محیط شناسی راهبردی و برآورد استراتژیک نقش‌آفرینی ایران در منطقه غرب آسیا
محورهای موضوعی : روابط بین الملل
ایوب نیکونهاد
1
,
زاهد غفاری هشجین
2
,
عبدالرضا بیگی نیا
3
1 - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص)
2 - استاد علوم سیاسی دانشگاه شاهد
3 - دانشیار دانشگاه شاهد
کلید واژه: محیط‌شناسی راهبردی, جمهوری اسلامی ایران, محیط منطقه‌ای, برآورد استراتژیک, تحلیل SWOT,
چکیده مقاله :
هدف: کشورها بر اساس توجه به سه مؤلفه، قدرت داخلی، نقش‌آفرینی در درون نظم‌های منطقه‌ای و بازیگری هوشمندانه در محیط بین‌المللی در جهت دست‌یابی به جایگاه بهتر و مطلوب‌تر در نظام بین‌الملل به ایفای نقش می‌پردازند. لازمه ایفای نقش صحیح در عرصه معادلات منطقه‌ای، محیط‌شناسی راهبردی بر اساس معیارهای پذیرفته‌شده است. تا زمانی که یک بازیگر به شناخت صحیح و اصولی از خود و محیط منطقه‌ای که در آن قرارگرفته است دست پیدا نکند کنشگری آن‌هم نمی‌تواند اصولی و قاعده‌مند و در راستای منافع و اهداف حیاتی آن باشد؛ بنابراین دست‌یابی به محیط‌شناسی راهبردی و انتخاب راهبرد مناسب در وضعیت‌های گوناگون در مواجهه با مسائل سیاست خارجی یکی از الزامات اصلی نقش‌آفرینی دولت‌ها در آینده است. روش: پژوهش حاضر باهدف محیط‌شناسی راهبردی و برآورد استراتژیک نقش‌آفرینی ایران در منطقه خاورمیانه با استفاده از الگوی تحلیل SWOT انجام‌شده است. این پژوهش ازلحاظ هدف، بنیادی و به لحاظ روش از نوع آمیخته بوده و گردآوری داده‌ها به دو شیوه پیمایش محیطی متون و همچنین با استفاده از پرسشنامه خبرگانی صورت گرفته است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که برآورد و ارزیابی موقعیت ایران در محیط منطقه‌ای در وضعیت تدافعی اما رو به بهبود قرار دارد اما ضعف‌های داخلی و تهدیدات بیرونی محدودیت‌های گسترده‌ای در جهت بهره‌گیری از قوت‌ها و فرصت‌ها برای نقش‌آفرینی فعالانه ایران در محیط منطقه‌ای ایجاد کرده است.
Objective: Countries play a role based on three components, internal power, role-playing within regional systems and intelligent acting in the international environment in order to achieve a better and more favorable position in the international system. It is necessary to play a correct role in the field of regional equations, strategic environmentalism based on accepted criteria. As long as an actor achieves a correct and principled understanding of herself and the regional environment in which she is placed, her activism cannot be principled and regular and in line with its vital interests and goals; Therefore, achieving strategic environmentalism and choosing the right strategy in various situations in facing foreign policy issues is one of the main requirements for governments to play a role in the future. Method: The current research was carried out with the aim of "strategic environmentalism and strategic assessment of Iran's role in the Middle East region" using the SWOT analysis model. This research is fundamental in terms of purpose and mixed in terms of method, and data collection has been done by two methods of environmental survey of texts and also by using expert questionnaire. Findings: The findings of the research show that the assessment and evaluation of Iran's position in the regional environment is in a defensive state but improving, but internal weaknesses and external threats have created extensive limitations in the direction of taking advantage of the strengths and opportunities for Iran's active role in the regional environment