فلسفهی ریاضی طبیعی‌گرایانه: مروری بر آراء پنه‌لوپه مدی
محورهای موضوعی : فلسفه
امید محمد حیدر
1
(ندارد)
کلید واژه: طبیعی‌گرایی, فلسفهی ریاضی, پنه‌لوپه مدی, ویلارد ون کواین, فلسفهی دوم,
چکیده مقاله :
طبیعی‌گرایی رویکردی به جهان از منظر علوم تجربی است. این نگرش در تبیین پدیده های هستی، از هر نوع شناخت پیشینی و در کل از هر آن‌چه فرای طبیعت است دوری می کند. این رویکرد در سه بعد هستی شناسی، شناخت‌شناسی و روش‌شناسی به هیچ هستومند غیر طبیعی و هیچ نوع معرفتی بیرون از چارچوب علوم تجربی و هم‌چنین هیچ روش و معیاری جز روش و معیار علم، متکی نیست . این نگرش حتی فلسفه را نیز شاخه ای از علم تجربی یا حوزه ای در ادامه ی آن به حساب می‌آورد. آراء پنه لوپه مدی در باب طبیعی گرایی، به‌ویژه در فلسفه ی ریاضیات، در ادامه ی کار کواین است. کواین به عنوان یک فیلسوف طبیعی گرای شاخص و پیشرو، نظریاتی مؤثر و جامع در زمینه های طبیعی انگاری و واقع گرایی علمی دارد. او بر خلاف فیلسوفان و معرفت شناسان قدیم، طبیعی انگاری است که برای علم تجربی مبنایی محکم تر از خود علم نمی جوید و در ارائه ی دیدگاه‌های خود به یافته‌های علوم تجربی تکیه می کند. پنه لوپه مدی در ابتدا کار خود را با طبیعی‌گرایی کواین آغـاز می‌کند و در ادامه ی راه، بـرای پاسخ دادن به پرسش هایی که دیگر طبیعی گرایان در فلسفه ی ریاضیات مطرح کرده‌اند در جست‌وجوی روشی اساسی بر می‌آید. مدی معتقد است که چنان‌چه بین تبیین فلسفی از ریاضیات با ریاضی ورزی‌های موفق، مغایرتی پیش بیاید، این فلسفه است که می بایست عقب نشینی کند. نه فلسفه و نه حتی علم، هیچ کدام نمی توانند احکام روش شناسانه‌ی ریاضیات را لغو کنند و یا تغییر دهند. زیرا او علم و فلسفه را هر دو محکمه ای فوق ریاضی برای ریاضیات می‌داند. دستاورد مهم مدی در فلسفه ی ریاضی طبیعی گرا موسوم به طبیعی‌گرایی ناهمگن است که خود از آن به عنوان فلسفه ی دوم یاد کرده و در آن، بر استقلال اهداف و روش‌های ریاضی اصرار می‌ورزد. او فقط روش‌های ریاضی را برای ارزیابی و حل و فصل موضوعات و مسائل ریاضیات توصیه می کند و ریاضیات را توسط دیگر حوزه‌ها، غیر قابل نقد می‌داند. این مقاله در مرحله اول تلاشی است در تشریح و مرور آراء مدی در پایان مقاله ریشه ها و نظر منتقدان نگرش طبیعی گرایی، از دید او نقد و تحلیل می شود.
Naturalism is an approach to the world phenomena from perspective ofnatural sciences. This approach avoids any kind of a priori philosophy and, ingeneral, any alleged knowledge of what is supernatural. In ontology,epistemology and methodology, naturalism by no means relies onmetaphysics or any kind of knowledge beyond the framework of empiricalsciences neither on any method and criterion except scientific methodologyand criteria. Naturalism, in one of its readings, considers philosophy as abranch of empirical science or a field of enquiry within the framework of sucha science. Penelope Maddy’s works on naturalism, especially in philosophy ofmathematics which this thesis intends to expound, are the continuation ofQuine’s works. Quine, as a prominent naturalist philosopher, is thepropounder of effective and thorough theories regarding naturalism, realismand other relevant areas. Unlike the past philosophers and epistemologists, hedoes not seek any basis, for empirical sciences, stronger than science, so thathe always relies on findings of empirical sciences. Penelope Maddy startsfrom Quine’s naturalism and, in response to the questions posed by othernaturalists in philosophy of mathematics, looks for a fundamental method,emphasizing on the set theory as a crucial basis in her arguments. Maddybelieves that if a conflict arises between philosophical explanation andsuccessful mathematical practices, it is philosophy that should retreat from itsposition. Neither philosophy nor science can annul or change methodologicalprinciples of mathematics, both science and philosophy being metamathematicaltrials for mathematics. Maddy’s important achievement innaturalistic philosophy of mathematics is heterogeneous naturalism to whichhe referred as the Second Philosophy. She recommends only mathematicalmethods and issues, and believes that other disciplines are not in the positionto be able to criticize mathematics.
کواین، ویلارد ون اورمن، از محرک حسی تا دانش، ترجمهی مجید داوودی، انتشارات حکمت، چاپ اول، 1391ش.
2. مگی، براین، مردان اندیشه، ترجمهی عزتالله فولادوند، انتشارات طرح نو، چاپ سوم، 1382ش.
3. میثمی، سایه، معنا و معرفت در فلسفهی کواین، انتشارات نگاه معاصر، چاپ اول، 1386ش.
4. Maddy, P., Realism in Mathematics, Oxford University Press, 1990.
5. ـــــــ , Naturalism in Mathematics, Oxford University Press, 1997. (Reprinted 2002).
7. ــــــ , “Second philosophy”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2003.
8. ـــــــ , Second Philosophy; A naturalistic Method, Oxford University Press, 2007.
9. Paseau, A., “Naturalism in the philosophy of Mathematics”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2008.