اثر محدویت منبع و مخزن بر صفات زراعی و عملکرد دانه لاین‌‌های مختلف برنج (Oryza sativa L.)
محورهای موضوعی : پژوهش های زراعی در حاشیه کویر
مرتضی مبلغی
1
,
نوراله خیری
2
,
صالح حاتمی
3
,
علی محدثی
4
1 - گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ساری، ایران
2 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت‌الله آملی، آمل، ساری، ایران.
3 - - گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، چالوس، ساری، ایران
4 - محقق ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن، تنکابن، ساری، ایران.
کلید واژه: عملکرد دانه, لاین, برنج, برگ پرچم, محدودیت منبع و مخزن,
چکیده مقاله :
به منظور مطالعه اثر محدودیت های منبع و مخزن بر صفات زراعی و عملکرد دانه لاین های مختلف برنج، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1392 در ایستگاه تحقیقات برنج چپرسر تنکابن در استان مازندران اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل اعمال محدودیت های منبع و مخزن در چهار سطح (قطع برگ پرچم، قطع یک‌سوم خوشه، قطع سایر برگ ها به جز برگ پرچم و شاهد) و عامل لاین در چهار سطح (لاین شماره سه، لاین شماره شش، لاین شماره هفت و لاین شماره هشت) بودند. در بین لاین های مختلف، لاین شماره هفت بیش ترین وزن هزار دانه (3/33 گرم) و لاین شماره هشت حداکثر درصد باروری خوشه را به خود اختصاص داد. بیش ترین طول خوشه ( 7/29 سانتی متر)، تعداد پنجه بارور در بوته (4/21 عدد) و تعداد دانه پوک در خوشه (5/71 عدد) در لاین شماره سه و حداکثر تعداد کل دانه در خوشه در لاین ( 9/210 عدد) شماره شش مشاهده شد. در بررسی اثرات تیمار های محدودیت منبع و مخزن، با قطع سایر برگ ها به جز برگ پرچم، طول خوشه و تعداد دانه پوک در خوشه افزایش و درصد باروری خوشه کاهش یافت. مقایسه میانگین اثرات متقابل دو عامل نشان داد که لاین شماره هفت و تیمار شاهد با میانگین عملکرد 6531 کیلو گرم در هکتار دارای بیش ترین عملکـرد و لاین شمـاره شش و تیمار قطـع سایر برگ ها به جز برگ پرچـم با میانگین 3/4166 کیلو گرم در هکتار کم ترین عملکرد را دارا بودند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که بین لاین ها، لاین شماره هفت دارای محدودیت مخزن و بقیه لاین ها دارای محدودیت منبع بودند.
In order to study the effect of source-sink limitations on agronomic traits and grain yield of different lines of rice, a field experiment was carried out as factorial in a randomized complete block design with four replications in Chaparsar Rice Research station of Mazandaran province in 2013. Treatments of source-sink limitation in four levels (including cutting of flag leaf, cutting of one third the end of panicle, cutting of other leaves except flag leaf and control or without limitation) and lines of rice in four levels (line of No. 3, line of No. 6, line of No. 7 and line of No. 8) were the treatments. Among different lines, the maximum 1000-grain weight and panicle fertility percentage were obtained in lines of No.7 (33.3 gr) and 8, respectively. The maximum panicle length (29.7 cm), number of fertile tiller per plant (21.4 N.o) and unfilled grain number per panicle (71.5 N.o) were observed in line of No. 3, but the line of No.6 had the highest total grain number per panicle (210.9). Among different source-sink limitation treatments, increased the panicle length and unfilled grain number per panicle and decreased the panicle fertility percentage, when all leaves except flag leaf removed. Also interaction effect of two factor showed that the highest grain yield (6531 kg.ha-1 was obtained in line of No.7 and control treatment. The lowest grain yield (4166.3) kg.ha-1 was observed in line of No.6 and cutting of leaves except flag leaf. In general, it can be concluded that among lines, the line of No.7 had the sink limitation and other lines (No.3, No.6 and No.8) had the source limitation.
_||_