بررسی نقش ژئومورفولوژی در توسعه فیزیکی شهرستان بندر لنگه با استفاده از مدل AHP

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

احمد انصاری لاری ¹ , حسین تیموری ² , مریم انصاری ³

1 - استادیار گروه جغرافیا (ژئومورفولوژی)، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
2 - کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

تاریخ دریافت : 1395/04/16 تاریخ پذیرش : 1396/08/21 تاریخ انتشار : 1396/08/01

کلید واژه: توسعه فیزیکی, مدل AHP, ژئومورفولوژی, شهرستان بندر لنگه,

چکیده مقاله :

توسعه فیزیکی در شهرهای ایران به دلیل ویژگی­های جغرافیایی و تراکم انسانی و نیز رشد جمعیت و مهاجرت های روستایی همواره با دگرگونی در ساختار شهر همراه بوده و در شکل گیری توسعه نامتوازن شهری اثر فراوان داشته است. بنابراین بـا توجـه بـه وضـعیت منـابع زیستی کشور، لازم است هرگونه برنامه ریزی درخصوص توسـعه و عمـران ملّـی و منطقـه ای بـا نگـرش بـه اسـتعداد و قابلیت­های سرزمین  صورت گیرد. پژوهش حاضر به عنوان یک مطالعه کاربردی با شیوه توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. جهت دستیابی به هدف از اسنادو مدارک مختلف مانند نقشه­های زمین شناسی 1:100000 موجود منطقه همچنین از لایه های خاک شناسی و کاربری اراضی و از آمارهای موجود در سازمان­های مربوط، مانند آمار جمعیتی و از نظرات 10 نفر از کارشناسان و اساتید دانشگاه­ها در رشته­های ژئومورفولوژی و سنجش از دور و نرم­افزارهای GIS و  Expert choice و مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شد، جهت تعیین اراضی مناسب برای توسعه آتی شهرستان بندرلنگه 9 معیار شیب، جهت شیب، ارتفاع، فرسایش خاک، لیتولوژی و زمین شناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از دریا و فاصله از رودخانه در نظر گرفته شد که بیشترین وزن در بین معیارها با 305/0متعلق به کاربری اراضی می­باشد. اراضی شهرستان بندرلنگه برای توسعه آتی شهرستان در 5 طبقه دسته بندی شد، بر اساس نقشه نهایی می­توان گفت اراضی مناسب جهت توسعه شهرستان عمدتاً بطور پراکنده در مرکز و شمال شهرستان قرار گرفته­اند و قسمت­های جنوبی و غربی شهرستان به دلیل وجود گنبدهای نمکی و بدلندها و قرار گیری آبراهه های فصلی برای توسعه مناسب نمی­باشند.

چکیده انگلیسی:

       Physical development in Iranian cities has been accompanied with changes in the structure of city, due to the geographical characteristics, human density, population growth and rural migrations. It has been affected in the formation of the unbalanced development of urban. So according to the biological resources situation of the country, it is necessary to be done any planning about development of national and regional with regard to the susceptibilities of the land. This study has been done as an applied research with descriptive - analytic manner. To achieve the goal various documents were used such as geological maps available from region with a scale of 1:100,000, soil map, land use/land cover map, available statistics in related organizations, such as demographic statistics, the opinions of 10 experts and professors in the field of geomorphology, remote sensing, GIS, Expert choice and AHP model. To identify suitable land for future development of Bandar Lengeh 9 criterions were considered that include slope, aspect, elevation, soil erosion, geological, land use, distance to fault, distance from the sea and from the river.  The maximum weight among the criterions is owned land use with 0.305. Lands of Bandar Lengeh were classified for future development in fifth classes. Based on the final map can be said that suitable lands for development of the city were mainly in the center and north. The southern and western parts of the city due to the presence of salt domes and badlands and seasonal streams are not suitable for development.

منابع و مأخذ:

1. Abedini, M., Eghbaal, M., Omrani Doorbash, M.(2012): Choosing the optimal location for the physical development of Namin city using the overweight model in GIS, fourth urban planning and management conference, Mashhad, Iran, 1-14


2. 2.       Ahmed Chandio, I.,Matori, A.,Lawal, D.,Sabri, S. (2011): GIS- based Land Suitability Analysis Using AHP for Public Parks Planning in Larkana City,Modern Applied Science, Volume 5, Issue 4, 177-189


3. 3.       Aly, M. H., Giardino, J. R., Klein, A. G. (2005): Suitability assessments for New Minia City,Egypt:A GIS Approach to Engineering Geology, Journal of Environmental & Engineering Geoscience,3, 259-269.


4. 4.       Amanpoor, S., Alizadeh, H., Gharari, H.(2013): Locating optimal direction for physical development of Ardabil city by using AHP method, Journal of Zonal Planing, Volume 3, Issue 10, 83-96(in Persian).


5. 5.       Asghari zamani, A.(2011): An approach in the Impacts of sustainable urban development Indicators on locating optimal urban development Case study, Central part of Tabriz , Application of remote sensing and GIS in planning, second year, NO. 3, 21-33(in Persian).


6. 6.       Bandar lengeh Governor's Site (24/06/2016), http://lenge.hormozgan.ir


7. 7.       Bojo´rquez-Tapia, L. A., Di´az-Mondrago´, S., Ezcura, E. (2001): GIS-based approach for participatory decision making & land suitability assessments. International Journal Geographical information science,Volume 15, Issue 2, 129-151.


8. 8.       Bowen, W. M. (1993): AHP: Multiple criteria evaluation, in Klosterman, R.et al Eds, Spreadsheet Models for Urban and Regional Analysis, new Brunwick, Center for Urban Policy Research.


9. 9.       Gharagozlu, A.(2005): GIS and environmental assessment and planning, second edition, National Cartographic Center press, p. 160(in Persian).


10. 10.   Ghodsi Pour, H. (2000): AHP, Tehran, fourth edition,Amirkabir University Press, p. 224(in Persian).


11. 11.   Hooshyar, H. (2005): Viewpoints, effective factors and elements in the physical development of Iranian cities, Geography education development, Volume 19, Issue 4, 18-27(in Persian).


12. 12.   Hoseini, A., Poor Ahmad, A., Veisi, R.( 2013 ): Emplacement of physical development optimal ways of Rasht using AHP, Quarterly journal of the studies of human settlements planning, Volume 8, Issue 23, 55-72(in Persian).


13. 13.   Jiang, L., Deng, X., Seto, K.C. (2013): The impact of urban expansion on agricultural land use intensity in China. Land Use Policy 35, 33–39.


14. 14.   Karam, A.(2006): Land suitability analysis for physical development in the northwest axis of Shiraz using multi criteria evaluation approach (MCE) in GIS, Physical geography research quarterly, Volume 37, Issue 54, 93-106 (in Persian).


15. 15.   Karam, A., Mohammadi, A.(2009): Evaluation and zoning of land suitability for physical development of Karaj city and surrounding lands based on natural factors and AHP method, Physical geography, Volume 1, Issue 4, 59-74(in Persian).


16. Merlin, P.) 2000(: Methodes Quantitative and Space Urban Publisher, University of Paris.


17. 17.   Mirdavoodi, H., Zahedi Poor, H., Moradi, H., Goodarzi, GH. (2008): Determination of agricultural and rangeland ecological capability of Markazi using GIS, Range and desert research, Volume 15, issue 2, 242-255 (in Persian).


18. 18.   Moghimi, E. (2006): Urban Geomorphology, first edition, Tehran University Press, p. 330(in Persian).


19. 19.   Mousavi, M.; Yazdani Chaharborj, R. (2015): land-use suitability analysis for development of Tabriz city using the AHP-OWA model, preceding studies in geography, urban planning, Volume 3, issue 3, 361-381(in Persian).


20. 20.   Nadersefat, M. (2004): geomorphology of urban areas, Second Edition, Tehran, Payam Nour University Press, p. 239 (in Persian).


21. 21.   Nazarian, A. (2011): urban geography of Iran, eleventh edition, Tehran, Payam Noor University Press, p. 220 (in Persian).


22. 22.   Poor Taheri, M.(2015): Application of Multi-Criteria Decision Making methods in geography, Tehran, Samt Press, Fifth edition, p. 232(in Persian).


23. 23.   Roostaei , Sh., Jabbari,  I.(2008): Urban Geomorphology, Tehran, Samt Press, First edition, p. 230(in Persian).


24. 24.   Saaty, TL. (1980): The analytic hierarchy process: planning, priority setting, resource allocation. New York/London: McGraw-Hill International Book Co.


25. 25.   Saeed Neya, A.(1999): Green Book Guide for municipalities, Volume 2 (land use of the city)        , Center for Urban Planning Studies,  Tehran, municipalities organization of the country press, Interior Ministry(in Persian).


26. 26.   Setayeshi Nesaz, H., Roostaei , Sh., Omrani Doorbash, M., Zare Pisheh, N.(2014): Study of geomorphological bottlenecks and their impacts on physical development of the city using GIS and AHP method, case study Givi, Quantitative geomorphological researches, Volume 2, Issue 4, 1-16(in Persian).


27. 27.   Shokouhi, H.; Mousa Kazemi,  M. (2005): principals of Urban Geography, Second Edition, Tehran, Payam Noor University Press, p. 180(in Persian).


28. 28.   Sorour, H., Kheirizade Arouq, M., Lale Pour, M. (2014): The role of environmental factors in the development of optimal physical feasibility of Malekan city, Research and Urban Planning, Volume 5, Issue 18, 95-114(in Persian).


29. 29.   Varesi, H., Alinejad Tayyebi, K. (2011): An analysis of land suitability for urban development using AHP model, Research and Urban Planning, Volume 2, Issue 7, 21-38(in Persian).