شکنندگی دولت‌ها در آسیای مرکزی و الزامات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
محورهای موضوعی : روابط بین المللابوالقاسم شهریاری 1 , نصرالله حجازی 2 , فهیمه عسگرآبادی 3
1 - استاد مدعو گروه علوم سیاسی داشنگاه فردوسی مشهد
2 - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه حکیم سبزواری
3 - کارشناس ارشد روابط بین الملل
کلید واژه: آسیای مرکزی, سیاست خارجی ایران, منطق فازی, چندجانبه‌گرایی, امنیت منطقه‌ای.,
چکیده مقاله :
پیگیری اهداف یک دولت در حوزه فراملی، از طریق سیاست خارجی برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری می‌گردد که مهم‌ترین آنها را می‌توان تامین امنیت دانست. یکی از مهم‌ترین ابزارهای دست‌یابی به اهداف طراحی شده برای سیاست خارجی، شناخت موقعیتِ و وضعیتی است که سیاست خارجی معطوف بدان طراحی شده است. پژوهش حاضر در صدد است ابتدا با استفاده از روش منطق فازی، شکنندگی دولت‌های آسیای مرکزی را به عنوان محیط بلافصل جمهوری اسلامی ایران بررسی نموده و مسیرهایی که در شکنندگی دولت‌های آسیای مرکزی وجود دارد را به عنوان مبنای شناخت وضعیت قرار داده و با تحلیل آن، ضمن شناختِ تهدیدات امنیتی موجود در آسیای مرکزی، در گام دوم، سیاست خارجیِ متناسب با وضعیت موجود را فرا رو نهد. بدین منظور، سوالات اصلی تحقیق عبارتند از: وضعیت شکنندگی دولت‌های آسیای مرکزی چگونه است؟ چندمسیر شکنندگی در آسیای مرکزی وجود دارد؟ با توجه به وضعیت آسیای مرکزی، الگوی مناسب سیاست خارجی ایران چیست؟. نتیجه بررسی وضعیت آسیای مرکزی در شکنندگی دولت‌ها حاکی از آن است که تمامی 5 دولت موجود، دارای هشدار شکنندگی و ایجاد معضلات امنیتی هستند که دو متغیر مهم در این وضعیت عبارتند از نخبگان مخالف دولت و گروه‌های انتقام‌جو و متخاصم. با استناد به نظریه امنیت منطقه‌ای، به نظر می‌آید که پیشگیری چندجانبه‌گرایی در سیاست خارجی با توجه به وضعیت هر یک از مسیرهای شناسایی شده، علاوه بر تامین امنیت منطقه‌ای، منجر به ایفای نقش محوری برای جمهوری اسلامی ایران منتهی خواهد شد.
Pursuing the goals of a government in the transnational sphere is planned and targeted through foreign policy, the most important of which can be considered as providing security. The current research aims to firstly examine the fragility of Central Asian states as the immediate environment of the Islamic Republic of Iran by using the fuzzy logic method and put the paths that exist in the fragility of Central Asian states as the basis for understanding the situation and by analyzing it, While recognizing the existing security threats in Central Asia, in the second step, he will develop a foreign policy appropriate to the current situation. For this purpose, the main questions of the research are: What is the state of fragility of Central Asian governments? How many paths of fragility are there in Central Asia? Considering the situation in Central Asia, what is the appropriate model of Iran's foreign policy? The result of examining the state of Central Asia in the fragility of governments indicates that all 5 existing governments have warnings of fragility and creating security problems, and two important variables in this situation are elites who oppose the government and vengeful and hostile groups. Referring to the theory of regional security, it seems that the prevention of multilateralism in foreign policy according to the status of each of the identified paths, in addition to providing regional security, will lead to playing a pivotal role for the Islamic Republic of Iran.