مأموریت گرایی دانشگاه خط‌مشیِ مؤثر در راستای حکمرانی خوب نظام دانشگاهی
رامش نیک نیا
1
(
دانشجوی دکتری، گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
)
سکینه شاهی
2
(
استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
)
مجتبی جهانی فر
3
(
استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
)
مجید حمدانی
4
(
استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
)
کلید واژه: حکمرانی, حکمرانی خوب, نظام دانشگاهی ایران, مأموریت گرایی,
چکیده مقاله :
مقدمه: تربیت نیروی انسانی متخصص برای سال های آینده، ایفای نقش پیشتاز در امور علمی، آموزشی و فرهنگی، ارتباط با تحولات علمی جهان و انتقال دانش علمی و فناوری از جمله ضرورت وجودی دانشگاه فرهنگیان است. در سال های اخیر و با توجه به ظهور اندیشه های جدید همچون رویکرد نوین مدیریت، مفاهیمی همانند کارایی، اثربخشی و پاسخگویی در بخش عمومی، توجه بیشتری را به خود معطوف کرده اند. نظام دانشگاهی ایران نیز مستثنا از این تحولات نبوده و سعی در تغییر رویکرد حکمرانی خود و پایبندی به اصول و حکمرانی خوب در فعالیت های دانشگاه و همخوانی بیشتر با تغییرات محیطی داشته است. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر، مأموریت گرایی دانشگاه رویکردی مؤثر در راستای حکمرانی خوب نظام دانشگاهی ایران است.
روش: این پژوهش با رویکرد آمیخته(کمی-کیفی) و متوالی انجام شد. در بخش کمی و کیفی مدیران، معاونین و اعضای هیئت علمی بودند. بخش کمی نمونه ها به روش تصادفی طبقه ای انتخاب و در بخش کیفی نمونه گیری با 17 نفر از افراد کلیدی دانشگاه فرهنگیان ایران به صورت هدفمند و تا مرحله اشباع نظری تعیین شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه های عمیق نیمه ساختارمند بود. تحلیل داده های کمی با روش آزمون T تک نمونه ای و میانگین مفروض در قالب نرم افزار SPSS و تحلیل داده های کیفی بر مبنای رهیافت نظام مند استراوس و کوربین(2008) و بر اساس کدگذاری و تحلیل محتوا انجام شد. تایید روایی پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 99/0 برآورد گردید.
چکیده انگلیسی :
Training specialized human resources for the future, leading in scientific, educational, and cultural affairs, connecting with global scientific advancements, and transferring scientific and technological knowledge is essential for Farhangian University. In recent years, concepts like efficiency, effectiveness, and accountability in the public sector have gained more attention with the introduction of new ideas like the new management approach.The main aim of this study is to explore how the mission orientation of the university contributes to the good governance of the university system. The study utilized a mixed (quantitative-qualitative) and sequential approach. The quantitative part involved samples selected through a stratified random method, while the qualitative part included 17 key individuals from Farhangian University of Iran, chosen purposefully until theoretical saturation was achieved. Data was collected through a researcher-made questionnaire and semi-structured in-depth interviews.Quantitative data was analyzed using the one-sample T-test and assumed meaning in SPSS software, while qualitative data was analyzed through coding and content analysis. The questionnaire's validity was confirmed by experts, and its reliability was estimated at 0.99 using Cronbach's alpha. The results indicated that Farhangian University's mission orientation was a significant indicator of good governance, encompassing adherence to the law, government performance, participation, management, and leadership.Adherence to the law included components like transparency, political stability, corruption control, quality of laws, and justice. Government performance consisted of accountability, effectiveness, efficiency, and planning. Participation included people's involvement in decision-making, while management and leadership involved empowerment, creative development, leadership responsibilities, and accountability.The findings suggest that emphasizing good governance can facilitate the university's development and align with Farhangian University's mission orientation. Strengthening organizational capacity in areas such as structure, transparency, management, leadership, and human and cultural resources under the framework of good governance can enhance the university's mission significantly.
آذر، خدیجه، موسوی، سیدحسین (1402) الگوی ارتقاء دانشگاه خدمت محور از دیدگاه خبرگان دانشگاهی؛ با رویکرد آمیخته، مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دوره 16، شماره 3، صص 226-238
ابراهیم پور، حبیب، فتوره چی، زهرا، نعمتی، ولی، حمزه ای، نسرین(1399) تحليل نقش تعديل گر حکمرانی خوب در رابطه بين جهانی شدن و رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه، مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی، 10(36)، 69-40
ابوالفتحی، محمد، قنبری، لقمان(1398) بررسی موانع و راهکارهای تحقق حکمرانی خوب در ایران با تاکید بر سرمایه اجتماعی در سطح کلان، پژوهش های راهبردی سیاست، 8 (29)، 41-9
ابوالمعالی، فاطمه السادات، دانش فرد، کرم اله، پورعزت، علی اصغر(1399) طراحی الگوی اصلاحات اداری با رویکرد حکمرانی دیجیتال، مدیریت سازمانهای دولتی، 8 (3)، 32-10
اشتراوس، آنسلم، کوربین، جولیت ام (2008) اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه ها و شیوه ها، مترجم: بیوک محمدی (1390)، تهران: موسسه برای علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، نسخه سوم.
اکبری، زهرا، حکاک، محمد، وحدتی، حجت اله، نظرپوری، هوشنگ(1398) طراحی الگوی سه شاخگی حکمرانی خوب در سازمانهای چند سطحی ، مطالعات مدیریت راهبردی، (40)، 221-195
امیری فرخ آبادی، جعفر، ابوالقاسمی، محمود، سلیمانی، سعید (1397) بررسی همگرایی حکمرانی دانشگاهی و کنش های شبه تجاری در آموزش عالی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، سال دهم، شماره چهارم
امینی شاد، علی، منوریان، عباس، امیری، مجتبی (1398) طراحی الگوی حکمرانی خوب در شهرداری تهران، آینده پژوهی مدیریت، 30 (3) ، 22-1
باقرزاده، محمد سعید، طبری، مجتبی، مجیبی، تورج، باقرزاده، محمدرضا، مهدیزاده اشرفی، علی (1399) طراحی و تبیین مدل حُکمرانی خوب برای ادارات کل کتابخانه های عمومی کشور، جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 11 (1)، 310-289
بیگی نیا، عبدالرضا، صفری، سعید، مرشدی زاد، علی، پولادرگ، عبدالمجید(1391) شناسایی و اولویت بندی شاخص های حکمرانی خوب، چشم انداز مدیریت دولتی، 12 ، 86-65
پناهی، اسماعیل، آرایی، وحید، جمشیدی، مینا(1401) اعتبارسنجی الگوی حکمرانی خوب از منظر اقتصادی، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی، ایرانی، 10 (2)، 239-213
پیغان، وحید، یعقوبی، نورمحمد، کیخا، عالمه (1401) سنجص و اعتباریابی الگوی حکمزانی خوب با رویکزد توسعه پایدار (مطالعه ای در سیستان و بلوچستان)، مطالعات مدیریت دولتی ایران، 5 (2) ، 138-117
توکلی، غلامرضا، بابایی، سحر، سجادیه، علیرضا(1399) تبیین و تحلیل شاخصهای حکمرانی خوب در ودجا، مدیریت و پژوهش های دفاعی، 19 (87)، 102-73
جولائی، حمید، صلواتی، عادل، احمدی، کیومرث، محمدی، عطااله (1398) تبیین عناصر محتوایی الگوی مدیریت عملکرد مبتنی بر حکمرانی خوب در بخش دولتی، پژوهش های مدیریت عمومی، 12 (3)، 210-187
حیدری ساربان، وکیل، جاوید، قاسم (1398) تحلیل اثرات ظرفیت سازی اجتماعی بر بهبود مدیریت و توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان گرمی)، مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 14 (2)،411-426
داداش کریمی، یحیی، میرسپاسی، ناصر، نجف بیگی، رضا(1398) طراحی مدل حکمرانی در آموزش عالی کشور، مدیریت سازمانهای دولتی، 7 (3)، 28-12
دقتی، عادله، یعقوبی، نورمحمد(1400) شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار و توسعه حکمرانی الکترونیک در سازمانهای دولتی، حکمرانی و توسعه، 2 (2)، 25-1
دقتی، عادله، یعقوبی، نورمحمد، کمالیان، امین رضا، دهقانی، مسعود(1399) ﻃﺮاﺣﻲ اﻟﮕﻮي اﺳﺘﻘﺮار و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﺧﻮب اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﻳﻜﺮد ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ، پژوهش های مدیریت در ایران، 24 (2)، 34-1
دهخدا، علی اکبر(1390) لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران به کوشش غلامرضا ستوده - ایرج مهرکی - اکرم سلطانی - زیر نظر (جعفر شهیدی) ،تهران
رستم زاده، نادر، افشاری، مصطفی، علم، زهرا، قربانی، سعید(1398) ارائه مدل حکمرانی خوب الکترونیک در وزارت ورزش و جوانان، مطالعات مدیریت ورزشی، 11 (56)، 62-43
رضائی، حسن، توحید فام، محمد(1397) نسبت سنجی الگوی حکمرانی خوب و مردم سالاری دینی، فصلنامه راهبرد، 27 (89)، 65-35
رضایی لری، غزل، سلاجقه، سنجر، مداحیان، شیوا(1401) طراحی الگوی حکمرانی خوب به منظور استحصال نظام مند معادن با رویکرد توسعه پایدار، پژوهش های مدیریت در ایران، 26(1)، 54-31
زارعی، مجتبی، آرایی، وحید(1400)، واکاوی و نقد الگوی حکمرانی خوب؛ تبیین شاخهای حکمرانی اسلامی مبتنی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پژوهش های انقلاب اسلامی، 10 (2)، 25-7
سپهرنیا، رویا، البرزی، محمود، کرمانشاه، علی، آذر، عادل، سپهرنیا، روزیتا(1398) الگوی خلاقانه شفافيت حكمراني خوب برای سازمانهای سياستگذار در ایران، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9 (1)، 102-77
شیبانی امین، عیسی، بیگی فیروزی، الله یار (1401) نقش مدیریت فناوری اطلاعات در رسیدن به حکمروایی خوب شهری با تأکید بر مشارکت شهروندان (مطالعه موردی: شهر زاهدان)، حکمرانی و توسعه، 2 (1)، 144-129
غفاری، پانته آ، پورعزت، علی اصغر، آرایی، وحید، الوانی، سید مهدی(1402) ﻃﺮاﺣﻲ اﻟﮕﻮي ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﺷﻬﺮي ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﻳﻜﺮد ﻓﺮاﺗﺮﻛﻴﺐ، مدیریت دولتی، 15 (3)، 438-400
فراستخواه، مقصود( 1392 ) نقد مدل سیاستگذاري آموزش عالی در ایران، چکیدة بحث کرسی نقد اجتماعی سیاستهاي آموزش عالی، انجمن جامعه شناسی ایران
فرزام نیا، نیما، عبدی، بهنام، رضائیان، علی (1399) ارائه الگوی حکمرانی خوب امنیت فضای سایبر ی در سازمان های دفاعی، مدیریت نظامی، 20 (1)، 120-81
قائدی، سینا، صالحی عمران، ابراهیم، گرایی نژاد، غلامرضا (1399) تعیین میزان تنوع مأموریتها در نظام آموزش عالی ایران، مدیریت در دانشگاه اسلامی 20/ سال نهم، شماره2/333-348
کاظمی، مصطفی، مهارتی، یعقوب، صابری، الهه (1403) مأموریت گرایی دانشگاه ها گامی مؤثر در راستای حکمرانی آموزش عالی، حکمرانی و توسعه، دوره 3، شماره 4، صص 80-104
مرشدی زاد، علی(1396) حکمرانی خوب، و حکمرانی مطلوب در تمدن نوین اسلامی، آینده پژوهی ایران، 2 (3)، 140-125
مصباح یزدی، محمدتقی. (1376). پیش¬نیازهای مدیریت اسلامی، تحقیق علیرضا متّقی¬فر، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مقیمی، سید محمد، پورعزت، علی اصغر، دانایی فرد، حسن، احمدی، حیدر(1395) ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﺪل ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ایران، مدیریت دولتی، 8 (4)، 665-645
مهرابی، قاسم، سجادی، سید نصرالله، جلالی فراهانی، مجید (1402) ﻣﺪل ﺣﮑﻤﺮاﻧﯽ در ﻓﺪراﺳﯿﻮنﻫﺎي ورزﺷﯽ: روﯾﮑﺮد ﺣﮑﻤﺮاﻧﯽ ﺧﻮب، مدیریت ورزشی ، 15(1)، 18-5
مهرعلیزاده، یداله، شفیعی، مریم، همایون نیا، آنیتا، جمال زاده، علیرضا (1395)، مقایسه تطبیقی ماهیت تحصیلات تکمیلی در دانشگاههای نظری و علمی کاربردی: بررسی تجربۀ ایران، انجمن آموزش عالی ایران، سال هشتم، ش1
نبویان حمزه کلایی، سید محمدرضا، باقرزاده، محمدرضا، جعفری کلاریجانی، سید احمد، طبری، مجتبی(1400) طراحی مدل بومی حکمرانی خوب مبتنی بر آموزه های دینی، مدیریت اسلامی، 29 (4)، 114-81
نبویان حمزه کلایی، سید محمدرضا، باقرزاده، محمدرضا، جعفری کلاریجانی، سید احمد، طبری، مجتبی ، باقرزاده، محمد سعید (1401) طراحی و اعتبار یابی مدل بومی حکمرانی خوب مبتنی بر آموزه های دینی با رویکرد آمیخته، راهبرد فرهنگی اجتماعی، 11 (2)، 113-81
Codling, A. & V.L. Meek (2006). “Twelve Propositions on Diversity in Higher Education”. Higher Education Management and Policy, 18(3): 1-24
Davidovitch, N., & Iram, Y. (2015). Models of higher education governance: A comparison of Israel and other countries. Global Journal of Educational Studies, 1(1), 16-44
Garriga, M. (2019): The Capacity Building Concept. Retrieved from:http://www. coastalwiki. org/wiki/ The_ Capacity_ Building_Concept.
Huang, F. (2018). University governance in China and Japan: Major findings from national surveys. International Journal of Educational Development, 63, 12-19
Jindra C, Vaz A. Good governance and multidimensional poverty: A comparative analysis of 71 countries. Governance. 2019; 32:657–675. https://doi.org/10. 1111/gove.12394
Mkandawire, T. (2015). Neopatrimonialism and the political economy of economic performance in Africa: Critical reflections. World Politics, 67(3), 563-612
Wesley Kaufmann & Anne Lafarre (2021) Does good governance mean better corporate social performance? A comparative study of OECD countries, International Public Management Journal, 24:6, 762-791, DOI: 10.1080/10967494.2020.1814916