بازخوانی فوکویی از کارکردهای زبان: طرحی نو برای شناخت کارکردهای زبان فارسی از ابتدای حکومت عباسیان تا قرن پنجم
محورهای موضوعی : ایران
1 - پژوهشگر هویت ایرانیان
کلید واژه: هویت ایرانی, زبان, زبان فارسی, عباسیان, تبارشناسی,
چکیده مقاله :
حمله اعراب مسلمان به ایران از مهم‌ترین رویدادهای تأثیرگذار هویتی تاریخ ایران به‌ویژه در مسئله زبان است؛ اما اختلاف در مورد چگونگی، میزان و عمق این تأثیرگذاری بر زبان، موجب شده است دو روایت از این مسئله مطرح شود: روایتی که اصولاً قائل به یک‌گونه تداوم در هویت ایرانی هستند و آن را پدیدۀ ذاتی، طبیعی و جاودانه می‌دانند که یکی از عناصر این تداوم را در زبان فارسی می‌بینند؛ روایت دیگر، هویت ایرانیان را برساخته تاریخی کنش‌ها و واکنش‌های می‌دانند و نه پدیدۀ ذاتی و جاودانه که زبان فارسی را هم به‌عنوان یکی از عناصر هویت ایرانیان، باید کارکردش را در برساخته‌‌های مختلف آن در طول تاریخ و در چارچوب زمانی خود بررسی کرد. در این تحقیق ضمن توجه به روایت دوم، به بررسی کارکردهای مختلف زبان از ابتدای حکومت عباسیان تا ابتدای قرن پنجم با کمک روش تبارشناسی تاریخی میشل فوکو می‌پردازیم.بر این بنیاد، سؤالی که این تحقیق می‌خواهد پاسخ دهد این است که با توجه به کارکردهای مختلف زبان در هر انقطاع و تبار تاریخی، کارکردهای سیاسی و اجتماعی زبان در این دوره تاریخی چگونه است؟ یافته این تحقیق در این دوره این است که با توجه به پذیرش این بحث درباره زبان که در کنار اینکه زبان نقش مهمی در شکل‌دهی به زندگانی جمعی گروه‌های قومی و باورهای ملی‌گرایانه دارند، بااین‌همه، نابجاست که زبان را نمود روح جمعی یک ملت بدانیم. گرچه زبان بر سازندۀ ذهنیت است، به هیچ رو نباید آن را لوح سفید نانوشته‌ای دانست. بلکه زبان کارکردهای مختلف در طول تاریخ دارد.
The invasion of Muslim Arabs is one of the most influential identity events in the history of Iran, especially in the discussion of language; But there is a difference of opinion about how and how much, and to what extent this change is on Iranians, which has led to various research topics and various narratives of this historical period. In this study, while examining the essentialist and constructivist narratives about the effects of language on historical developments, we examine the various functions of language from the beginning of the Abbasid rule to the beginning of the fifth century with the help of Michel Foucault's method of historical genealogy.The finding of this study of language in this period is that, given the acceptance of the argument about language that, while language plays an important role in shaping the collective life of ethnic groups and nationalist beliefs, it is nevertheless inappropriate to consider language as the collective spirit of a nation. Although language is the builder of mentality, it should by no means be considered an unwritten whiteboard. Rather, language has different functions throughout history and it must be examined in its time frame.
_||_