جایگاه انرژی در سیاست خاورمیانه ای چین
محورهای موضوعی : روابط بین الملل
علیرضا سلطانی
1
(استاد یار و عضو هیئت علمی دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
مریم درخشنده لزرجانی
2
(دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)
محمد ره گوی
3
(دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)
کلید واژه: سیاست خارجی, توسعه اقتصادی, امنیت انرژی, واژگان کلیدی: انرژی, وابستگی متقابل,
چکیده مقاله :
چکیده دقت در وضعیت انرژی چین نشان می دهد که از یکسو تقاضای انرژی در این کشور به تبع رشد و توسعه اقتصادی آن به شدت در حال افزایش است و از دیگر سو به دلیل کمبود منابع داخلی، وابستگی این کشور به منابع بین المللی به همان درجه در حال افزایش است. بطوریکه چین به عنوان پنجمین تولید کننده نفت در دنیا، از سال 1993 به یک وارد کننده خالص تبدیل شد. به عبارتی نیاز شدیدا رو به افزایش چین به انرژی و لزوم تامین آن از منابع خارجی، موضوع امنیت انرژی را به مسئله ای حیاتی برای این کشور تبدیل نموده است. در این راستا گسترش تعامل با کشورهای دارنده انرژی که عمدتا در خاورمیانه و خلیج فارس واقع شده اند، می تواند زمینه را به سوی وابستگی متقابل فراهم آورد. بطوریکه کشورهای خاورمیانه قادرند " امنیت انرژی" را به عنوان دغدغه استراتژیک چین برطرف نمایند و از سوی دیگر چین نیز متقابلا قادر است به برخی نیازهای استراتژیک خاورمیانه در حوزه تکنولوژی و سرمایه پاسخ گوید. تحت این شرایط به نظرمی رسد زمینه های بسیار مناسبی برای آغاز یک دیالوگ سازنده با هدف استقرار یک الگوی وابستگی متقابل با محوریت تامین انرژی در حال شکل گیری است.
Abstract This century can be named "Energy Century". Once energy was only of concern as fuel during wars, and now due to significant impact of oil on world economy it has much more important role to play. In other word energy is the backbone of development, and now it is considered as a strategic good for developed and underdevelopment countries. Among other continent, due to fastest growth in energy consumption Asia, energy issue is one of the most important issues to be concerned. Considering the fast economic growth, reduction of inland energy resource, increase of needs to energy and increase of energy import have depended the China to foreign energy, so that China now is the second consumer of energy in the world after U.S.A. Knowing this, and considering the role of energy in economic development of countries, energy has reached to the first place of issue for the China. In addition, being one of the greatest energy resources in the world, Middle East is one of the most strategic areas in China s diplomacy. So that this area produces about half of China s needs. In this way, interaction with states of this region may lead to mutual dependence by China. Chinese therefore have planned to develop their relations with these states through soft diplomacy. Accepting interpretation we can conclude that a mutual dependence is about to form between these states and China, in other word Middle East states have the possibility to redeem China form its energy concerns, and in response China may fulfill some strategic, technology and financial needs of these state. So there are several interesting fields to start a dialogue with China, to establish a mutual dependence pattern focusing on energy.
منابع
1- آماده، حمید، قاضی، مرتضی، عباسی فر، زهره، (1388)، بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی در بخش های مختلف اقتصاد ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 86.
2- آذری، مصطفی، ابراهیمی، ایلناز، (1386)، چشم انداز انرژی در خاورمیانه و امنیت اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، تهران، موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
3- اخوان کاظمی، مسعود، (1384)، انرژی و امنیت: دیدگاه آسیایی (مجموعه مقالات سمینار بین المللی) به کوشش عباس هدایتی، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
4- احدی، افسانه، ثقفی عامری، ناصر، (1387)، ایران و سیاست نگاه به شرق، 1387، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
5- امیدوارنیا، محمد جواد،(1369)، چین و خاورمیانه، دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل.
6- بهروزی فر، مرتضی، (1385)، هند و چین؛ بازارهای بالقوه صادرات گاز ایران، موسسه مطالعات بین المللی انرژی
7- پاک دامن، جعفر، حاجی میرزائی، محمد علی،(1385)، بررسی تحولات و تجربیات شرکت های ملی نفت و استراتژی آنان (1385)، با تمرکز بر شرکت ملی نفت چین؛ CNPC، Sinopec، CNOOC)"، پژوهشکده اقتصاد انرژی.
8- حسینی، فرهاد، (1390)، اقتصاد چین و ایران، نشریه اطلاعات، 20.
9- داداندیش، پروین، (1386)، رقابت بازیگران بین المللی در مورد انرژی دریای خزر؛ میعادگاه بزرگان، مجله همشهری دیپلماتیک، شماره 22.
10- 10.سلیمانی پورلک، فاطمه، (1387)، راهبرد امنیتی- دفاعی چین؛ عوامل و روندها، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال ششم، شماره 22.
11- شاهنده، بهزاد، (1374)، سیاست خاورمیانه ای چین با تکیه بر درهای باز، فصلنامه خاورمیانه، سال دوم، شماره 4.
12- شریعتی نیا محسن، چین، (1384)، انرژی و خاورمیانه، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی/ گروه مطالعات آسیا.
13- شریعتی نیا محسن، چین، (1384)، انرژی و خاورمیانه، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی/ گروه مطالعات آسیا.
14- شریعتی نیا، محسن، (1386)، تاملی بر پدیده چین؛ خرچنگ، همشهری دیپلماتیک، شماره 16.
15- طاهر زاده، عنایت اله، (1384)، مجموعه گزارش کشوری انرژی چین، موسسه مطالعات بین المللی انرژی.
16- فراهانی، احمد، (1381)، رویکرد جدید چین به خاورمیانه، نشریه کیهان.
17- قاسمیان، سلیمان، شادیوند، قادر، (1388)، بررسی چشم انداز، اهداف و راهبردهای مدیریت شدت انرژی؛ در کشورهای چین، روسیه و ترکیه، مجله اقتصاد انرژی، شماره 115.
18- کاظم پور اردبیلی، حسین، (1386)، نقش متقابل کشورها در امنیت جهانی انرژی؛ سیاست نفتی، مجله همشهری دیپلماتیک، شماره.
19- کرد بچه، محبوبه، (1384)، نسل چهارم و ملاحظات سیاست خارجی چین، مجله همشهری دیپلماتیک، شماره 60.
20- گریفین، استل، (1378)، ابعاد مسئله انرژی، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ترجمه: سید غلامحسین حسن تاش، سال سیزدهم، شماره 8-7.
21- مزرعتی، محمد، (1386)، امنیت انرژی، دو روی یک سکه: امنیت عرضه و امنیت تقاضای انرژی، فصل نامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال چهارم، شماره 13.
22- موسوی شفائی، سید مسعود(1386)، امنیت انرژی؛ محور تعامل سازنده و موتور توسعه ملی، مرکز تحقیقات استراتژیک- گزارش راهبردی.
23- 23. معصومی فر، احمد، (1384)، الگوی توسعه اقتصادی چین؛ بررسی روند گذار از اقتصاد متمرکز به اقتصاد آزاد، انتشارات سروش.
24- 24. میر کوشش، امیر هوشنگ، (1387)، اصلاحات اقتصادی چین و چشم انداز آینده، مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، ش 248-247.
25- نمایشی، علیرضا، (1386)، چین در خاورمیانه، سفارت جمهوری اسلامی ایران-پکن.
26- واعظی، محمود، (1387)، آسیا و امنیت انرژی، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک؛ گروه پژوهشهای سیاست خارجی (پژوهش 13).
27- واعظی، محمود، (1386)، الگوی آسیایی امنیت انرژی: مسیری برای همکاری، مجله راهبرد، شماره 43.
28- هادیان، حمید، (1387)، سهم نیروی دریایی چین در سیاست امنیت انرژی آن کشور، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک؛ گروه پژوهشهای سیاست خارجی (پژوهش 13).
29- Yusheng Goa, H.E. (2008), China, India and the United States Competition for Energy Resources, The Emirates Center for Strategic Studies and Research (ECSSR),
30- Zhowgxiang Zhang, (1998), The Economic of Energy Policy in China, Editor: Published by Edward Elgar, Place Cheltenham
31- Bezlova, Antoaneta, (2008), Energy Security guides China on Gaza, Asia TIM
32- John, (2007), Quenching Chinas thirst for oil, China daily (Bizchina) Becker
33- Liangxiang, Jin, (2005), Energy First China and the Middle East, The Middle East Quarterly
34- Mclaughin, john, (2006), The Vital Triangle: China, United State and Middle East, Center for Strategic and International Studies
35- Xinhua, (2005), China Oil Important growth continues to fall.
37- http://www.FDI