تحلیل مداخله مسلحانه عربستان در یمن از منظر پاردایم حقوق بین الملل

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

محمدجواد حیدریان دولت آبادی ¹ , رسول مظاهری کوهانستانی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1399/06/02 تاریخ پذیرش : 1399/06/02 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: یمن, حقوق بشردوستانه, حمله نظامی, جرائم جنگی, دیوان بین الملل کیفری,

چکیده مقاله :

در حمله نظامی ائتلاف عربی به رهبری عربستان به یمن و آتش گشودن به اهداف غیرنظامی، با توجیهی نامشروع بوده و مصداق بارز تجاوز به تمامیت ارضی یمن است. ایحاد حق دفاع مشروع برای مردم یمن و همچنین مسئولیت بین المللی برای عربستان از جمله نتایج این تجاوز از منظر حقوق بین الملل می باشد. جنایات سعودی‌ها در یمن از منظر حقوق بین‌الملل کیفری قابل پیگیری است زیرا ناقض اصل تفکیک و عدم حمله به غیرنظامیان و اموال غیرنظامی، عدم استفاده از سلاح های ممنوعه و ممانعت به عمل آوردن از ارسال کمک های بشردوستانه وفق هنجارهای حقوق بشردوستانه می باشد که مانند اعمال، نقض کنوانسیون های چهارگانه ژنو بوده و می تواند از مصادیق جنایت جنگی محسوب شود. همچنین می ‌توان با توجه به تشکیل ائتلاف و سیستماتیک بودن و نظام‌مند بودن حمله عربستان و کشتار وسیع مردم یمن به دلیل مذهب آنها، عناصر تشکیل دهنده جرم بین‌المللی نسل‌کشی را می توان مشاهده نمود . دخالت غیرقانونی عربستان در حمله به یمن حتی اگر از منظر دفاع از رئیس جمهور مستعفی آن کشور مشروع تلقی گردد و آن را به یک مخاصمه مسلحانه غیر بین المللی مبدل سازد، باز هم نقض حقوق بشردوستانه نظامیان و غیرنظامیان قابل توجیه نیست. در این رهگذر تمرکزی بر دو موضوع تحولات میدانی جنگ و افزایش روز افزون خسارت ها و تلفات انسانی ناشی از آن بر اساس آخرین آمار تحلیلی و هم چنین موقعیت و پایگاه مردمی و میزان قلمرو سرزمینی در اختیار حوثی ها که به تَبَع آن مؤید جایگاه حقوقی آنان در دولت یمن می باشد، شده است.

چکیده انگلیسی:

The military offensive against the Yemeni-led Arab-led Arab-led coalition and the firefighting of civilian targets are an illicit justification and a clear indication of the violation of Yemen's territorial integrity.  The legal right to self-defense for the Yemeni people as well as the international responsibility for Saudi Arabia, including the results of this violation, is in the light of international law. The crimes of the Saudis in Yemen are punishable by international criminal law in violation of the principle of separation and non-invasion of civilians and civilian property, the non-use of prohibited weapons and the prevention of the transfer of humanitarian assistance in accordance with humanitarian law, such as acts, Is in violation of the Geneva Conventions and can be considered as a war crime. It can also be seen that with the formation of a coalition and the systematic and systematic attack of Saudi Arabia and the widespread slaughter of the Yemeni people because of their religion, elements of the international crime of genocide can be observed. . Saudi Arabia's unlawful involvement in the attack on Yemen, even if viewed as legitimate in defense of the incumbent president of that country and made it an unconventional armed conflict, is still not justified by the humanitarian violations of the military and civilians.

منابع و مأخذ:

• آزادی، افشین؛ ترابی، محمد و حیدرپور، ماشاءالله (1399). «جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، سال ششم، شماره 3، صص 147-178.


• بیگ زاده، ابراهیم (1376). «بررسی جنایات نسل کشی و جنایات بر ضد بشریت در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 22-21


• جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، صص 65-89.


• حیدری، سید عادل (1395). «بررسی مداخله نظامی و تجاوز عربستان سعودی به خاک یمن از منظر حقوق بین الملل»، سومین کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی.


• ذاکری فر، محمد (1387). «مسئله فلسطین با نگاهی به جنگ 22 روزه غزه»، مجله ندای اسلام، شماره 36-37.


• ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، صص 127-154.


• رجبی، اسماعیل (1394). «نقش دیوان بین المللی کیفری در رسیدگی به جنایات رژیم صهیونیستی علیه غزه (جنگ 22 روزه)»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 45، شماره2.


• زمانی، مسعود و نیکوئی، مجید (1396). «مشروعیت مداخله نظامی کشور ثالث بر اساس دعوت کشور میزبان: بررسی تحلیلی مداخلات نظامی در مالی، اوکراین، سوریه و یمن»، فصلنامه پژوهش های عمومی، شماره 54.


• زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.


• صابری، هنگامه (1378). ضمانت اجرا در حقوق بشردوستانه، چاپ اول، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه


• ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1380). حقوق جنگ، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبای.


• ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1386). حقوق بین الملل عمومی، تهران: کتابخانه گنج دانش.


• عبدالهی، محسن (1388). تروریسم حقوق بشرو حقوق بشردوستانه، چاپ اول، تهران: نشر شهر دانش.


• عسکری، پوریا (1395). «عدالت پس از جنگ و مسئولیت حمایت از قربانیان مخاصمات مسلحانه»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 46، شماره 4.


• فضائلی، مصطفی (1395). «مداخله نظامی در یمن از منظر حقوق بین الملل»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، بهار، دوره 46، شماره 11.


• فلک، دیتر(1387)، حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه، ترجمه سید قاسم زمانی و نادر ساعد، چاپ اول، تهران: نشر شهر دانش.


• قادری، سیدمحمد هادی و ناصر قربان نیا (1392). «دکترین مسئولیت حمایت و تلاش برای مقابله با فجایع انسانی»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 11.


• کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.


• کرمی،‌ جهانگیر (1375). شورای امنیت سازمان ملل متحد و مداخله بشردوستانه، چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.


• ممتاز، جمشید و رنجبریان، امیرحسین (1387). حقوق بین الملل بشردوستانه مخاصمات مسلحانه داخلی، چاپ سوم، تهران: نشر میزان.


• ممتاز، جمشید، و همکاران (1379). نقش کنوانسیون حقوق بین الملل در تدوین و توسعه حقوق بین الملل، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.


• هنکرتز، ژان ماری و دوسوالدبک، لوئیس (1387). حقوق بین المللی بشردوستانه عرفی، ترجمه دفتر بین الملل قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران و کمیته بین المللی صلیب سرخ، جلد اول، چاپ اول، تهران: نشر مجد.


• Broomhall, Bruce (2003), "International Justice and International Criminal Court", Oxford University


• Carapice,S, (1998), Civil Society in Yemen: The political Economy of Activism in Modern Arabia, London, Cambridge University Press


• Cassese, Antonio (2008), International Criminal Law, Oxford University Press


• Connel, O (2002), The Mtyh of Preemptive Self – defence , paper prepared for the American International Law Task force on Terrorism


• Day Stephen (2008), "Updating Yemen National Unity: could lingering division brings down the regime?", Middle east Journal, Summer


• Heathocte, Gina (2012), "The law on the use of force", A feminist Analysis, Rutledge Research in International Law


• Jonthan, Charny (2007), Progress in International Criminal Court, A.M.J London


• Mendes, Eroll (2009), Peace and Justice at the International Criminal Court, published by Edward Elgar


• Nolte, G (1993), “Restoring Peace by Regional Action: International Legal Aspects of the Liberian Conflict”, Zerrschrift Fur Auslandisches SLANDISCHES Offentliches S Recht Und Volkkerrecht, Vol. 53, Vol.1.


• Novak, Jane(2010), "Ali Abdullah Saleh Family in Yemen Government and Busine , in Armies of Liberation", Al-shafagh magazine


• Partsh, Gehrard (2005), "principle of International Criminal War Law ", T.M.C , Asser Press, The Hauge


• Roth, B (1993), “Governmental Ilegitimacy Revisited: Pro-Democratic”, Armed Intervention in the Post-Bipolar World, Transnational Law and Contemporary Problems, Vol. 3, No. 2.


• Salado – Osuna, Ana (2005), "The victims of Human Rights Violations in Armed Conflicts: The right to Justice, Truth & Compensation, the new challenge humanitarian Law in Armed conflicts", edited by Pablo Antonio Fernandez


• Salmoni, Mrco (2009), "How dose law protect in Law?", Chinese International Magazine


• Salmoni, Barak, Regime and periphery in Northern Yemen, The Huthi Phenomenon, National Defence research institution, RAND cooperation


• Schiff, Benjamin (2008), "Building the International Criminal Court" , Cambridge University Press


• Shaw, Malcom (2003), International Law, sixth edition, Cambridge University Press


• Wilson, pargeo (2009), Agression, Crime, International Security , Taylor & Francis


• Declaration on Principles of International Law Concerning Friendly Relations and Cooperation among States in accordance with the charter of the United, 1970


• Human Rights Watch, World Report 2015: Yemen, read on:


• ICRC 2016, Commentary on Geneva Convention 1949


• ILA 2010, Draft Declartion of International Law Principles on Reparation for Victims of Armed Conflicts, The Hauge Conference


• Middle east Report, No. 86


• Resoloution on Military Assistance on Request, 2011, available at:


• Security Council Press Statement on Yemen, 2015


• UNSC/2015/217: General / 27 March 2015


• Internationallaw.ir


• Al-alalm.com


• hrw,org/world-report/2015


• hrw.org/Yemen


• humanrights_Iran.ir


• iwpeace.com


• justicepeace.org/2011


• Middleastpress.com/blog/4.6.1394


• peace_ipsc.org/blog/Yemen