تحلیل جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در کتاب‌های فارسی مدارس
محورهای موضوعی : زن و جامعهفاطمه جعفری کمانگر 1 * , شیما جلیلی 2
1 - دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2 - اداره اموزش و پرورش استان مازندران
کلید واژه: زنان, جایگاه اجتماعی, جایگاه سیاسی, کتب درسی,
چکیده مقاله :
از آنجا که بیش از نیمی از افراد جامعه را زنان تشکیل می‌دهند، جایگاه آنان در پژوهش‌های نوین، کاربرد شایسته‌ای دارد. آموزش حقوق اولیه و جایگاه و موقعیت زنان در جامعه و سیاست باید از همان سال‌های کودکی آغاز شود؛ کتب درسی به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای آموزشی است که محتوای آن در تعلیم و تربیت دانش‌آموزان مؤثر است؛ از این رو این پژوهش به بررسی کتاب‌های فارسی دوازده پایه در شناساندن جایگاه سیاسی و اجتماعی زنان به دانش آموزان می‌پردازد.روش این پژوهش، تحلیل محتواست و واحد ثبت آن، سطر است. جامعۀ آماری، کتب فارسی دوازده‌پایه و نمونة آماری، سطور مندرج در این کتاب‌هاست.روش کدگذاری در این پژوهش استقرایی است که پس از کدگذاری باز و مقوله بندی کدها، با توجه به اهداف و فرضیه‌ها، تمامی داده‌ها با نرم‌افزار spss سنجش و نسبت این مؤلفه‌ها به هم ارزیابی شد. با توجه به نتایج این پژوهش، میزان سطور مختص به زنان در دورۀ ابتدایی، 68/3 در دورۀ متوسطۀ اول، 92/3 و در دورۀ متوسطۀ دوم، 35/2 درصد از کل سطور کتاب بوده است که در بین این مؤلفه-ها، زن به عنوان یکی از اعضای خانواده و مادر حامی، بالاترین جایگاه را داشته است. جایگاه سیاسی در کل این کتاب‌ها، بسیار ناچیز است و به موقعیت‌های مهم و تاثیرگذار مدیریتی و شغلی مرتبط با سیاست، هیچ اشاره‌ا‌ی نشده است و این جایگاه‌ها، محدود به زن شهید و ایثارگر و حامی انقلاب است. در بررسی کلی، در مجموع از 12808 سطر کل کتاب‌ها، تنها 51/3 درصد از آن مرتبط با زنان است.
Considering the fact that half of proportion of a society are women, their positions in new researches has a worthy application. The method of this research is content analyzing and it’s unit is row. Its’ statistical population is the rows of Persian textbooks of all twelve grades which is equal with its’ sample. The goal of this research is to explore different social and political positions of women in all rows of Persian books, ratio of these components to each other and comparing different educational courses considering dealing with these positions. According to the goals and hypothesis, all the data were measured and evaluated with SPSS software. After classifying the data in open codes, the amount of these components in Persian textbooks was determined, and all these components were evaluated in relation to each other. According to the results of this research , the total number of the lines of the books with content about women was, 3.68 in elementary school, 3.92 in first high school and, 3.35 in second high school which among these components, the largest component is specific to women as mothers and family members. The political positions in all the books are very insignificant, and special political, managerial and occupational positions for women are not observed, and these positions are only limited to female martyrs, women supporters of the revolution. In an overall investigation, among the all of 12808 lines of all textbooks ,only 3.51% of it are about women.