آموزه‌های تربیتی ملوک در شعر ملِک

محورهای موضوعی : شاهنامه

سید احمد حسینی کازرونی ¹ , غلامحسین ملایی ²

1 -  استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر
2 -  دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

تاریخ دریافت : 1396/09/27 تاریخ پذیرش : 1396/09/27 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: ملک‌الشعرای بهار, آموزه‌های تربیتی, آموزه‌های اخلاقی و آموزه‌های تعلیمی,

چکیده مقاله :

شعر در بین ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چنان که اغلب فرمان روایان در گذشته از شعر و شاعر به عنوان سلاحی برای منافع خود استفاده می کردند؛ با آغاز جنبش مشروطیت نگرش شاعران به حکمران و مسائل اجتماعی دگرگون شد. ملک‌الشعرای بهار برجسته ترین شخصیت ادبی – سیاسی و بهترین نمونة این دگرگونی به شمار می رود. شعر او آکنده از آموزه های اخلاقی و تعلیمی است؛ آموزه‌هایی همچون دادگری، بخشش، ایثار و مهربانی و امثال آن که به قصد بیداری فرمان روایان از خواب غفلت و برحذر داشتن آنان از خودسری و ستم سروده شده است. این آموزه‌ها آن چنان متنوع و گسترده اند که زوایای گوناگون عرصة حکمرانی را در بر می گیرند. شاعر بر اساس فرهنگ الهی و اسلامی، دادگری و عدالت را محور تعالیم خود قرار می‌دهد و آن را مایة سعادت دو جهان معرفی می کند؛ همچنین وی تحقق ارزش‌های معنوی و کمال انسان را در فضای استبداد امکان پذیر نمی داند. ریشة آموزه های تعلیمی بهار را باید در تعالیم دین مبین اسلام و فرهنگ و تاریخ ایران باستان جست که با درایت، دل سوزی، شجاعت و هنر او همراه است.

چکیده انگلیسی:

For Iranians, Poetry is so important that most of rulers have used poetry as a tool for their aims. However, at the start of parliamentary movement, the poets’ view towards rulers and social issues changed. Malek Al Shooaraye Bahar is the most prominent literal – Political figure and the best example of this evolution- His poem is brimful of moral and didactic tips such as justice, Forgiveness, devotion and so on which has been written to awaken rulers from ignorance. These teaching advices cover the various aspects of governorship due to their variety. This poet has focused on justice based on Islamic culture. He introduced it as prosperity of the two worlds. While spiritual values and human perfection are not obtained in tyranny, we must seek the Bahar’s didactic advices in Islamic teaching as well as in the history of ancient Iran which is accompanied by his insight, sympathy, bravery and art.

منابع و مأخذ:

 

1- قرآن کریم. (1360). تهران: کتابخانة سنایی و دارالقران الکریم.

2- آبراهامیان، یرواند. (1389). تاریخ ایران مدرن. ترجمة محمدابراهیم فتاحی. تهران: نی.

3- اسلامی ندوشن، محمدعلی .(1340). دهمین سال مرگ ملک الشعرا بهار. تهران: قطره.

4- ای. زند، میخاییل. (1351). نور و ظلمت در تاریخ ادبیات ایران.ترجمه ج، اسدپور پیرانفر. تهران: پیوند.

5- براون، ادوارد .(1386). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت. عباسی. تهران: علم.

6- بهار، محمدتقی.(1382 ). دیوان. تهران: آزاد مهر.

7- پروین گنابادی، محمد. (1334). پنجمین سال­درگذشت بهار. تهران: رسانش.

8- خلیلی، خلیل­الله .(1331). به یاد استاد سخن مرحوم بهار. تهران: رسانش.

9- دهخدا، علی­اکبر .(بی‌تا). ایران پس از حافظ شاعری به بزرگی بهار ندیده. تهران: رسانش.

10- سپانلو، محمدعلی. (1369). چهار شاعر آزادی. تهران: نگاه.

11- سراج، شهین. (1390). بهار و سیاست (سایت ملک الشعرای بهار).

12- سعدی، مصلح‌الدین .(1365). کلیات، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.

13- صفا، ذبیح الله .(1350). گنج سخن، ج سوم. تهران: قطره.

14- نفیسی، سعید .(1330) مرگ بهار. تهران: رسانش.

15- وزین­پور، نادر.(1374) مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی. تهران. معین.

16- همایی، جلال­الدین .(1330). سرگذشت ملک الشعرا بهار. تهران: رسانش.

 

References:

1- Holy Quran ( 1981/1360H) Tehran, Sanai liberary and Darol – Quran Al- Karim.

2- Abrahamian,Yarvand (2010/1389H) Tarikhe- Irane Modern. Translated by Mohammad – Ebrahim Fatahi . Tehran: Ney.

3- Eslami, Nadooshan. Mohammad Ali. (1961/1340H)

Dahomin sale marge Maleko Al- Shoara . Tehran: Qatre.

4- Ey. Zand,Mikhael (1972/1351H).Noor – o – Zolmatdar Tarikhe – Adabiate – Iran.Translated by – J- Asad Poor- Piranfar Tehran : Peyvand.

5- Brown – Adward (1982/1366H) Tarikhe – Matbooat va Adabiate Iran dar Dooreye Mashrootiyat. Abasy. Tehran: Elm.

6- Bahar, Muhammad. Taghi. (2003/1382H). Divane – Maleko- Shoaraye Bahar. First Volume.Tehran: Azad Mehr.

7- Parvin Gonabadi, Mohammad (1955/1334H). Panjomin sale – Dargozashte  Bahar.  Tehran: Resanesh.

8- Khalili , Khalilolah (1942/1331H) Be yade Ostade Sokhan Marhoom Bahar. Tehran : Resanesh.

9- Dehkhoda – Ali – Akbar. Iran pas az Hafez Shaeri be Bozorgie Bahar Nadideh Tehran : Resanesh.

10- Sepanloo , Mohammad  Ali. (1990/1369H) Chahar Shaere  Azadi Tehran :Negah.

11- Seraj , Shahin . (2011/1390H) Bahar va Siasat (site Malek Shoara  Bahar).

12) Saadi. Moslehedin.(1986/1365H). Koliyat, Edted by Mohammad Ali Foroughi, Tehran:Amir Kabir.

13- Safa , Zabiholah. (1971/1350H) “GanjeSokhan” third Volume.Tehran: Qatre.

14- Nafisi, Saeid.  (1951/1330H). Marge Bahar.  Tehran: Resanesh

15- Vazin Poor , Nader (1995/1374H) Madhe Dagh Nang bar Simaye Adabe Farsi. Tehran : Moein.

16- Homaee ,Jalaledin (1971/1330H) “ Sargozashte Maleko  Shoaraye - Bahar”. Tehran: Resanesh.