بررسی مؤلفه‌های هیچ‌انگاری در ارتباط با ادب غنایی در شعر معاصر مورد مطالعه: اشعار نصرت رحمانی، فریدون مشیری و نادر نادرپور

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

عبدالکریم کریمی ¹ , فرزانه سرخی ² , فریدون طهماسبی ³ , بهزاد خواجات ⁴

1 - دانشجوی دوره دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.
2 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.
3 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.
4 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/05/29 تاریخ پذیرش : 1401/07/02 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: شعر معاصر, رمانتیسم, نادرپور, ادب غنایی, مشیری, رحمانی, هیچ‌انگاری,

چکیده مقاله :

در نهاد ادبی شعر معاصر با گسست از ادبیات کلاسیک و تغییرات فرهنگی اجتماعی در سبک فکری، مضامین تازه با گرایش به مکتب‌های غربی، مورد توجه قرار گرفت. هیچ‌انگاری (نیهیلیسم) و رمانتیسم یکی از گرایش‌های فکری بود که با تحولات اجتماعی‌ سیاسی جامعه، گسترش یافت و به‌ویژه در دهة سی شمسی بعد از کودتا، از موتیف‌های اصلی شعر شد. شعر غنایی در ادبیات ادامه داشت اما شاعران رمانتیک با تکیه بر اصل آزادی بیان رمانتیسم، بی‌پروا و به دور از اخلاق، صرفاً به زندگی دنیایی اهمیت دادند و در قالب رمانتیسم سیاه، در بن‌بست‌های زندگی شخصی و اجتماعی به هیچ‌انگاری روی آوردند و از شعر غنایی رایج دور شدند. در این مقاله، مؤلفه‌های هیچ‌انگاری که همسو با رمانتیسم سیاه است و از شعر غنایی کلاسیک متفاوت شده است، در شعر سه شاعر معاصر: نادرپور، رحمانی و مشیری مورد بررسی قرار گرفته است، روش مطالعه و بررسی منابع، کتابخانه‌ای است. نگارش مقالة توصیفی‌تحلیلی با انتخاب نمونه‌های شعری است. نتایج بررسی نشان می دهد: شاعران در برهه‌‌ای از تاریخ زندگی خود به‌ویژه دهة سی که جامعه درگیر تنش‌های حاصل از کودتای 28 مرداد است به اندیشه‌های هیچ‌انگاری روی آوردند. گرایش به یأس و مرگ‌اندیشی در زندگی، لذت‌جویی و اروتیک، میخانه رفتن و مستی، علاقه به افیون، مهمترین مؤلفه‌های رمانتیکی هیچ‌انگاری است که در اشعارشان دیده می‌شود و در تقابل با شعر غنایی کلاسیک با هدف بیزاری از هستی، خوشباشی گذرا و سرخوردگی اجتماعی سروده شده است. در مقایسه شاعران نیز شعر نصرت رحمانی در این موتیف، سرآمد است.

چکیده انگلیسی:

In the literary institution of contemporary poetry, with the break from classical literature and socio-cultural changes in intellectual style, the themes of nothingness grew, this issue expanded with the social and political developments of the society, and especially in the 1930s after the coup, it became one of the main motifs of poetry. Some poets only cared about worldly life and turned to nihilism in the dead ends of personal and social life and wrote poetry in opposition to morality. In this article, the contrast that can be seen in the poetry of poets on this subject has been examined. The method of studying and reviewing sources is library. Samples of poetry from three contemporary poets: Freydoon Moshiri, Nosrat Rahmani and Nader Naderpour have been selected. The results of the survey show that poets at a period of their life history, especially in the 1930s, when the society is involved in the tensions resulting from the August 28 coup, turned to the ideas of nothingness and rejected the morals of the society. Atheism, tendency to despair and death thoughts in life, hedonism and eroticism, going to pubs and getting drunk, love for opium, are the most important components of nihilism in opposition to the moral teaching poetry that can be seen in their poems. In comparison, Nosrat Rahmani's poem is excellent in this motif.

منابع و مأخذ:

اخوان لنگردوی، مهدی (1380). خدا غم را آفرید، نصرت را آفرید، زندگی و شعر نصرت رحمانی. تهران: ثالث.

حافظ، خواجه شمس الدین محمد (1372). دیوان، براساس نسخه تصحیح شده علامه محمد قزوینی. با ترجمه احوال حافظ از علی اکبر دهخدا. تهران: پیام عدالت.

حسین‌پور جافی، علی (1387). جریان‌های شعری معاصر فارسی از کودتا(1332) تا انقلاب اسلامی (1357). تهران: امیرکبیر.

رحمانی، نصرت (1392). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.

روزبه، محمدرضا (1386). ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: روزگار.

زرقانی، سیّد مهدی (1391). چشم‌انداز شعر معاصر ایران، جریان‌شناسی شعر ایران در قرن بیستم. تحریر دوم. تهران: ثالث.

زمانی، کریم (1382). بر لب دریای مثنوی معنوی. 2 جلدی. تهران: قطره.

سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1389). کلیّات سعدی. به اهتمام محمدعلی فروغی. تهران: امیرکبیر.

شفعیی‌کدکنی، محمدرضا (1383). ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت). تهران: سخن.

فروزانفر، بدیع الزمان (1382). طریق عشق (شرح غزلیاتی چند از حافظ). به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار. تهران: اساطیر.

کوشش، رحیم؛ مدرسی، فاطمه؛ نوری، زهرا (1396). بررسی تحول ادب تعلیمی در جریانهای شعر معاصر در ارتباط با تحولات اجتماعی. پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، 9 (34)، 87 ـ57.

لنگردوی، شمس (1377). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج. 2. تهران: مرکز.

مشیری، فریدون (1388). بازتاب نفس صبحدمان، کلیات اشعار. 2 ج. تهران: چشمه.

نادرپور، نادر (1382). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.

نظامی گنجه‌ای، الیاس بن یوسف (1384). لیلی و مجنون. با تصحیح و حواشی حسن وحیدی دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره.

Akhavan Langrudi, M. (2001). God Created Sorrow, Created Nusrat: the Life and Poetry of Nusrat Rahmani. Tehran: Sales.

Foroozanfar, B. (2003). The Way of Love (Explanation of Several Lyrical Poems of Hafez). A. Jorbozedar (ED.). Tehran: Asatir.

Hafez, Kh.Sh.M. (1993). Diwan. M. Qazvini (Coore.). Tehran: Payam Edalat.

Hosseinpour Jafi, A. (2008). Contemporary Persian poetic trends from the coup 1953 to the Islamic revolution 1979. Tehran: Amir Kabir.

Langrudi, Sh. (1998). Analytical History of New Poetry. Vol. 2. Tehran: Maekaz.

Maulvi, J. (2017). Masnavi Ma’navi. M. Movahed (Ed.). Tehran: Hermes.

Moshiri, F. (2008). Reflection of Morning Beathing, The Collected Poems. 2 Vols. Tehran: Cheshmeh.

Naderpour, N. (2003). The Collected Poems. Tehran: Negah.

Nizami Ganjavi, E.Y. (2004). Leili and Majnoon. H. Vahidi Dastgardi (Coore.). S. Hamidian (Eff.). Tehran: Ghatreh.

Rahmani, N. (2012). The Collected Poems. Tehran: Negah.

Roozbeh, M. (2006). Contemporary Iranian Literature (Poetry). Tehran: Roozegar.

Sa’adi, M. A. (2010). The Collected Poems of Sa’adi. M. Foroughi (Eff.). Tehran: Amir Kabir.

Shafaii Kodkani, M. (2004). Periods of Persian Poetry (from Constitutionalism to the Fall of the Monarchy). Tehran: Sokhan.

Kooshesh, R.; Modaresi, F.; Nouri, Z. (2016). Investigation of the evolution of educational literature in contemporary poetry trends in relation to social developments. Research Journal of Educational Literature, 9 (34), 57-87.

Zamani, K. (2003). On the Edge of the Sea of the Spiritual Masnavi. 2 Vols. Tehran: ghatreh.

Zarqani, M. (2012). Contemporary Iranian Poetry Perspective, Flowology of Iranian Poetry in the 20th Century. 2^nd Edition. Tehran: Sales.