ضرورت تعامل متافیزیک و علوم

محورهای موضوعی : فلسفه

علی مرادخانی ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1388/12/25 تاریخ پذیرش : 1389/04/17 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: متافیزیک, علوم, تعامل, گسیختگی, معقولیت,

چکیده مقاله :

مقاله ی حاضر تأملی در تعامل متافیزیک و علوم است. با نظر به اینکه در دوره ی سنتی 3 متافیزیک وعلوم، که مثال آن در نظام متافیزیکی و علم ارسطویی فعلیت داشت، در تعامل بودند. اما این تعاملدر دوره ی جدید 4 و با ظهور انقلاب علمی خاصه علم کلاسیک سده ی هفدهم و ه ج دهم آرام آرامسست شد. در سده ی نوزدهم با ظهور فلسفه تحصلی 5 متافیزیک معناداری 6 خود را از دست داد وتعاطی بدان خارج از حوزه ی شناخت 7 و در قلمرو سلایق، امیال و عواطف قرارگرفت . در سده یبیستم نیز فلسفهها و نظا مهای متافیزیکی در معنای سنتی خود از هدایت علوم بازماندند و با طرحمسائل فنی در حوز هی زبان و منطق گونهای استقلال از علوم بدست آوردند. گرچه این استقلال ازمتافیزیک و فلسفه در مقابل علم فن 8 حمایت کرد اما در این میان متافیزیک نقش اصلی دیگرخود یعنی طرح معقولیت 9 در حوزه علوم را نیز از دست داد. گفتار حاضر بعد از مقدمه ای کوتاه بهتبیین مسأله میپردازد و تذکر به تعاطی بدین مقوله را نه یک مسأله فنی آکادمیکی بلکه مسأله ایمربوط به حیات انسان میداند.

چکیده انگلیسی:

This paper is a reflection on the interaction between metaphysics andscience that has been existed since the pre-modern epoch, an exampleof which was actualized in Aristotle's system of metaphysics andscience. Yet, this interaction was gradually undermined by the adventof scientific revolution especially the classic period of science in the17th and 18th century in modern epoch. In the 19th century, theappearances of positivism caused metaphysics lose its meaningfulnessand laid it aside from the realm of episteme and then put it in the sphereof tastes, emotions and passions. In the 20th century, philosophies andmetaphysical systems, in the common sense, failed to direct sciencesand claimed a sort of independence from sciences through raisingtechnical problems in fields of language and logic.However, this independence supported metaphysics and philosophyversus techno-science, in the meanwhile metaphysics lost another mainrole, the raising rationality in the field of sciences. This article explainsthis problem after a brief introduction and argues that pursuit of thisissue is not a technical-academic problem but a matter of human life.