جنگ جهانی علیه تروریسم از منظر حقوق بین الملل بشر‌دوستانه

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

مهدی حیدری فرد ¹ , علی پورقصاب امیری ²

1 - دانش آموخته دوره دکتری تخصصی حقوق بین الملل عمومی، گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
2 - استادیار حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/26 تاریخ پذیرش : 1400/06/06 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: ", حقوق بشردوستانه بین المللی", مخاصمات مسلحانه غیردولتی", جنگ جهانی علیه تروریسم", کشتار هدفمند", جنگ نامتقارن",

چکیده مقاله :

یکی از شاخص‌های مهم جنگ‌های امروزی ورود نهادهای غیر‌دولتی و فروملی، در نتیجه ساختار نامتوازن مخاصمات است. طی دهه های اخیر، تحت تاثیر پیشرفت‌های سریع فن‌آوری‌های تولید سلاح، شاهد افزایش فاصله طرفین درگیری از لحاظ ظرفیت‌های نظامی، بر هم خوردن توازن قوا و تقسیم آنها به طرف قوی وضعیف بوده‌ایم که پیامد طبیعی چنین وضعیتی، ابداع شیوه های جنگی نامتقارن ، بدون ساختار و مبتنی بر کاربرد ابزار و شیوه های نامتعارفی چون توسل به اقدامات تروریستی بوده‌است. ظهور شیوه های مذکور باعث کشیده شدن دامنه درگیری نظامی به جوامع شهروندی و کاهش پایبندی طرفین مخاصمه به اصول اساسی حقوق بشردوستانه بین المللی به عنوان یگانه ابزار حقوقی حفظ جان افراد و اموال غیرنظامی در برابر آثار سوء حملات نظامی گردیده است. از آن گذشته تغییر ماهیت جنگ های امروزی و رفتن به سوی درگیری های غیردولتی با اهداف قومی، مذهبی و هویت طلبانه توسعه میدان نبرد و ورود افراد غیرنظامی به عنوان جنگجو را بدنبال داشته که مرز تشخیص بین نظامیان و افراد غیرنظامی را تا حد زیادی تیره و تار می نماید. در نهایت نبود اجماع بین المللی در خصوص تعریف تروریسم و مصادیق آن، برخورد سیاسی کشورها و بعضا استفاده ابزاری آنها از گروه های تروریستی، انحصار اعمال اصول حقوق بشردوستانه بر وضعیت های جنگی در حالی که بخشی از اقدامات تروریستی خارج از صحنه نبرد روی می دهد و... از عواملی هستند که چالش مذکور را تشدید نموده است.

چکیده انگلیسی:

the entry of non-governmental Emtities is one of the important indicators of contemporary wars that causes unbalanced structure of conflicts. In recent decades, rapid advances in weapons technology increased the gap between the warring parties in terms of military capabilities, the upsetting of the balance of power and divided them into strong and weak. As a result we have witnessed the innovation of Asymmetric, Non-structured war methods based on Unconventional using ofArmed tools and tactics, such as resorting to terrorist acts. The emergence of these methods has expanded the scope of military conflict to civil society and reduced the complience of the parties to basic principles of international humanitarian law as the only legal means to protect the lives of civilians and propert against military attacks. in the nature of today's wars and the shift to non-governmental conflicts with ethnic, religious and identity goals has led to the development of the battlefield and the entry of civilians as fighters, which has greatly blurred the line between military and civilian. Finally, the lack of international consensus on the definition of terrorism and its examples, the political approach of countries and sometimes,Hiring of terrorist groups, the monopoly of the application of humanitarian law principles on war situations while some terrorist acts take place outside the battlefield. .. are some of the factors that have intensified this challenge.

منابع و مأخذ:

• افشاریان، رحیم و جوادی­ارجمند، محمدجعفر (1397)، «لابی اعراب و گسترش اسلام­هراسی در سیاست خارجی امریکا»، فصلنامه روابط خارجی. 10(1)، صص 44-7.


• برجعلی زاده، محمد؛ جعفری، علی و کردی، ناهید (1398). «بررسی نقش رسانه‌های نوین در گسترش تروریسم در عرصه بین‌الملل». فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 9(1)، صص 139-172.


• راجرز، آنتونی و مالر، پل (1392)، قواعد کاربردی حقوق مخاصمات مسلحانه، ترجمه کمیته ملی حقوق بشردوستانه، تهران، موسسه انتشارات امیر کبیر.


• جلالی. محمد (1384) «تروریسم از دیدگاه حقوق بین‌الملل با تاکید بر حادثه 11 سپتامبر 2001»، فصلنامه نامه حقوقی، (52)5، صص 49-80.


• چهرآزاد، سعید (1399). ««بررسی فرآیند سیاستگذاری حقوق بشری ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه». فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، 9(2)، صص 35-50.


• حبیب زاده، توکل (1386) «حقوق بین الملل بشردوستانه و مبارزه علیه تروریسم»، پژوهش نامه حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع)،(4)5، صص 32- 53.


• رضاییان، مهرداد (1383)، حقوق بین‌الملل ناظر بر هدایت مخاصمات (مجموعه کنوانسیونهای لاهه و برخی اسناد بین المللی دیگر)، تهران، انتشارات سرسم.


• صادقی، سید شمس‌الدین؛ احمدیان، قدرت و زارع، سارا (1398). ««راهبرد عربستان سعودی در بحرین و تأثیر آن بر جبهۀ مقاومت»، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، 5(4)، صص 29-45.


• ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1386)، حقوق بین‌الملل بشر دوستانه، تهران، موسسه انتشاراتی گنج دانش.


• عباسی، مجید؛ شیراوند، صارم و فتحی، محمد جواد (1398). ««ژئوتروریسم و گفتمان ضد تروریسم ایالات متحده آمریکا در نظم هزاره جدید»، فصلنامه راهبرد سیاسی، 3(10)، صص 157-182.


• عبداللهی، محسن (1396)، تروریسم، حقوق بشر و حقوق بشردوستانه،تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش


• عبداللهی، محسن؛ کیهانلو، فرشاد (1384)، سرکوب تروریسم و حقوق بین الملل معاصر، تهران، معاونت پژوهش تدوین و تنقیح قوانین و مقررات ریاست جمهوری


• عسگری، پوریا و هنکرتز، ژان ماری (1390)، مجموعه مقالات همایش حقوق بین المللی بشردوستانه عرفی، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.


• فدائی دولت، فریدون و آقائی، سید داود (1399). ««بررسی مسئولیت حمایت جمهوری اسلامی ایران در جریان بحران سوریه». فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، 9(1)، صص 203-224.


• فلک، دیتر (1392)، حقوق بشر دوستانه در مخاصمات مسلحانه، ترجمه: آقایان دکتر قاسم زمانی و نادر ساعد، تهران، انتشارات شهردانش.


• قربان نیا، ناصر (1383)"مواجهه با تروریسم، رویکرد نظامی،سیاسی یا حقوقی؟"فصلنامه نامه مفید(12)4، صص 94-78 .


• کرم زاده، سیامک و مرادیان، بهرام (1395)، «بررسی مبانی رعایت حقوق بشردوستانه توسط گروههای غیردولتی از منظر اسلام و حقوق بشردوستانه بین المللی: مطالعه موردی وضعیت عراق و سوریه«، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، (3) 3، پاییز.


• محمدی، محمدعلی (1399). «مؤلفه‌های نقش آفرین فرهنگ جهادی در تقویت مقاومت اسلامی در سپهر اندیشه آیت الله خامنه‌ای»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 9(2)، صص 91-111.


• ممتاز. جواد، رنجبریان. حسین (1387)، حقوق بین الملل بشر دوستانه؛ مخاصمات مسلحانه داخلی. چاپ سوم. کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران، تهران. نشر میزان.


• موسی زاده، رضا و دارابی راد، سپیده (1398(. «بررسی تطبیقی سلب تابعیت بهعنوان مجازات عاملان ارتکاب تروریسم در برخی کشورهای اروپایی و حقوق بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، (10)2، صص33- 56.


• مومنی.مهدی (1393)، حقوق بین الملل کیفری، تهران، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.


• J. H.(2005), Customery International Humanitarian Law, rules. International Comittee of Red Cross.Cambridge University Press.


• Karrine, (2010), Balancing nessesity and individual wrights in the fight against terrorism: targeted killings and international law. Harward university.


• Henckaerts,J.M and Doswald-Beck.H.(2009). Customery International Humanitarian Law,Rules.With contributions by Carolin Alvermann, Knut D¨ormann and Baptiste Rolle, Volume 1. Cambridge university Press, Forth addition.


• Harry, (2011), Global terrorism:the complete refrence guide, Switseland. Geneva


• Jensen, E.T, (2016), Precautions against the effects in urban areas, International review of the Red Cross. Geneva, Switzerland, Volume 98 (1).


• Jeppsson,p.( 2005), Asymmetric Krigforing- en actual Krigforings form. Oslo University Publication, Norway.


• p.(2009), "The Changing Nature of War and Its Impacts on International Humanitarian Law،Texas Law School press .p13


• e, (2008), Terrorism in Asymmetrical conflicts. Cambridge university publication England, London.


• G. (2013), Unprivileged Belligerents' in International Humanitarian Law: with a Special Focus on the United States' 'War on Terror', Yale University Publication, Washington DC, United States.


• R,(2016)"Asymetric conflict structures".international Review of the Red cross",Volume 88.Number 864.pp 757-777


• von heinegg, (2011), Asymetric warfare, How to respand?. Us Naval war  Collage.


• Lindstrom, F.(2012). Asymetric warfare and challenges for International humanitarian law,civilian direct participation in hostilities and state response,Uppsala University, Department of Law.


• A and Vashakmadze. M. 2009. "Asymmetrical war and the notion of armed conflict: a tentative conceptualization"،International review of red cross. Vol 91. No.873. pp 95-125


• Schmitt, M. N. "The Principle of Discrimination in 21th century Warfare". Yale Human rights and Development.Vol2. Art3. pp143-182


• D,(2012)," Internatinal Humanitarian Law,Theory,practice,context", Hague. Academy of international law.Pp 448- 469.


• C.2011. "protection of civilians under international humanitarian law: trends and challenges",Norwegian peace building resource center, NOREF report.34p