تحلیل داستان »هلال پنداشتن آن شخص خیال را» از مثنوی معنوی براساس مؤلفه‌های فردیتِ یونگ
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیمینا جانی 1 , تورج عقدایی 2 , مهری تلخابی 3 , نزهت نوحی 4
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، زنجان، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد زنجان، زنجان، ایران.نویسنده مسئول:
Dr.aghdaie@gmail.com
3 - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
4 - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
کلید واژه: مثنوی, خیال, یونگ, کهن‌الگو, ناخودآگاه, Archetype, Jung, Individuation, Mathnavi, Imagination, unconscious, فردیت,
چکیده مقاله :
با ظهور نقد ادبی جدید و رویکردهای آن، خوانش متون ادبی از دیدگاه های گوناگون امکان پذیر شد و دریافت معنای متن گسترۀ بیشتری پیداکرد که به کمک آن می توان به شباهت‌های معنی دار متون مختلف پی برد. آنچه یونگ با عنوان نقد کهن‌الگویی و مضامین ناخودآگاه جمعی یاد می‌کند؛ در روان آدمی نهادینه‌شده و به‌خصوص در آثار ادبی مختلف تجلی‌یافته است. مفاهیم ابداعی یونگ؛ ازجمله کهن‌الگوهای باستانی مانند نقاب، پیر خرد، سایه ...وطبیعتِ هدفمندِ روانِ انسان، به‌سوی تفرّد پیش می‌روند. در عصر حاضر، با پیوند هرچه بیشتر ادبیات و روان‌شناسی، مطالعۀ آثار ِادبی با رهیافت نظریات یونگ رونق بیشتری یافته است. یکی از نظریاتی که در این آثار کاربرد دارد، نظریۀ فرآیند فردیّت است؛ که مراحل تکامل فرد را به‌صورت علمی مرور می کند. یونگ و مولانا درصدد هستند تا راه دستیابی انسان به‌سوی کمال را ترسیم نمایند. پژوهشِ حاضر با این رهیافت سعی دارد؛ با تحلیلِ محتوا، کهن الگوهایِ متنِ داستان شخص خیال بین وعُمَر را استخراج نماید و با فهم آن ها و قراردادنِ برابرنهاد کهن الگوی مناسب، داستان را بازشناسی نماید؛ و متن را براساس مؤلفه های فردیت یونگ تحلیل نماید. این پژوهش به روش کتابخانه ای، با رویکرد تحلیلی ـ توصیفی انجام‌گرفته است.
With the advent of new literary criticism and its approaches, reading literary texts based on various worldviews became possible and the range of interpretations became wider which in turn helped readers to understand the meaningful similarities between different texts. According to Jung, archetypal criticism and elements of social unconscious have been embedded in human psyche and reflected in human mind and language. The concepts created by Jung, including ancient archetypes like persona, the wise old man, the shadow… and purposeful nature of human psyche leads to the process of individuation. One of the theories that is useful in analysis of these texts is the process of individuation by Carl Jung which examines stages of individual's evolution through scientific method..Rumi and Jung are both trying to paint the human's path to reach perfection. The present study tries to extract archetypes from "The story of the Caliph Omar and the man who thought he saw the new moon" using data analysis and reorganize it by contraposition of elements from story by archetypes and then analyzing it using the process of individuation by Jung. This study was done as a library research with analytic-descriptive approach.
_||_