سنجش میزان تأثیرگذاری مزیت رقابتی در ورزش و جوانان

محورهای موضوعی : بازاریابی ورزشی

پروین محمدی پاکروان ¹ (دانشجوی دکترای مدیریت ورزشی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران)
مجید سلیمانی ² (دانشیار گروه مدیریت ورزشی، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)
غلامرضا شعبانی بهار ³ (استاد مدیریت ورزشی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/10/10 تاریخ پذیرش : 1402/02/13 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: ورزش و جوانان, سرمایه اجتماعی, فرهنگ‌سازمانی, مزیت رقابتی,

چکیده مقاله :

هدف از این انجام این پژوهش بررسی و تحلیل مزیت رقابتی در وزارت ورزش و جوانان بوده است. تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری بوده که به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. نمونه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان وزارت ورزش و جوانان (965=N) تشکیل دادند. 286 نفر از کارکنان وزارت ورزش و جوانان با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس مقیاس‌های فرهنگ‌سازمانی دنیسون (2000)، سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1999)، مدیریت دانش همتی (1389)، یادگیری سازمانی گومز و همکاران (2005)، نوآوری سازمانی جیمز و همکاران (2008) و مزیت رقابتی هیل و جونز (2010) را تکمیل کردند. روایی محتوایی ابزار اندازه‌گیری با استفاده ازنظر متخصصان مدیریت ورزشی (7 نفر)، پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (78/0=α) و روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی ارزیابی و تأیید گردید. برای بررسی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS و PLS استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد فرهنگ‌سازمانی و سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش تأثیر مثبت و معناداری دارند. بررسی مدل پیشنهادی تحقیق نیز از برازش مطلوبی (GOF=0.56) در جامعه موردنظر برخوردار بود. نتیجه کلی تحقیق نشان داد مدل حاضر می‌تواند به‌عنوان معیاری برای مدیران وزارت ورزش و جوانان مورداستفاده قرار گیرد تا از این طریق بتوانند به‌صورت به مزیت رقابتی نسبت به سایر سازمان‌ها دست یابند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this research was to investigate and analyze the competitive advantage in the Ministry of Sports and Youth. The research is applied in terms of purpose and descriptive-correlational in nature, using structural equation modeling, which was carried out by survey method. The statistical sample of this research consisted of all employees of the Ministry of Sports and Youth (N=965). 286 employees of the Ministry of Sports and Youth using the accessible sampling method of organizational culture scales by Denison (2000), social capital Nahapit and Ghoshal (1999), knowledge management by Hemti (2009), organizational learning by Gomes et al. (2005), innovation James et al.'s (2008) organizational and Hill and Jones (2010) competitive advantage. The content validity of the measurement tool was evaluated and confirmed using the opinion of sports management experts (7 people), reliability using Cronbach's alpha coefficient (α = 0.78) and construct validity using confirmatory factor analysis. SPSS and PLS software were used to check and analyze the data. The findings of the research showed that organizational culture and social capital have a positive and significant effect on knowledge management. Examining the proposed research model also had a favorable fit (GOF=0.56) in the target society. The general result of the research showed that the current model can be used as a benchmark for the managers of the Ministry of Sports and Youth, so that they can gain a competitive advantage over other organizations.

متن کامل:



سنجش میزان تأثیرگذاری مزیت رقابتی در وزارت ورزش و جوانان

چکیده

هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل مزیت رقابتی در وزارت ورزش و جوانان بوده است. تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری بوده که به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان وزارت ورزش و جوانان (965=N) تشکیل دادند. 286 نفر از کارکنان وزارت ورزش و جوانان با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، پرسشنامه مقیاس‌های فرهنگ‌سازمانی دنیسون (2000)، سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1999)، مدیریت دانش همتی (1389)، یادگیری سازمانی گومز و همکاران (2005)، نوآوری سازمانی جیمز و همکاران (2008) و مزیت رقابتی هیل و جونز (2010) را تکمیل کردند. روایی محتوایی ابزار اندازه‌گیری با استفاده ازنظر متخصصان مدیریت ورزشی (7 نفر)، پایایی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (78/0=α) و روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی ارزیابی و تأیید گردید. برای بررسی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS و PLS استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد فرهنگ‌سازمانی و سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش، مدیریت دانش بر یادگیری و نوآوری سازمانی و این دو متغیر بر مزیت رقابتی تأثیر مثبت و معناداري دارند. بررسی مدل پیشنهادی تحقیق نیز از برازش مطلوبی (GOF=0.56) در جامعه موردنظر برخوردار بود.  به نظر می رسد مدل حاضر می‌تواند به‌عنوان معیاری برای مدیران وزارت ورزش و جوانان مورداستفاده قرار گیرد تا از این طریق بتوانند به مزیت رقابتی نسبت به سایر سازمان‌ها دست یابند.

واژگان کلیدی: ورزش و جوانان، فرهنگ‌سازمانی، سرمایه اجتماعی، مزیت رقابتی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Measuring the impact of competitive advantage in sports and youth

Abstract

The purpose of this research was to investigate and analyze the competitive advantage in the Ministry of Sports and Youth. The research is applied in terms of its purpose and in terms of its nature, it is a descriptive-correlation type of research using structural equation modeling, which was carried out by a survey method. The statistical population of this research consisted of all employees of the Ministry of Sports and Youth (N=965). 286 employees of the Ministry of Sports and Youth using available sampling method, Denison organizational culture scales questionnaire (2000), Nahapit and Ghoshal social capital (1999), Hemti knowledge management (2018), Gomes et al.'s organizational learning (2005), innovation James et al.'s (2008) organizational and Hill and Jones (2010) competitive advantage. The content validity of the measurement tool was evaluated and confirmed using the opinion of sports management experts (7 people), reliability using Cronbach's alpha coefficient (α = 0.78) and construct validity using confirmatory factor analysis. SPSS and PLS software were used to check and analyze the data. The findings of the research showed that organizational culture and social capital have a positive and significant effect on knowledge management, knowledge management on organizational learning and innovation, and these two variables have a positive and significant effect on competitive advantage. Examining the proposed research model also had a favorable fit (GOF=0.56) in the target society. It seems that the current model can be used as a benchmark for the managers of the Ministry of Sports and Youth, so that they can achieve a competitive advantage over other organizations.

Key words: sports and youth, organizational culture, social capital, competitive advantage

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

در آغاز قرن بیست و یکم، تغییرات سریع چنان محیط را دگرگون کرده اند که مدیران به‌منظور سازگاری با تحولات باید راه‌های نوینی را بیابند تا بتوانند در صحنة رقابت باقی بمانند. در چنين محيطی، برخورداری از مزیت رقابتی¹ برای توسعه و بقای هر سازمانی لازم و ضروری است (کردلو و همکاران، 1398). طی سال‌های اخير، مزیت رقابتی در کانون بحث راهبردهای سازمان‌ها قرارگرفته است و بحث‌های زیادی دربارة آن مطرح‌شده است. مزیت رقابتی موقعيت رقابتی سازمان را تعيين می‌کند و ارزشی است که سازمان به مشتریان خود عرضه می‌کند؛ به‌طوری‌که در آن مقطع زمانی این ارزش توسط رقبای بالقوه و بالفعل عرضه نمی‌شود (اریکسون²، 2014).

رقابتی شدن محیط بین‌المللی، تنوع بی اندازة محصولات و خدمات، پیشرفت چشمگیر فناوری، نیاز به‌چابکی و سازگار پذیری و نیز افزایش رقابت‌های بین سازمانی موجب بی‌اعتمادی به نظام مدیریت سنتی و احساس نیاز به سازمان‌هایی با مزیت رقابتی پایدار شده است، به همین دلیل اندیشمندان مدیریت و رفتارسازمانی³، موفقیت سازمان‌های امروزی و دست‌یابی به مزیت رقابتی را تا حد زیادی متکی بر خلاقیت⁴، نوآوری⁵، یادگیری سازمانی⁶ و مدیریت دانش⁷ می‌دانند (ابراهیم پور ازبری و همکاران، 1396). مدیریت دانش به‌عنوان یکی از موضوعات جالب و چالش‌برانگیز علم مدیریت در هزاره جدید است. پالانيسمي⁸ (2010) مديريت دانش را فرآيندي يكپارچه و نظام‌مند از فعالیت‌های وسيع سازمان شامل خلق، كسب، ذخيره، تسهيم، توزيع، توسعه، تدوين و به‌کارگیری دانش از طريق افراد و گروه‌ها در جهت شكل دادن به اهداف عمدة سازماني تعريف می‌کند. نیاز به مدیریت دانش از این واقعیت سرچشمه می‌گیرد که دانش در عملکرد سازمانی، نوآوری سازمانی، یادگیری سازمانی و دسترسی به مزیت رقابتی پایدار، عنصری مهم تلقی می‌شود (تیان و همکاران⁹، 2018). درواقع یکی از مهم‌ترین کمک‌های مدیریت دانش در سازمان‌ها، آسان‌سازی خلاقیت، نوآوری و یادگیری در سازمان است؛ به عبارتی در فضای فناورانه امروزی، خلاقیت و نوآوری برای سازمان‌ها الزامی و راز بقای آن‌ها در خلاقیت و نوآوری سازمانی نهفته است. درنتیجه امروزه بیشتر سازمان‌ها در جستجوی خلاقیت‌های جدید و نوآوری سازمانی هستند تا از این طریق به مزیت رقابتی دست یابند (غفوریان شاگردی، 1401).

امروزه، نیاز کلیدی برای موفقیت سازمان‌ها تشخیص چگونگی ایجاد، حفظ و حمایت از مزیت رقابتی است. سازمان‌ها برای توسعه و بهره‌برداری از مزیت رقابتی خود باید دارای قابلیت‌هایی باشند که بتوانند برای ایجاد منابع کمیاب، ارزشمند و تقلیدناپذیر به کار برند. دانش، مزیت رقابتی است که تقلید و کپی کردن آن سخت می‌شود و باید به‌عنوان قسمتی از یادگیری سازمانی توسعه داده شود. دانش مفهوم و قابلیتی است که استفاده از آن باعث از بین رفتنش نمی‌شود. ازاین‌رو این منبع می‌تواند به تصمیم‌گیری سازمان کمک نماید (نعمتی و همکاران، 1398). 

در ورزش، پژوهشگران مدیریت ورزشی، پژوهش­های خود را از سال 1990 در زمینه مزیت رقابتی با استناد به نظریه وابستگی منابع که پفر و سالانیک مطرح کرده­اند، آغاز کرده­اند و ورزش را یک شاخص مزیتی بسیار مهم قلمداد کرده­اند(بارونی و رایت¹⁰، 2001). عوامل و فاکتورهای زیادی بر مزیت رقابتی در سازمان­های ورزشی می­تواند تأثیرگذار باشد. در پژوهش صفائی و ثاراللهی(1400) عنوان گردید که رفتارهای کارآفرینانه کارکنان بر مزیت رقابتی اداره ورزش و جوانان خراسان جنوبی تأثیرگذار است. مرادی (1399) نیز در پژوهش خود نشان داد که پیشگامی، خودتجدیدی و رقابت تهاجمی هم می توانند پیش بینی کننده مزیت رقابتی کارکنان در ادارات ورزش و جوانان استان لرستان باشند. کردلو و همکاران(1398) در پژوهش خود که به بررسی و اعتباریابی پرسشنامه مزیت رقابتی در ورزش پرداخته است، عنوان نمود که سازمان ورزشی موفق خواهد بود که بتواند به مزیت رقابتی دست یابد. ایشان دریافتند که پرسشنامه دارای روایی و پایایی قابل قبولی می­باشد. اسلامی و همکاران(1400) در پژوهش خود به بررسی مزیت رقابتی در صنعت گردشگری ورزشی پرداختند و دریافتند که منابع، قابلیت­ها، استراتژی­ها و مزیت­های رقابتی، چهار منظر اصلی توسعه مزیت رقابتی گردشگری ورزشی می­باشد. یکتایار و همکاران(1401) در پژوهش خود دریافتند که برند کارفرما بر مزیت رقابتی باشگاه­های ورزشی تأثیرگذار است. سلطانی و همکاران(1397) در پژوهش خود دریافتند که به‌ترتیب کارایی، نوآوری، پاسخگویی به مشتری و کیفیت، مهم‌ترین عوامل مزیت رقابتی در باشگاه‌های فوتبال می­باشد. رزا¹¹ و همکاران(2022) در پژوهش خود عنوان نمودند که منابع انسانی از مهم­ترین مزیت­های رقابتی در صنعت گردشگری ورزشی می­باشد. چیو¹² و همکاران(2022) در پژوهش خود، نقش نوآوری و فناوری­های نو در توسعه مزیت رقابتی شرکت­های ورزشی در تایوان بررسی و تأیید نمودند. نقی پور و همکاران(1394) در پژوهش خود عنوان نمود که فرهنگ سازمانی بر مدیریت دانش در وزارت ورزش و جوانان تأثیرگذار است. 

از سوی دیگر، در پژوهش­های بسیاری که در سازمان­های دولتی ایران و سایر کشورها انجام شده مشخص گردید که عوامل و فاکتورهای زیادی در توسعه مزیت رقابتی در سازمان­های دولتی تأثیرگذار است(محمدی و همکاران، 1401، فراهانی، 1400، صفردوست و رمضانیان، 1398، درگاهی و همکاران (1397)، شهری و شاهینی (1397)، چانگ و همکاران (2017)، عطار و کانگ (2018) کومارینگ و همکاران (2019)، گانگولی و همکاران (2019)، کاراسنه و همکاران (2019) و هوانگ و همکاران (2020)). 

در سال‌های اخير نقش پراهميت فرهنگ‌سازمانی نزد مديران و سازمان‌ها تغييرات زيادي کرده است. درگذشته‌ی نه‌چندان دور مديران سازمان‌ها به 6 عامل مؤثر در بهره‌وری توجه داشتند که اين عوامل عبارت بودند از: سرمايه، تکنولوژي، نيروي کار، مواد اوليه، بازار و مهارت‌های مديريت اما در اين بين محققان مديريتي معتقد هستند عامل مهم‌تری نيز وجود دارد که به شکل‌دهی، هدايت و تقويت 6 عامل ذکرشده می‌پردازد و آن "فرهنگ‌سازمانی" است (رحيم نيا و عليزاده، 1387). فرهنگ در يک سازمان، به‌مثابه شخصيت در يک انسان است. بی‌گمان بايد پذيرفت که انسان فرهنگ را می‌آفریند و فرهنگ هم انسان را می‌سازد. فرهنگ به انسان ياد می‌دهد تا اندیشه‌های پايدار و ثابتي را بياموزد و در قالب گروه‌های پیچیده‌ای كه داراي وظیفه‌ای جداگانه و ويژه هستند، سامان يابد. مفروضات بنياني، اعتقادات، باورها، هنجارها و ارزش‌ها به‌عنوان مباني فرهنگي يک سازمان، شالوده وجودي آن را تشکيل داده، نقطه تعبير خوب و بد را مشخص می‌کنند. فرهنگ هر سازماني به‌عنوان عامل اساسي در تشکل بخشيدن بدان مطرح‌شده و تأثير بسزايي بر ساختار و طرح سازمان، محيط داخلي و خارجي سازمان، تکنولوژي و نيروي انساني سازمان دارد. فرهنگ بايدها و نبايدها را مشخص می‌کند و قالب رفتاري سازمان را شکل می‌دهد (نصيري پور و همکاران، 1388). فرهنگ‌سازمانی نوعي احساس هويت به اعضاي سازمان اعطا می‌کند و باعث می‌شود در افراد تعهداتي فراتر از منافع و علايق شخصي به وجود آيد (رابينز¹³، 1401). 

در دستیابی به مزیت رقابتی پایدار، هم توجه به دانش موجود و استفاده مؤثر از آن و هم ایجاد ساختاري براي استفاده از دانش نوین اهمیت بسیار دارد(مهاجر و همکاران، 1393). بنابراین در پژوهش حاضر، عوامل مؤثر بر مدیریت دانش که شامل فرهنگ سازمانی و سرمایه اجتماعی است بررسی می­گردد و همچنین نقش مدیریت دانش بر یادگیری و نوآوری سازمانی و نهایتا نقش این دو متغیر بر مزیت رقابتی مورد بررسی قرار می­گیرد از این­رو، پژوهش حاضر، درصدد پاسخگویی به این سؤال می­باشد که آیا مدل مزیت رقابتی در وزارت ورزش و جوانان ایران دارای برازش مناسبی است؟

روش پژوهش

پژوهش حاضر، ازنظر هدف کاربردی است که به شیوه پیماشی انجام‌شده است. همچنین با توجه به ماهیت این پژوهش، روش تحقیق آن توصیفی- همبستگی با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان رسمی وزارت ورزش و جوانان کشور در سال 1399 تشکیل داده بودند که تعداد آن‌ها 965 نفر بود. به علت محدودیت‌های موجود در مرحله گردآوری داده‌ها و توزيع پرسشنامه(گستردگی جغرافیایی)، از روش نمونه‌گیری غیر تصادفي(هدفمند و در دسترس) استفاده ‌شده است. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 275 نفر تعیین گرديد. بر اين اساس به‌منظور اطمینان تعداد 300 پرسشنامه تهیه شد که بعد از تکمیل جمعاً 286 پرسشنامه قابلیت تحلیل را داشتند.

 

275 =

 

 

 

 

 

روش گردآوری داده‌ها شامل 2 بخش روش کتابخانه ای و روش میدانی بود. بدین منظور از کتب، پایان‌نامه‌های داخلی و خارجی، مقالات داخلی و خارجی و سایت‌های مختلف علمی برای بررسی پیشینه پژوهش و ادبیات موضوع استفاده گردید. جمع‌آوری داده‌ها به روش میدانی نیز با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شد. بدین منظور محقق با استفاده از پرسشنامه‌ای که پیش از آزمون اصلی، مورد اعتباریابی و پایایی سنجی قرارگرفته بود و با حضور در وزارت ورزش و جوانان به جمع‌آوری داده‌ها و تکمیل پرسشنامه‌ها پرداخت. 

مقیاس مورداستفاده در این پژوهش شامل 7 بخش می‌باشد. بخش اول مقیاس که شامل 4 سؤال بود که به ویژگی‌های جمعیت شناختی پاسخگویان اختصاص‌یافته است. بخش دوم مقیاس که شامل 20 گویه بود، متغیر فرهنگ‌سازمانی را در 4 عامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از مقیاس استاندارد دنیسون (2000) استفاده‌شده است. بخش سوم مقیاس نیز که شامل 15 گویه بود، متغییر سرمایه اجتماعی را در 3 عامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از مقیاس استاندارد ناهاپیت و گوشال (1999) استفاده‌شده است. بخش چهارم مقیاس که شامل 17 گویه بود، متغیر مدیریت دانش را در 4 عامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از مقیاس استاندارد همتی (1389) استفاده‌شده است. بخش پنجم مقیاس که شامل 16 گویه بود، متغیر یادگیری سازمانی را در 4 عامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از مقیاس استاندارد گومز و همکاران (2005) استفاده‌شده است. بخش ششم مقیاس که شامل 12 گویه بود، متغیر نوآوری سازمانی را در 3 عامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از مقیاس استاندارد جیمز و همکاران (2008) استفاده‌شده است. بخش هفتم مقیاس که شامل 15 گویه بود، متغیر مزیت رقابتی را در 4 عامل مورد ارزیابی قرار می‌دهد و از مقیاس استاندارد هیل و جونز (2010) استفاده‌شده است. فهرست این متغیرها در جدول 1 ارائه‌شده است.

جدول 1. مؤلفه‌های مقیاس اندازه‌گیری و گویه های مربوط به آن

مؤلفه	تعداد گویه	گویه ها
فرهنگ‌سازمانی	20	20-1
سرمایه اجتماعی	15	35-21
مدیریت دانش	17	52-36
یادگیری سازمانی	16	68-53
نوآوری سازمانی	12	80-79
مزیت رقابتی	15	95-81

 

در این تحقیق، برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از روش‌های آمار توصیفی و هم از روش‌های آمار استنباطی استفاده‌شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در بخش آمار توصیفی از شاخص‌های آماری چون فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار استفاده شد. در بخش آمار استنباطی ابتدا به‌منظور تعیین طبیعی بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلموگروف-اسمیرنف، برای تعیین روابط میان متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره و تحلیل چند متغیره و تبیین مدل نهایی از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. انجام تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS  و PLS  با سطح اطمینان 05/0 مقدور گردید.

یافته‌های پژوهش

داده‌های گردآوری‌شده به‌صورت جدول و نمودار ارائه و تحلیل می‌شود.

جدول 2. توصیف وضعیت جنسیت نمونه آماری

Table 2. Description of the gender status of the statistical sample

جنسیت	فراوانی	درصد	درصد تجمعی
مرد	230	80.4	80.4
زن	56	19.6	100
مجموع	286	100	-

 

 

 

 

 

 

یافته‌های جدول شماره 2 نشان داد از کل 286 نفری که به پرسشنامه­ها پاسخ داده و اطلاعات آن‌ها در دسترس می‌باشد تعداد 230 نفر (4/80 درصد) مرد و تعداد 56 نفر (6/19 درصد) زن بوده‌اند.

توصیف ویژگی شرکت‌کنندگان ازلحاظ وضعیت سنی

جدول 3. توصیف وضعیت سن نمونه آماری

سن	فراوانی	درصد	درصد تجمعی
زیر 25 سال	19	6.6	6.6
25 تا 30 سال	34	11.9	18.5
30 تا 35 سال	74	25.9	44.4
35 تا 40 سال	93	32.5	76.9
بالای 41 سال	66	23.1	100
مجموع	286	100	-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در جدول شماره 4 مدل نهایی تحقیق موردبررسی قرارگرفته شده است. با توجه به نتایج ارائه‌شده در این جدول تمامی روابط مورد تأیید قرارگرفته­اند.

جدول 4. نتایج تحلیل مسیر مدل مفهومی تحقیق

نتیجه	سطح معنی‌داری	ضریب مسیر	آماره تی	مسیر
تأیید	0.001	0.742	17.674	سرمایه اجتماعی -> مدیریت دانش
تأیید	0.001	0.414	7.36	فرهنگ‌سازمانی -> مدیریت دانش
تأیید	0.001	0.558	14.306	مدیریت دانش -> نوآوری سازمانی
تأیید	0.001	0.475	8.41	مدیریت دانش -> یادگیری سازمانی
تأیید	0.001	0.294	4.089	نوآوری سازمانی -> مزیت رقابتی
تأیید	0.001	0.275	3.605	یادگیری سازمانی -> مزیت رقابتی

 

نتایج تحلیل مسیر در مدل مفهومی پژوهش نشان داد که متغیرهای فرهنگ‌سازمانی و سرمایه اجتماعی به ترتیب با 414/0 و 742/0 بر مدیریت دانش تأثیر مثبت و معناداری داشتند. همچنین مدیریت دانش نیز به ترتیب با 558/0 و 475/0 بر نوآوری سازمانی و یادگیری سازمانی تأثیر مثبت و معناداری داشت. در نهایت نیز متغیرهای نوآوری سازمانی و یادگیری سازمانی با 294/0 و 275/0 بر مزیت رقابتی تأثیر مثبت و معناداری داشتند (شکل 1).

 

 

شکل 1- مدل نهایی تحقیق در حالت ضرایب معناداری

همچنین نتایج مربوط به شاخص­های مربوط به برازش مدل در جدول شماره (5) به شرح ذیل می‌باشد.

جدول 5. شاخص‌های برازش مدل

متغیرها	R2	Q2	GOF
فرهنگ‌سازمانی	-	394/0
سرمایه اجتماعی	-	363/0
مدیریت دانش	625/0	376/0	56/0
یادگیری سازمانی	526/0	380/0
نوآوری سازمانی	612/0	359/0
مزیت رقابتی	561/0	368/0

 

با توجه به نتایج به دست آمده از جدول شماره 5 که نشان می‌دهد میزان R2 تمامی متغیرهای پژوهش بالاتر از 33/0 و در محدوده 67/0 هستند. این بدین معنی است که مدل ساختاری پژوهش دارای برازش مطلوبی است. میزان Q2 نیز مشخص می‌کند که مدل دارای قدرت پیش‌بینی بسیار قوی است. چراکه قدرت پیش‌بینی اکثر سازه‌ها دارای شدت بزرگ‌تر از 35/0 است. درنهایت نیز چون مقدار جی.او. اف برابر با 56/0 است و از 5/0 بزرگ‌تر است پس مدل برازش مناسبی دارد.

 همچنین برای برازش کلیت مدل از سه شاخص rms Theta ،  NFI  و SRMR  استفاده می‌شود. مقدار اس.ار. ام.ار بین صفر و یک تغییر می‌کند. هر چه بارهای عاملی ضعیف‌تر باشند و معنادار نباشند این شاخص بزرگ و بزرگ‌تر خواهد بود. مقدار 08/0 خط قرمز این شاخص است. همچنین شاخص ار. ام.اس.تتا مقدار مؤثر ماتریس کوواریانس باقی‌مانده از باقیمانده مدل بیرونی است؛ که مقدار آن باید کمتر از 12/0 باشد تا مطلوبیت مدل در نظر گرفته شود. همچنین شاخص ان.اف.آی نیز برای مقادیر بالای 9/0 قابل‌قبول و نشانه برازندگی مدل است.

جدول 6. شاخص‌های برازش مدل نهایی

شاخص‌های برازش	کمیت	مقدار مطلوب
SRMR	072/0	کمتر از 0.08
rms Theta	116/0	کمتر از 0.12
NFI	93/0	بیشتر از 0.9

 

 

بحث و نتیجه‌گیری

 بر اساس نتایج حاصل از آزمون مدل‌سازی معادلات ساختاری مقدار t فرهنگ‌سازمانی بر مدیریت دانش 360/7 و ضریب مسير آن 414/0 و مقدار t سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش 67/17 و ضریب مسير آن 742/0 می‌باشد؛ بنابراین با توجه به مقادیر به‌دست‌آمده چنين استنباط می‌شود که فرهنگ‌سازمانی و سرمایه اجتماعی بر به‌کارگیری مدیریت دانش در وزارت ورزش و جوانان اثر مثبت و معناداری دارد. یافته‌های این قسمت از پژوهش با نتایج تحقیقات نقی پور و همکاران(1394)، چانگ و همکاران (2017) و عطار و کانگ (2018) همخوانی دارد. در تبیین این فرضیه می‌توان گفت دانش‌محوری از ضرورت­های سازمان­های معاصر بشمار می­رود. ازاین‌رو وزارت ورزش و جوانان در شرایط رقابتی باید قادر باشد ضمن ارضاء تقاضاهای سطح بالا و فزاینده به دنبال فرصت­هایی برای ارائه خدمات باکیفیت بالاتر و هزینه کمتر باشد. برای مواجهه با چالش­های پیش­رو، مدیریت دانش می‌تواند مؤثر واقع گردد. با توجه به نتایج این فرضیه می‌توان چنین استنباط کرد که فرهنگ‌سازمانی نقشی اساسی در برقراری مدیریت دانش دارد و هراندازه فرهنگ‌سازمانی قویی‌تر باشد، مدیریت دانش با موفقیت بیشتری اجرا خواهد شد، بنابراین فرهنگ‌سازمانی به‌عنوان شخصیت و شالوده اساسی سازمان نقش مؤثری در برقراری سیاست مدیریت دانش دارد و برای اینکه بتوان به‌طور مؤثری دانش سازمان را نظم بخشید و در کل سازمان اشاعه داد، ابتدا باید به فرهنگ‌سازمانی توجه کرد. به نظر می­رسد توجه به فرهنگ‌سازمانی در وزارت ورزش و جوانان زمینۀ مناسبی جهت ترویج مدیریت دانش فراهم خواهد آورد. تنها با بررسی، تغییر و ایجاد فرهنگ‌سازمانی مناسب و انعطاف­پذیر است که می‌توان به‌تدریج الگوی تعامل بین افراد را در سازمان تغییر داد و از مدیریت دانش همچون مزیتی رقابتی بهره گرفت. وجود فرهنگ ضعیف و فاقد انعطاف، مشارکت و خلاقیت در سازمان موجب می‌شود کارکنان سازمان هیچ تمایلی به نوآوری، تغییر و خلق ایده­های جدید نداشته باشند و از تسهیم و تبادل دانش خود با دیگران ترس داشته باشند؛ درحالی‌که فرهنگ پویا، مشارکتی و منعطف که اعضای سازمان دربارۀ آن شناخت و اعتقاد دارند در برابر تغییرات به‌خوبی واکنش نشان می‌دهد و سازمان را در مسیر پیشرفت و تعالی قرار می‌دهد.

همچنین بر اساس نتایج، سرمایه اجتماعی بر مدیریت دانش تأثیرگذار است و می‌توان استنباط کرد که سرمايه اجتماعی با بهبود مديريت دانش به کسب عملکرد بالاتر در سازمان منجر می‌شود. سازمان‌ها برای مدیریت اثربخش دانش سازمانی خویش می‌بایست برای تقویت سرمایه اجتماعی و اعتماد متقابل در میان کارکنان خویش تلاش کنند. سرمایه­گذاری سازمان‌ها در توسعه سرمایه اجتماعی، از طریق آموزش ارتباطات اثربخش، بهبود فرایند ارتباطات و تعاملات میان کارکنان و مدیران در داخل و خارج سازمان، ایجاد فرهنگ و جوی آکنده از همکاری، اعتماد متقابل و کار تیمی همگی موجب توسعه میزان سرمایه اجتماعی در وزارت ورزش و جوانان می‌شود و این سازمان را به سمت سازمانی نوآور، خلاق و یادگیرنده سوق می‌دهد. لذا درمجموع و از برآيند نتايج بررسی فرضیه حاضر به اين نتیجه می­رسیم که وزارت ورزش و جوانان برای سازگاری با تغییرات روزافزون و کشف فرصت­های بالقوه در عرصه ورزش باید به سرمایه اجتماعی به‌عنوان متغیری که باعث ایجاد روابط اجتماعی بین افراد سازمان در هر سه بعد ساختاری (مقدار تعاملات اجتماعی میان شخص و افراد)، بعد رابطه­ای (ماهیت روابط در یك اجتماع را در برمی­گیرد) و بعد شناختی (به هنجارهای مشترک می­پردازد) می‌شود توجه کند تا این متغیر به موفقیت بیشتر مدیریت دانش منجر شود.

 نتایج تحقیق نشان داد که مدیریت دانش بر نوآوری سازمانی کارکنان وزارت ورزش و جوانان با مقدار t، 306/14 و ضریب مسير 558/0 تأثیر معناداری دارد؛ و همچنین مدیریت دانش بر یادگیری سازمانی کارکنان وزارت ورزش و جوانان با مقدار t، 41/8 و ضریب مسير 475/0 تأثیر معناداری دارد. یافته‌های این پژوهش با نتایج تحقیقات درگاهی و همکاران (1397)، رجبی (1398) و چانگ و همکاران (2017)، کومارینگ و همکاران (2019)، گانگولی و همکاران (2019) و کاراسنه و همکاران (2019) همخوانی دارد. نتایج مطالعه حاضر بیان‌کننده آن است که با بهبود مدیریت دانش و مؤلفه‌هاي آن، نوآوري سازمانی افزایش می‌یابد که این امر موجب ارائه خدمات بهتر به مراجعین و بهبود کارآیی و اثربخشی خدمات وزارت ورزش و جوانان می‌شود. نوآوري، لازمه و پیش‌درآمد توسعه و پيشرفت و تعالي يك سازمان و جامعه است و آگاهي از فنون و تكنيك‌هاي آن ضرورتي اجتناب‌ناپذیر براي مديران، کارشناسان و کارکنان است. دانش به‌عنوان يك دارايي ارزشمند سازماني نيازمند مديريت مناسبي است. مديريت دانش رويكردي به‌منظور تقويت دانش و مهارت براي ايجاد ارزش و ارتقاي اثربخشي و نوآوري سازماني است. سازمان‌هايي كه داراي سطح بالاتري از ظرفيت مديريت دانش هستند، عملكرد نوآوري آن‌ها افزايش مي‌يابد. با توجه به اينكه مديريت دانش نقش بسزايي در بهبود نوآوري سازماني و درنهایت ايجاد مزيت رقابتي براي سازمان‌ها دارد، مسئولان سازمان‌هاي ورزشي بايد به دنبال رفع موانع و فراهم كردن بستر استقرار مديريت دانش در سازمان‌ها باشند. همچنين به نيروي انساني كه نقش اساسي در بهبود عملكرد سازمان دارند، بيش از گذشته توجه كنند. از طرفی دیگر می‌توان چنین استنباط کرد که مدیریت دانش نقش اساسی را در توسعه یادگيری سازمانی ایفا می‌کند و هراندازه مدیریت دانش سازمانی قویی‌تر باشد یادگيری سازمانی و دستیابی به مزیت رقابتی پایدار با موفقيت بيشتری اجرا خواهد شد. اهمیت مدیریت دانش در سازمان بر کسی پوشیده نیست و در جهت افزایش یادگیری سازمانی می‌بایست توجه ویژه‌ای به مدیریت دانش نمود. اگر کارکنان بتوانند به‌راحتی دانش را خلق نموده، تسهیم و توزیع نمایند و از آن استفاده کنند، مسلماً در سازمان مفید و مؤثرتر خواهند بود..

بر اساس نتایج حاصل از آزمون مدل‌سازی معادلات ساختاری مقدار t نوآوری سازمانی بر مزیت رقابتی 089/4 و ضریب مسير آن 294/0 و مقدار t یادگیری سازمانی بر مزیت رقابتی 605/3 و ضریب مسير آن 275/0 می‌باشد؛ بنابراین با توجه به مقادیر به‌دست‌آمده چنين استنباط می‌شود که نوآوری سازمانی و یادگیری سازمانی بر مزیت رقابتی در وزارت ورزش و جوانان اثر مثبت و معناداری دارد. یافته‌های این پژوهش با نتایج تحقیقات محمدی و همکاران(1401)، فراهانی(1400)، صفائی و ثاراللهی(1400)، اسلامی و همکاران(1400)، مرادی (1399)، کردلو و همکاران(1398)، سلطانی و همکاران(1397)، رزا¹⁴ و همکاران(2022)، چیو¹⁵ و همکاران(2022) و حسین‌زاده شهری و شاهینی (1397) همخوانی دارد. در تبیین این فرضیه می‌توان گفت که با افزایش میزان استفاده از نوآوري سازمانی توسط مدیران و کارکنان وزارت ورزش و جوانان، مزیت رقابتی بهبود و نیز افزایش خواهد یافت. امروزه سازمان‌ها باید بتوانند به نیازهاي رو به رشد و متغیر مشتریان خود پاسخ بدهند، به همین جهت به بحث نوآوري در سازمان باید توجه ویژه داشته باشند. سازمان‌ها به‌منظور دست‌یابی به موفقیت‌های پایدار که هدف اصلی مدیریت است، به افزایش مزیت رقابتی در برابر رقبا نیاز دارند. مزیت رقابتی از توانایی شرکت در خلق ارزش برای مشتریان و حفظ قسمتی از آن به شکل سود به دست می‌آید؛ بنابراین شامل دو قسمت اصلی خلق ارزش و حفظ ارزش است. از طرف دیگر، نوآوری به‌عنوان یکی از منابع حیاتی و کلیدی مزیت رقابتی در محیط در حال تغییر فزاینده امروز محسوب می‌شود. طبق نظر محققان مدیریت، قابلیت نوآوری مهم‌ترین عامل مؤثر بر دستیابی به مزیت رقابتی توسط یک سازمان است. نوآوری یک وسیله برای تغییر سازمان است. نوآوری چه به‌عنوان پاسخی به تغییرات روی‌داده در محیط داخلی و خارجی باشد چه به‌عنوان حرکتی انحصاری، محیط را تحت تأثیر قرار می‌دهد چراکه محیط‌ها توسعه داده می‌شوند. با توجه به گسترش روزافزون علم و نوآوري در عرصة ورزش، نياز به توجه به اين موضوع در وزارت ورزش و جوانان ضروري است. نوآوري در سازمان‌ها شامل ایجاد، پذیرش و به‌کارگیری ایده‌ها، فرآیندها، تکنولوژي‌ها، محصولات و خدمات جدید است. لازم به ذکر است که پژوهش حاضر با محدودیت­هایی از جمله تعداد زیاد متغیرها، تنوع و گستردگی کارکنان از نظر جنسیت، تحصیلات، سابقه شغلی و ویژگی­های فردی روبه­رو بود. 

 

 

 

 

 

Reference

Attar, M., & Kang, K. (2018). The Effect of Organisational Culture and Knowledge Environment on Organisational Success: Directions for Future Research. Australasian Conference on Information Systems.

Chang, J., C, Liao, S., H. Wu., T. T. (2017). Relationships among organizational culture, knowledge sharing, and innovation capability: a case of the automobile industry in Taiwan. Knowledge Management Research & Practice Volume 15 (3), 471-490.

Dargahi, Hossein, Asadi, Sedigheh, Ahmadi, Batool, Mahmoudi, Mahmoud. (2018). Investigating the Relationship between Knowledge Management and Creativity and Organizational Innovation in the Teaching Hospitals of Tehran University of Medical Sciences. Journal of Hospital. 17 (1), 97-108. (Persian).

Ebrahimpour Azbari, Mostafa, Moradi, Mahmoud, and Momeneh, Mohsen. (1396). The role of customer pressure and innovation on sustainable supply chain management activities and sustainable competitive advantage. Industrial Management Studies. 15 (47). 121-150. (Persian)

Eriksson, T. (2014). Processes, antecedents and outcomes of dynamic capabilities. Scandinavian Journal of Management, 30(1), 65–82.

Ganguly, A., Talukdar, A., Chatterjee, C. (2019). Social capital, knowledge quality, knowledge sharing, and innovation capability: An empirical study of the Indian pharmaceutical sector. Knowledge and Process Management, 27 (1), 25-42.

Hosseinzadeh Shahri, Masoumeh, Shahini, Sahebeh. (2018). The effect of dynamic capability and innovation capability on competitive advantage. Business Management Explorations, 1 (19), 123-141. (Persian)

Hwang, w, S., Choi, H., & Shin, J. (2020) A mediating role of innovation capability between entrepreneurial competencies and competitive advantage,

Karasneh, A, A. (2019). Reinforcing Innovation through Knowledge Management: Mediating Role of rganizational Learning. Interdisciplinary Journal of Information, Knowledge, and Management, 14 (1), 235-252.

Tian, Guixian & Cai, Huan & Jiang, Yong. (2018). A Study of the Effects of Organizational Support on Organizational Learning based on Knowledge Management. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education. 14. 1979-1986. 10.29333/ejmste/83652.

صفائی, ایمان, & ثارللهی, فاطمه. (1399). رابطه رفتار کارآفرینانه کارکنان بر مزیت رقابتی و بهره‌وری (ادارات ورزش و جوانان خراسان جنوبی). مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان, 14(4), 67-86. doi: 10.22034/fakh.2021.217707.1387

مرادی خان جمالی، جهانگیر،1399،رابطه کار افرینی سازمانی با مزیت رقابتی و عملکرد کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان لرستان،همایش ملی بهبود و بازسازی سازمان و کسب و کار،تهران،https://civilica.com/doc/1044845

کردلو, حسین, تاریوردی, احمد, & پورسلطانی زرندی, حسین. (1398). اعتباریابی و روایی‌سنجی پرسش‌نامة مزیت رقابتی در ورزش. مطالعات مدیریت ورزشی, 11(56), 205-226. doi: 10.22089/smrj.2019.6612.2365

اسلامی مرزنکلاته, محمدمهدی, شجاعی, وحید, & حامی, محمد. (1400). طراحی مدل توسعه مزیت رقابتی در صنعت گردشگری ورزشی شمال کشور. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی, 17(34), 118-99. doi: 10.22080/jsmb.2018.13966.2837

یکتایار, مظفر, خدامرادپور, مژگان, & احمدی, سامان. (1401). ارتباط برند کارفرما و مزیت رقابتی با نقش میانجی کیفیت خدمات در باشگاه های ورزشی. مدیریت دانش در ورزش, 2(1), 36-47. doi: 10.30495/kmsj.2021.687707

سلطانی مصطفی، کارگر غلامعلی، کشکر سارا، غفوری فرزاد. شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کسب مزیت رقابتی در باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال ایران با رویکرد منبع‌محور. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی ۱۳۹۷; ۶ (۲۰) :۹۳-۸۱

محمدی م., مالکی م., & سعیدی ل. (1401). تأثیر قابلیت های سازمانی بر مزیت رقابتی در بانک ملی ایران با توجه به نقش پویایی بازار و ایجاد ارتباط با مشتری. فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری, 6(21), 1074-1096. Retrieved از https://majournal.ir/index.php/ma/article/view/1509

فراهانی، حمیدرضا. (1400). بررسی و شناسایی مولفه های مزیت رقابتی در سازمان، آفاق علوم انسانی، 54: 70-57. http://pazhouheshha.ir/Admin/ArticleFile/%D8%AD%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7%20%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C366.pdf

صفردوست, آسیه, & رمضانیان, محمد رحیم. (1398). رابطه بین فرهنگ یادگیری و عملکرد سازمانی با میانجی گری قابلیت پویا و مزیت رقابتی. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول, 11(ویژه‌نامه), 75-85.

نقی پور اصل, رضا, آفرینش خاکی, اکبر, & حمیدی, مهرزاد. (1394). ارتباط فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش و اثربخشی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان. پژوهش های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش, 7(2), 57-67.

غفوریان شاگردی,امیر,موسوی,سید نجم الدین ,شریعت نژاد,علی.(1401).بررسی تاثیر ویژگی های دانش بر نوآوری سبز با نقش میانجی استراتژی های مدیریت دانش (شرکت های فعال در شهرک های صنعتی خرم آباد) .نشریه صنعت و دانشگاه ,49 (13),59-70.

نعمتی، مریم و خدابخشی، محمد و حیدری، علی،1398،ارتباط مدیریت دانش و مدیریت منابع انسانی و تاثیر آن بر مزیت رقابتی سازمان ها،ششمین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران،تهران،https://civilica.com/doc/913996

رابینز، استیفن پی. (1401). مبانی رفتار سازمانی. نشر پژوهش های فرهنگی، ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی. چاپ 52.

 

 Rosa, P., Bento, P., Teotónio, T. (2022). The internal competitive advantage of adventure tourism operators: An exploratory approach, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 39,https://doi.org/10.1016/j.jort.2022.100555.

Chiu W-H, Shih Y-S, Chu L-S and Chen S-L (2022) Merger and Acquisitions Integration, Implementation as Innovative Approach Toward Sustainable Competitive Advantage: A Case Analysis From Chinese Sports Brands. Front. Psychol. 13:869836. doi: 10.3389/fpsyg.2022.869836

 

 

 

---

[1]  Competitive advantage

[2]  Eriksson

[3]  Organizational behavior

[4]  Creativity4

[5] 5 Ingenuity

[6]  Organizational learning

[7]  Knowledge management

[8]  Palanisamy

[9]  Tian, Cai & Jiang

[10]  . Baroni & write

[11]  . Rosa

[12]  . Chiu

[13]  . Robbins

[14]  . Rosa

[15]  . Chiu

---