سمیت تنفسی سه اسانس گیاهی روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوباتCallosobruchus maculates F. (Col: Bruchidae) در شرایط آزمایشگاهی
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیمجید جوادی علمی 1 , جهانشیر شاکرمی 2 , علی رضا بندانی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی‌اراک
2 - استادیار گروه گیاهپزشکی دانشگاه لرستان
3 - دانشیار گروه گیاهپزشکی دانشگاه تهران
کلید واژه: سمیت تنفسی, اسانس‌های گیاهی, سوسک چهار‌نقطه‌ای حبوبات,
چکیده مقاله :
در جستجوی جایگزینی مناسب برای سموم آفت کش متداول، سمیت تنفسی اسانس گیاهان Artemisia haussknechtii، Mentha longifolia و Thymus daenensis روی سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی و آزمایش فاکتوریل انجام شد. اسانس‌های گیاهی با استفاده از روش تقطیر با آب تهیه شدند. آزمایش در شرایط دمایی 2± 30 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5± 60 درصد در تاریکی انجام شد. در غلظت 518/18 میکرولیتر بر لیتر اسانس گیاهان A. haussknechtii، M. longifolia و T. daenensis به ترتیب باعث 100، 100 و 92 درصد مرگ و میر حشرات کامل سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات شدند. مقادیرLC50 برای گیاهان A. haussknechtii ، M. longifolia وT. daenensis به ترتیب 204/1، 624/3 و 754/4 میکرولیتر بر لیتر محاسبه شد. به نظر می‌رسد اسانس‌های گیاهی می‌توانند به عنوان یک حشره کش کم خطر و یا به عنوان مدلی برای سنتز سموم شیمیایی آفت کش مورد استفاده قرار گیرند.
In search of alternatives agents for conventional pesticides,the fumigat activity of essential oils from Artemisia haussknechtii,Mentha longifoliaandThymus daenensis were tested against adults of Callosobruchus maculatus. The experiment was conducted using a completely randomized design of factorial experiment. The essential oils were prepared by water distillation method. Experiment was carried out at 30 ± 2 ˚C and 60 ± 5% R. H. under dark condition. At a concentration of 18.518 µl/l essential oils of A. haussknechtii,M. longifoliaandT. daenensis caused 100, 100 and 92% mortality of adults, respectively. LC50 values of essential oil of A. haussknechtii,M. longifoliaandT. daenensis were found to be 1.204, 3.624 and 4.754 µl/l, respectively. It was found that plant essential oils could be used as a safe pesticide or model for new synthetic pesticides to control of storage pest.
1- باقری زنوز، ا. 1365.آفات فراورده های انباری و روشهای مبارزه جلد اول: سخت بالپوشان زیان آور محصولات غذایی و صنعتی. مرکز نشر سپهر. 309 ص.
2- شاکرمی، ج.، کمالی، ک. و محرمی پور، س. 1383. اثرات سه اسانس گیاهی روی فعالیت های زیستی سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobruchus maculates . مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 35 شماره 4، صفحه 965 تا 972.
3-Bekele, J. and Hassanali, A. 2001. Blend effects in the toxicity of the essential oil consitituents of Ocimum kilimandscharium and Ocimum kenyense ( Labiateae) on two post – harvest insect pests. Phytochemistry. 57: 385 – 391.
4-Bouda, H., Taponjou, L. A., Fontem, D. A. and Gumedzoe, M. Y. D. 2001. Effect of essential oils from leaves of Ageratum conyzoides, Lantana camara and Chromolaena odorata on the mortality of Sitophilus zeamais (Col: Culculionidae). Journal of Stored Products Research. 37: 103 – 109.
5-Haque, M. A., Nakakita, H., Ikenaga, H. and Sota, N. 2000. Development-inhibiting activity of some tropical plants against Sitophilus zeamais Motschulsky (Col: Curculionidae). Journal of Stored Products Research. 36: 281 – 287.
6-Isman, M. B. 2000. Plant essential oils for pest and disease management. Crop protection. 19: 603 –608.
7-Keita, S. M., Vincent, C., Schmidt, J. P. and Arnason, J. T. 2001. Insecticidal effects of Thuja occidentalis ( Cupressaceae) essential oil on Callosobruchus maculatus ( Coleoptera: Bruchidae). Canadian Journal of Plant Science. 81(1): 173 – 177.
8-Ketoh, C. K., Glitoh, A. I. and Huignard, J. 2002. Susceptibility of the bruchid Callosobruchus maculatus (Col: Bruchidae) and its parasitoid Dinarmus basalis (Hym: Pteromalidae) to three essential oils. Journal of Economic Entomology. 95(1) : 174-182.
9-Matsumura, F. 1985. Toxicology of insecticides. Plenum press. 598pp.
10-Negahban, M., Moharramipour, S. and Sefidkon, F. (2007). Fumigation toxicity of essential oil from Artemisia sieberi against three stored-product insects. Journal of Stored Products Research. 43(1): 123-128.
11-Ogunwolu, E. O. and Odunlami, A. T. 1996. Suppression of seed bruchid ( Callosobruchus maculatus F. ) development and damage on cowpea ( Vigna unguiculata (L.) Walp.) with Zanthozylum zanthoxyloides (Lam.) Waterm. ( Rutaceae) root bark powder when compared to neem seed powder and pirimiphos – methyl. Crop Protection. 15 (7): 603 – 607.
12-Pascual - Villalobos, M. J. and Ballesta-Acosta, M. C. 2002. Chemical variation in an Ocimum germplasm coleection and activity of the essential oils on Callosobruchus maculatus. Biochemical Systematics and Ecology. 31: 673 – 679.
13-Rahman, M. M. and Schmidt, G. H. 1999. Effect of Acorus calamus ( L .) ( Aceraceae) essential oil vapours from various origins on Callosobruchus phaseoli (Gyllenhal) ( Coleoptera: Bruchidae). Journal of Stored Products Research. 35: 285 – 295.
14-Rajapakse, R. and Van Emden, F. 1997. Potential of four vegetable oils and ten botanical powder for reducing infestation of cowpeas by Callosobruchus maculatus, C. chinesis and C. rhodesianus. Journal of Stored Products Research. 33(1): 59-68.
15-Talukder, F. A. and Howse, P. E. 1995. Evaluation of Aphanamixis polystachya as a source of repellents, antifeedants, toxicants and protectants in storage against Tribolium castaneum. Journal of Stored Products Research. 31(1): 55 – 61.
16-Tamas, K. T. 1990. Study on the production possibilities of botanical pesticides in developing African countries. Unido consultant. 98pp.
17-Tapondjou, L. A., Adler, C., Bouda, H. and Fontem, D. A. 2002. Efficacy of powder and essential oil from Chenopodium ambrosioides leaves as post – harvest grain protectants against six – stored product beetles. Journal of Stored Products Research. 38: 395 - 402.
18-Tunc, I., Berger, B. M., Erler, F. and Dagli, F. 2000. Ovicidal activity of essential oils from plants against two stored – product insects. Journal of Stored Products Research. 36: 161 – 168.