ارزیابی شاخص‌های رشد و روابط همبستگی صفات هشت رقم کلزا در تاریخ‌های کاشت مطلوب و تاخیری
محورهای موضوعی : پژوهش های زراعی در حاشیه کویر
مسعود براتی
1
(دانش آموخته زراعت، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران)
مهدی عزیزی
2
(عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی)
رضا اباذریان
3
(زراعت، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران)
پویا آروین
4
(دانش آموخته زراعت، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجنورد، بجنورد، ایران)
کلید واژه: تاریخ کاشت, شاخص‌های رشد, واژگان کلیدی: کلزا, فیزیولوژی و مورفولوژی کلزا,
چکیده مقاله :
چکیده به منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر شاخص های رشد، صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک ارقام کلزا، تحقیقی در شهرستان بجنورد، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل تاریخ کاشت در دو سطح (30 شهریور ماه، 25 مهر ماه) و عامل فرعی شامل هشت رقم (زرفـام، لیکـورد، ابونیـت، SLM046، اپـرا، الـویس، اکاپی واورینت) بود. صفـات مورد بررسـی شامل شـاخص های رشد TDM،RGR ،CGR و صفات ارتفاع بوته، قطر طوقه، تعداد شاخه های فرعی، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه درغلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بودند. همچنین روابط همبستگی بین صفات و معادلات رشد نسبت به درجه روز رشـد (GDD) تعییـن گـردید. نتـایج آنالیـز رشد نشـان داد که تاریخ کاشت تاثیـر معنـی داری بر هیـچ یک از شاخـص هایTDM ، RGR و CGR نداشت. تفاوت بین ارقام از نظر شاخص های رشد معنی دار بود ولی اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر TDMوCGR معنی دار نشد. حداکثر شاخص های رشد در تاریخ کاشت 25 مهر حاصل شد و در بین ارقام مورد آزمایش، ارقام زرفام و ابونیت به ترتیب بیش ترین شاخص های رشد را دارا بودند. بررسی صفات زراعی نشان داد که تاریخ کاشت تاثیر معنی داری بر وزن هزار دانه و عملکرد دانه نداشت ولی در سایر صفات اختلاف معنی داری نشان داد. همچنین رقم های ابونیت و زرفام به ترتیب نسبت به سایر ارقام برتری داشتند. در بررسی روابط همبستگی نیز صفات تعداد غلاف در بوته (**68/0r=) و تعداد شاخه های فرعی (**43/0r=) به ترتیب بیش ترین همبستگی مثبت و معنی دار را با عملکرد دانه نشان دادند. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که از آن جائی که اختلاف معنی داری بین عملکرد دو تاریخ کاشت 30 شهریور و 25 مهر وجود ندارد، بنابراین تاریخ کاشت 30 شهریور به جهت کاهش خطر برخورد به سرما در منطقه بجنورد جهت کاشت کلزا پیشنهاد می شود.
In order to evaluate the effect of sowing date on growth analysis, physiological and morphological traits eight rapeseed cultivars, a field experiment was carried out cropping in Bojnourd. The experiment was conducted as split plot design with three replications. Main plot including sowing date (Sep.21, Oct.17) and sub plot were cultivars(Zarfam, Licord, Ebonit, SLM046, Opera, Elvis, Okapi and Orient) Investigated traits included: TDM, RGR, CGR, plant height, crown diameter, sub branches number, pod length, pod per plant, grain per pod, 1000 grain weight and grain yield. Also traits correlation and growth equations were determined based on growing degree day. Result growth analysis showed that sowing date had not significant effect on TDM, RGR and CGR. However, all cultivars were died in the last sowing date, significant Difference occurred among cultivars for growth analysis traits, but sowing date × cultivar had no effect on TDM and CGR. The maximum of growth indices were detected on Oct.17 and Zarfam and Ebonit cultivars had the maximum of growth in this time. Also sowing date had effect on all characters expect 1000 grain weight and grain yield. A positive correlation were observed between grain yield with pod per plant (r= .68**) and sub branches number (r= .43**), respectively. In conclusion, there is no significant difference between the first and second sowing date, so it is seemed that early sowing date is useful for Bojnourd due to protecting from cool injuring. Also between cultivars, Ebonit and Zarfam, in order, have a priority, respectively
_||_