شش جلسه شصت دقیقه‌ای به مدت بیست روز مورد آموزش مبتنی بر حل مسأله خلاق قرار گرفتند. برای آزمون فرضیه ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده گردیده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که مداخله حل مسئله خلاق بر افزایش یادگیری خودراهبرد(000/0>P 12.54F=)و خودنظم‌جویی‌شناختی(000/0>P 20.45F=) تأثیر معناداری داشته است. نتایج: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که معلمان و اساتید در آموزش‌های خود به فراگیران به روش حل مسأله خلاق توجه بیشتری نمایند.
The purpose of the present study was to investigate the effectiveness of creative problem-solving based training on self-directed learning and cognitive self-regulation. The community included all students of Islamic Azad University of Isfahan in the academic year 1402-1401.
Method: The research method was a quasi-experimental type with a design of two heterogeneous groups with a pre-test and a post-test. For this purpose, 30 students were randomly selected using the multi-stage cluster sampling method and were placed in two experimental and control groups of 15 people each. Data collection was done through Fisher et al.'s self-directed learning questionnaire (2001) and Garnevsky et al.'s cognitive self-regulation questionnaire (2001). Then, the experimental group was trained based on creative problem solving during six sixty-minute sessions for twenty days. Univariate analysis of covariance was used to test the hypotheses.
Findings: The findings showed that the intervention of creative problem solving had a significant effect on increasing self-directed learning (P=0.000, F=12.54) and cognitive self-regulation (P=0.000, F=20.45).
Results: Therefore, it can be concluded that teachers and professors pay more attention to creative problem solving methods in their education
آریاتبار، ل.، خوئینی، ف.، اسدزاده، ح. (1401). اثربخشی آموزش تاب‌آوری روانشناختی بر خودنظم‌جویی تحصیلی و مثلث شناختی دانش‌آموزان. ماهنامه علوم روانشناختی، 21(111)، 615-628. https://doi.org/10.52547/JPS.21.111.611
ارشادی‌منش، س. (1400). مقایسه کنترل‌شده اثربخشی درمان حل‌مسئله خلاق و درمان‌شناختی‌رفتاری در افسردگی نوجوانان. مجله علوم روانشناختی، 20(100)، 485-501. https://doi.org/20.1001.1.17357462.1400.20.100.14.7
تبادکانی، س. (1400). رابطه بین خودنظم جویی تحصیلی و هوش هیجانی و باورهای غیرمنطقی در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 21، 349-358. (ISSN: 2476-6119)
حسین‌پناه، ز.، کاظمیان، ک. (1400). رابطه علی هوش فرهنگی و سرزندگی تحصیلی با یادگیری خودراهبر از طریق میانجی‌گری اهمال کاری تحصیلی. دستاوردهای روانشناختی، 4(28)، 177-196. https://doi.org/10.22055/psy.2021.33118.2527
حبیبی‌کلیبر، ر.، شیخعلی‌زاده، س. (1398). نقش سبک‌های شناختی، شیوه‌های حل مسئله و یادگیری خودراهبر بر تفکر انتقادی دانش‌آموزان. در چهارمین همایش ملی روانشناسی تربیتی شناختی، تهران. https://doi.org/20.1001.1.2383353.1399.9.4.4.3
حضرت‌بگی، ف.، عسگری، پ.، مکوندی، ب.، کرایی، ا. (1401). روابط ساختاری مهارت‌های حل‌مسئله و هوش معنوی با گرایش به اعتیاد به اینترنت با توجه به نقش میانجی نشخوار فکری. ماهنامه علوم روانشناختی، 21(114)، 1256-1263. https://doi.org/10.52547/JPS.21.114.1251
شعبانی، م.، ملکی، ح.، عباسپور، ع.، سعدی‌پور، ا. (1396). اثربخشی آموزش مبتنی بر حل‌مسئله خلاق بر تفکر خلاق کارکنان مؤسسه اعتباری کوثر. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(4)، 140-170. بازیابی شده از http://journal.bpj.ir
شهروی، ع.، شریعت‌باقری، م.م.، کوشکی، ش. (1401). مدل‌یابی خودنظم‌جویی تحصیلی دانش‌آموزان براساس عملکرد خانواده، جو مدرسه و سرسختی روانشناختی با نقش واسطه‌ای خودآمدپنداری تحصیلی. مجله علوم روانشناختی، شماره 112، 748-761. https://doi.org/10.52547/JPS.21.112.743
علیمردانی، ز.، پورکریمی، ج. (1401). الگوی شایستگی‌های مدرسان آموزش مجازی در ایجاد یادگیری خودراهبر فراگیران. فصلنامه اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 12(3) . 123-143. (ISSN: 2228-5318)
قاسمی، س.، آزادی، م.م.، چاقوساز، م.، اصغری، م. (1400). تأثیر آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر سبک‌های حل مسئله و یادگیری خودراهبر محصلین پسر پایه سوم دوره متوسطه دوم. مجله رویش روانشناسی، 10(3) ،101-109. https://doi.org/10.1001.1.2383353.1400.10.3.2.6
مصرآبادی، ج.، گزیدری، ا. (1398). فراتحلیل رابطه بین راهبردهای یادگیری خودنظم‌جویی و اهمال کاری تحصیلی. مجله روانشناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 15(59) ، 249-260.
نیک‌نام، ک.، غباری‌بناب، ب.، حسن‌زاده، س. (1398). تأثیر آموزش حل مسئله خلاقانه بر خلاقیت و رضایت از زندگی دانش‌آموزان پسر تیزهوش. فصلنامه سلامت روان کودک، 6(3) ، 205-217. http://dx.doi.org/10.29252/jcmh.6.2.18
Basso, F. P., & Abrahao, M. H. M. B. (2018). Teaching activities that develop learning self-regulation. Educação & Realidade, 43(2), 495-512.
Basadur, M. (2004). Leading others to think innovatively together: Creative leadership. The Leadership Quarterly, 15(1), 103-121. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2003.12.007
Eskin, M. (2012). Problem solving therapy in the clinical practice. Newnes.
Kazdin, A. E. (2010). Problem-solving skills training and parent management training for oppositional defiant disorder and conduct disorder. Retrieved from https://www.example.edu/paper.pdf
Kandemir, M. A., & Gur, H. (2009). The use of creative problem solving scenarios in mathematics education: View of some prospective teachers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 1, 1628-1635. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.286
Lawson, M. J., Vosniadou, S., Van Deur, P., et al. (2019). Teachers’ and students’ belief systems about the self-regulation of learning. Educational Psychology Review, 31, 223-251. https://doi.org/10.1007/s10648-018-9453-7
Lalitha, T. B., & Sreeja, P. S. (2020). Personalised self-directed learning recommendation system. Procedia Computer Science, 171, 583-592. https://doi.org/10.1016/j.procs.2020.04.063
Martin, F., Budhrani, K., Kumar, S., & Ritzhaupt, A. (2019). Award-winning faculty online teaching practices: Roles and competencies. Online Learning, 23(1), 184-205. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2022.100879
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulating learning in college students. Educational Psychology Review, 16, 385-407. https://doi.org/10.1007/s10648-004-0006-x
Puccio, G. J., Burnett, C., Acar, S., Yudess, J. A., Holinger, M., & Cabra, J. F. (2020). Creative problem solving in small groups: The effects of creativity training on idea generation, solution creativity, and leadership effectiveness. The Journal of Creative Behavior, 54(2), 453-471. https://doi.org/10.1002/jocb.381
Servant-Miklos, V., & Noordegraaf-Eelens, L. (2021). Toward a social-transformative education: An ontological critique of self-directed learning. Critical Studies in Education, 62(2), 147-163. https://doi.org/10.1080/17508487.2019.1577284
Shure, M. B., & Aberson, B. (2013). Enhancing the process of resilience through effective thinking. In Handbook of resilience in children (pp. 481-503). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-3661-4_28
Taspinar, Z., & Bulut, M. (2012). Determining problem-solving strategies used by primary 8th grade students in mathematics class. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 3385-3389. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.071
Tekkol, I. A., & Demirel, M. (2018). An investigation of self-directed skills of undergraduate students. Frontiers in Psychology, 9, Article 1-14. https://doi.org/10.32890/mjli2020.17.2.8
Wong, R. (2020). When no one can go to school: Does online learning meet students’ basic learning needs? Interactive Learning Environments, 1-17. https://doi.org/10.1080/10494820.2018.1542318