تبیین و بررسی زنانه نویسی در رمان سووشون سیمین دانشور براساس سبک‌شناسی فمینیستی سارا میلز

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

سعیده خجسته پور ¹ , محمدعلی گذشتی ² , عبدالحسین فرزاد ³

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، واحد تهران مرکزی
2 - زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران

تاریخ دریافت : 1401/10/23 تاریخ پذیرش : 1402/01/20 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: رمان, سووشون, سیمین دانشور, سارا میلز, زنانه‌نویسی, سبک‌شناسی فمینیستی,

چکیده مقاله :

سبک‌شناسی فمینیستی از جمله رویکردهای فرهنگی- اجتماعی دانش سبک‌شناسی است که سارا میلز در این زمینه الگویی مطرح می‌کند و این شیوه را بهترین روش برای بررسی و تحلیل موضوع فمینیسم و اثربخشی آن در متون ادبی با استفاده از ابعاد و جنبه‌های زبان‌شناختی آنها می‌داند. در نوشتار حاضر با بهره‌گیری از این الگو، به این پرسش پاسخ می‌دهیم که مشخصه‌های زنانه‌نویسی چیست و در رمان‌‌ مورد بحث چگونه نمود پیدا می‌کند. میلز معتقد است نویسندگان زن، مولفه‌های گوناگون زبانی را در ساختار و محتوای آثارشان با تاثیرپذیری از ویژگی‌های زنانه، عواطف و دیدگاه‌های جنسیتی خود استفاده می‌کنند و از این‌رو در تحلیل آثارشان باید به سه سطح تحلیل بر پایه واژگان، جمله‌ها و گفتمان توجه داشت. بنابراین با این نگاه و با بهره‌گیری از الگوی پیشنهادی سارا میلز و نظرهای صاحب‌نظران این حوزه، رمان سووشون سیمین دانشور انتخاب و بررسی شد. این پژوهش در حوزه سبک‌شناسی عملی و با روش توصیفی-کتابخانه‌ای و تحلیل‌های مبتنی بر آن بر پایه مولفه‌های الگوی سارا میلز و با هدف یافتن مشخصه‌های زنانه‌نویسی در اثر منتخب انجام گرفت. یافته‌های پژوهش با نمود ویژگی‌های زنانه‌نویسی در رمان مذکور عبارتند از:.در سطح واژگان: کاربرد متعدد تعابیر زنانه در فارسی، واژه‌های متعلق به حوزه زنان، کاربرد رنگ واژه‌ها، تعدد شخصیت‌های زن؛ در سطح جملات: کاربرد فراوان جملات ساده خبری، توصیفی، کوتاه، احساسی، جزئی‌نگری. کاربرد نشانه‌های فرازبانی سه نقطه و خط تیره، وجه عاطفی کم بسامد، جملات پرسشی به شکل حدیث نفس. در سطح گفتمانی: زاویه‌ی دید سوم شخص (دانای کل) بیرونی، شخصیت اصلی: یوسف و زری، متن روایی، راوی نویسنده، لحن مودبانه و صمیمی، درون‌مایه‌ای با اندیشه‌های فمینیستی. زمان و مکان وقوع داستان دوره‌ی پهلوی اول، شیراز و روستاهایش.

چکیده انگلیسی:

"Feminist stylistics" is one of the social-cultural approaches of stylistic knowledge, which "Sara Mills" presents as a model in this field, and this method is the best way to investigate and analyze the issue of feminism and its effectiveness in literary texts by using their dimensions and linguistic aspects. Knows. In this article, using this model, we answer the question of what are the characteristics of women's writing and how does it appear in the novel in question. Mills believes that female writers use various linguistic components in the structure and content of their works with the influence of their feminine characteristics, emotions and gender views, and therefore, in the analysis of their works, attention should be paid to three levels of analysis based on words, sentences and discourse. Therefore, with this view and using the model proposed by Sara Mills and the opinions of experts in this field, Simin Daneshvar's novel "Savushun" was selected and analyzed. This research was carried out in the field of practical stylistics and with the descriptive-library method and analyzes based on it based on the components of Sara Mills' model and with the aim of finding the characteristics of women's writing in the selected work. The findings of the research with the characteristics of women's writing in the mentioned novel are as follows: At the level of vocabulary: the multiple use of feminine expressions in Farsi, words belonging to women's domain, the use of color words, the multitude of female characters; At the level of sentences: the use of simple news, descriptive, short, emotional, and detailed sentences. The use of meta-linguistic signs of three dots and a dash, low frequency emotional aspect, question sentences in the form of Soliloquy. On the discourse level: third person (omniscient) external point of view, main character: Yusuf and Zari, narrative text, author narrator, polite and friendly tone, theme with feminist ideas. The time and place of the story of the first Pahlavi period, Shiraz and its villages.

منابع و مأخذ:

بهار. محمدتقی، 1349، سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، ج اول، چ سوم، امیرکبیر، تهران.

داد، سیما، 1378، فرهنگ اصطلاحات ادبی، واژه­نامه­ی مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی به شیوه­ی تطبیقی، مروارید، تهران.

دانشور. سیمین، 1349، سووشون، چاپ دوم، خوارزمی، تهران.

دهخدا. علی‌اکبر، زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی 1373، لغت‌نامه، ج8،  دانشگاه تهران، تهران.

زرین‌کوب. عبدالحسین، 1371، شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، علمی، تهران.

شمیسا. سیروس، 1373، کلیات سبک‌شناسی، چ دوم، فردوس، تهران.

ــــــــــــــــــــ ، 1380، انواع ادبی، چاپ هشتم، فردوس، تهران.

فتوحی رود معجنی. محمود، 1390، سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، سخن، تهران.

عبادیان. محمود، 1368، سبک‌شناسی در ادبیات، جهاد دانشگاهی، تهران.

عبداللهیان، حمید، شخصیت­پردازی در داستان، کیهان فرهنگی، شماره 149، 1377.

غلامرضایی. محمد، 1387، سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو،  چ سوم، جامی، تهران.

کوندرا. میلان، 1368، هُنر رُمان، ترجمۀ پرویز همایون پور، چ دوم، گفتار، تهران.

میرصادقی. جمال، 1376، ادبیات داستانی، چ سوم، سخن، تهران.

ــــــــــــــــــــــ ، 1382، داستان­نویس­های نام­آور معاصر ایران، اشاره، تهران.

میرعابدینی. حسن، 1392، تاریخ ادبیّات داستانیِ ایران، سخن، تهران.

یونسی، ابراهیم، هنر داستان‌نویسی، 1351، تهران، امیرکبیر

یاحقی‌، محمدجعفر، 1378، جویبار لحظه‌ها: جریانهای ادبیات معاصر فارسی‌، نظم و نثر، جامی‌، تهران.

Mills. Sara (2005), Feminist Stylistics, second edition published in the Taylor& Francis e-library.