جهانی شدن و هویت ملی ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

سید محمدرضا موسوی ¹ , سید مصطفی ابطحی ² , مسعود مطلبی ³ , بهرام بیات ⁴

1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
3 - استادیار گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران
4 - استاد گروه امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/10/03 تاریخ پذیرش : 1398/12/19 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: جهانی شدن, هویت ملی, فرهنگ, ایران,

چکیده مقاله :

امروزه مساله پیچیده هویت با ورود به دنیای مدرن و سر برآوردن هویت های تازه و خدشه دار شدن هویت های پیشین، به یکی از مشغله ها و دغدغه های فکری متفکرین سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و دولت مردان تبدیل شده است. می توان گفت که فرایند جهانی شدن با رهاکردن فضا و زمان از قید مکان و نسبی کردن فرهنگ ها و مرجع های اجتماعی، هویت سازی و معنایابی به شیوه سنتی را بسیار دشوار و حتی ناممکن می کند. بنابراین نوعی بحران فراگیر و فزاینده هویت و معنا جوامع مختلف جهان را فرا می گیرد که به صورت هایی گوناگون در تصورها و احساسات افراد و گروه های مختلف بازتاب پیدا می کند. این پژوهش طرح این سوال که جهانی شدن سیاست چه تاثیری بر فرهنگ و هویت ملی ایران داشته است، این پاسخ را مطرح نموده است که ایران با توجه به شرایط خاص فرهنگی، ماهیت نظام سیاسی و انباشته های تاریخی خود نیازمند فهم دقیق و علمی پدیده جهانی شدن و سپس طراحی کلان فکری و عملی در انطباق (و یا عدم انطباق) با این مفهوم فراگیر می باشد.

چکیده انگلیسی:

Nowadays, the complex issue of identity, with the emergence of the modern world and the emergence of new ones and the destruction of former ones, become one of the intellectual concerns and concerns of political, economic, cultural and social thinkers and statesmen. Has been. It can be said that the process of globalization by releasing space and time from place and relativeizing social cultures and references makes identity and meaning-making in the traditional way very difficult and even impossible. Thus, there is a growing crisis of identity and meaning in the various societies of the world that is reflected in various ways in the perceptions and feelings of different individuals and groups. This research raises the question of how the globalization of politics has impacted on Iran's national culture and identity. It has provided the answer that, given its particular cultural conditions, the nature of the political system, and its historical accumulations, it requires a rigorous and scientific understanding of the phenomenon. Globalization, and then the design of macro-practical thinking in conformity (or non-compliance) with this pervasive concept.

منابع و مأخذ:

• ابوالحسنی، سید رحیم (1387). «مؤلفه‌های هویت ملی با رویکردی پژوهشی»، فصلنامه سیاست، دوره 38، شماره 4، زمستان.


• احمدی، حمید (1390). بنیادهای هویت ملی ایرانی چهارچوب نظری هویت ملی شهروند محور، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.


• احمدیان، قدرت (1380). جهانی شدن و اقتصاد سیاسی ایران، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.


• ازغندی، علیرضا (1384). تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران، تهران: سمت


• آل سید غفور، محمدتقی، زهیری، علیرضا (1395). «سیاست هویت و جنبش‌های اجتماعی جدید»، مجله علوم سیاسی، سال 19، شماره 74.


• بابایی زارچ، علی‌محمد (1383). امت و ملت در اندیشه امام خمینی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.


• براتعلی پور، مهدی (1393). «درآمدی بر سیاست هویتی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال 2، شماره 7.


• بروجردی، مهرزاد (1379). روشنفکران ایرانی و غرب، ترجمه جمشید شیرزادی، تهران: فروزان روز.


• پارمنته، لین (1386). «هویت ملی در جهان متغیر: دیدگاه‌های مختلف در آموزش و پرورش»، ترجمه آمنه تبریزی، پژوهشنامه تنوع فرهنگی و همبستگی ملی، سال 3، شماره 8، صص 161-181.


• پوراحمدی، حسین (1387). انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی در فرایند جهانی شدن، تهران: سمت.


• جوادی ارجمندی، محمدجعفر و چابکی، ام البنین (1389). «هویت و شاخص های سیاست خارجی جمهوری اسلامی»، فصلنامه سیاست، دوره 4، شماره 1.


• چهرآزاد، سعید؛ ازغندی، علیرضا؛ طاهری، ابوالقاسم و احمدی، حمید (1397). «بازنمایی نشانگان هویت ملی در تکوین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 7، شماره 26، پاییز.


• چهرآزاد، سعید (1397). «سه انگاره های هویت ملی و برساخت "ایرانیت" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(1392-1384)»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 7، شماره 27، زمستان.


• حاجیانی، ابراهیم (1379). «تحلیل جامعه شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 5.


• حاجیانی، ابراهیم (1393). رهیافت‌هایی بر گفتمان اعتدال، تهران: نشر نگاه معاصر.


• حضرتی، حسن؛ قربانی، حسینعلی (1396). «تأثیر ایدئولوژی پهلوی بر رشد اسلام سیاسی (مطالعه نقش مطبوعات کیهان و اطلاعات 1340 - 1357)»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 6، شماره 20، بهار.


• حیدری، مهدیه (1398). «نقد درون پارادایمی و برون پارادایمی بر تئوری نئورئالیسم والتز»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 9، تابستان.


• خانجانی، قاسم (1398). «راه های مقابله با نفوذ فکری و فرهنگی در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت الله خامنه ای(مد ظله العالی)»، دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 9، شماره 1، بهار و تابستان.


• خسروی، علیرضا (1391). دین، انقلاب اسلامی و هویت، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.


• خسروی زارگز، مسلم؛ بخشی، سمیه (1396). «بازیابی پیکره فرهنگ در اندیشه مقام معظم رهبری»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 6، شماره 21، تابستان.


• دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال و پیمان وهاب پور (1391). امنیت هستی شناختی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده راهبردی.


• روپسینگه، کومار (1379). مدرنیزاسیون و خشونت، ترجمه اصغر افتخاری، تهران: سفیر.


• زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، تابستان.


• سازگار، محمدحسین (1381). «اسلام‌گرایی»، مجله بازتاب اندیشه، شماره 28.


• سریع القلم، محمد (1384). ایران و جهانی شدن: چالش ها و راه حل ها، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.


• سلطانی نزاد، احمد؛ جمشیدی، محمد حسین و شامیری، افشین (1396). «نقش فن آوری اطلاعات بر تحول مفهوم هویت ملی»، دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 7، شماره 2، پاییز و زمستان.


• شهرام نیا، امیر مسعود و نظیفی نائینی، نازنین (1392). «تعامل و تقابل ملی‌گرایی و اسلام‌گرایی در ایران پس از انقلاب اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال دوم، شماره 5.


• شیخ الاسلامی، محمدحسن؛ رحیمی، مختار و قاسمی فرد، علی (1396). «فضای گفتمانی، آرمان ایرانی و حاکمیت آن بر گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 1، شماره 1، تابستان.


• صنیع اجلال، مریم (1384). درآمدی بر فرهنگ و هویت ایرانی، تهران: موسسه مطالعات ملی.


• طاهری، ابوالقاسم، کریمی فرد، حسین (1391). «هویت ملی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 5، شماره 18.


• عباسی قادری، مجتبی. و مرتضی خلیلی کاشانی (1390). تأثیر اینترنت بر هویت ملی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.


• قهرمان پور، رحمان (1394). هویت و سیاست خارجی در ایران و خاورمیانه، تهران: روزنه.


• قهرمانی نژاد شایق، بهاالدین؛ بلباسی، میثم (1396). «انقلاب اسلامی به مثابۀ هویت جدید در عصر غلبه غرب و شرق»، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، دوره 6، شماره 20، بهار.


• قیصری، نوراله (1386). گفتارهایی در نسبت روشنفکران ایرانی و هویت، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.


• کریمی فرد، حسین (1388). «تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران براساس مؤلفه‌های هویت ملی»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی، سال 1، شماره 2.


• گل محمدی، احمد (1381). جهانی شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشر نی.


• مرشدی زاد، علی (1379). نگرش نخبگان آذری نسبت به هویت ملی و منطقه‌ای، پایان‌نامه دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران.


• معمار، رحمت‌الله (1378). سنجش گرایش به هویت تاریخی، تهران: اداره کل مطالعات مرکز تحقیقات و سنجش برنامه‌ای سازمان صداوسیما.


• میرمحمدی، داوود (1383). گفتارهایی درباره هویت ملی در ایران، تهران: موسسه مطالعات ملی.


• نظری قره چماق، محمد کاظم (1397). «بررسی شگردهای واژه‌سازی در نام‌ها و نشانی‌های کتاب فرهنگ جبهه از منظر فرمالیسم»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 4، شماره 3، پاییز.


• یاقوتی، محمدمهدی (1390). «تحلیل سیاست خارجی و هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 25، شماره 1.


• یوسفی، علی (1379). «فرهنگ و هویت ایرانی، فرصت‌ها و چالش‌ها(میزگرد)»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4.


• Atacan, F (2005). "Explaning Religions politics at the crossroad, AKP-SP, Twrkish studies


• Roberto (2016). Neolberal Authar itrianism, passive Revolation, Departmem of londos


• Bakash, Shaul (1998). "Iran since the Guigwar", in the Middle and the Peace


• Process:The impact of osolo Aecords, university of florida


• Caninghum, Frank (2002). Theories of Democracy: A Critical Introduction.


• Psycology Public Press, 2002.


• Cholte, Cies (2000). Globalization: Acritical Introduction, London, Plagrave


• Macmillan


• Clark, John (1997). The Consequences of Modernity, Cambridge Politics Press,


• Verkuyten, maykel (2005). the social psychology of ethnic identity, psychology press, hove and New York.