استرس ‌والدگری و اثر تعاملی مراحل چرخه زندگی خانواده زنان شاغل و غیرشاغل شهر تهران

محورهای موضوعی : زن و خانواده

ابراهیم نعمتی ¹ (کارشناس ارشد، مشاوره خانواده، مدرس دانشگاه پیام نور)
علی زاده‌محمدی ² (دانشیار، پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی)
جلیل فتح‌آبادی ³ (دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی)
حامد فنائی ⁴ (دانشجوی کارشناسی، مشاوره، دانشگاه شهید بهشتی)
زهرا علیدوستی ⁵ (دانشجوی کارشناسی، مشاوره، دانشگاه شهید بهشتی)

تاریخ دریافت : 1393/10/22 تاریخ پذیرش : 1394/08/17 تاریخ انتشار : 1394/09/01

کلید واژه: زنان شاغل, استرس‌والدگری, چرخه‌زندگی, زنان خانه‌دار,

چکیده مقاله :

از آنجایی که والدگری از دوران سخت و پراسترس برای والدین محسوب می شود، هدف پژوهش حاضر مقایسه استرس والدگری مادران شاغل و غیر شاغل در مراحل مختلف چرخه زندگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه کارمندان زن متأهل دو دانشگاه شهید بهشتی و صنعتی شریف تهران و کلیه زنان خانه دار متأهل شهر تهران در سه مرحله چرخه زندگی خانواده هستند که نمونه مورد نظر در دو گروه شاغل و خانه دار به ترتیب 158 و 148 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها با استفاده از مقیاس میزان استرس مربوط به والدین بری و جونز (1995) مورد سنجش قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و روش آماری Tمستقل و تحلیل واریانس یک طرفه و دو طرفه استفاده شد. یافته های پژوهش نشان از بالاتر بودن استرس والدگری در زنان شاغل نسبت به زنان خانه دار و نیز بالا بودن آن در دو مرحله فرزند خردسال و نوجوان نسبت به مرحله میانه زندگی در دو گروه داشت. بنابراین اشتغال و فرزندپروری و به عبارتی چندگانگی نقش در مادران می تواند فشار روانی و استرس بیشتری بر آنان تحمیل کند.

منابع و مأخذ:

-      استورا.  (1387). تنیدگی یا استرس بیماری جدید تمدن، ترجمه: پریرخ دادستان.        تهران: انتشارات رشد.

-      بهاورنیا، الناز. (1387). بررسی مدل­های خطی و منحنی رضایت زناشویی در چرخه زندگی مشترک. پایان نامه کارشناسی ارشد خانواده درمانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده خانواده.

-      دادستان، پریرخ؛ احمدی ازغندی و حسن­آبادی، حمیدرضا. (1385). تنیدگی والدینی و سلامت عمومی: پژوهش درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری با سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه‌دار دارای کودکان خردسال. فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال دوازدهم، شماره 7، 171-184.

-      رستگارخالد، امیر. (1385). اشتغال زنان و ضرورت کنترل فشارهای ناشی از کار خانگی،          مجله دانشور، دوره سیزدهم، شماره 19، 33-52.

-      صابر، فیروزه. (1385). راه‌های توسعه کارآفرینی زنان در ایران: راهکارهای تواناسازی زنان در راستای برابری اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در ایران،                  تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

-      طهماسیان، کارینه؛ اناری، آسیه. (1391). اشتغال زنان: استرس­های والدگری و بهره­گیری از حمایت­های اجتماعی. مجموعه مقالات کنگره بین المللی خانواده و جهانی شدن، پنجمین کنگره آسیب­شناسی خانواده، 23 و 24 اردیبهشت ماه 1391. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

-      موسوی، اشرف سادات (1389). خانواده­ درمانی نکات کاربردی. تهران: مهرکاویان.

-      موسوی، سید یعقوب (1388). بررسی تعارض نقش دوگانه زنان در خانه و اجتماع و ارائه راهکارهای مناسب. تهران: مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری.

 

-  Abidin, R.R. (1995). Manual for the parenting stress index. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.

-  Abidin, R. R. (1997). Parenting Stress Index: A measure of the parent–child system.

-  Berry, J. O., & Jones, W. H. (1995). The parental stress scale: Initial psychometric evidence. Journal of Social and Personal Relationships, 12(3), 463-472.

-  Bodenmann,G. (2005). Dyadic coping and its significant for marital functioning. In T.Revenson, K. Kayser, & G. Bodenmann (Eds.), Couples coping with stress: Emerging perspectives on dyadic coping (pp. 33−50). Washington, D.C.: American Psychological Association.

-  Bodenmann, G., Ledermann, T., Blattner-Bolliger, D., & Galluzzo, C. (2006). The association between everyday stress, critical life events, and sexual dysfunction. Journal of Nervous and Mental Disease, 194, 494-501.

-  Cacioppo, J.T. Tassinary, L.G. Berntson, G. (2007).  Handbook of psychophysiology. New York: Cambridge University Press.

-  Clayton, C. L. (2013). British Chinese Children Agency and Action. The Journal of  Early Adolescence, 33(2), 161-183.

-  Cooklin, A., Giallo, R., & Rose, N. (2012). Parental fatigue and parenting practices during early childhood: An Australian community survey. Child: care, health and development, 38(5), 654-664.

-  Creasey,G.L.,  Jarvise, P.A. (2003). Relationships between parenting stress and developmental functioning among 2- Years- old. Journal of Infant Behaviour and Development, 17, 423-429.

-  Crnic, K. A.; Gaze, c.; Hafman, C. (2005). Comulative Parenting Stress Across the preschool period: Relations to maternal parenting and child behavior at age 5. Infant and child Development, 14,117-132.

-  Everett, C. A., & Everett, S. V. (1999). Family therapy for ADHD. New York: Guilford Press.

-  Fokkema, T. (2002). Combining a job and children: contrasting the health of married and divorced women in the Netherlands? Social science & medicine, 54(5), 741-752.

-  Goode, K.T.  Haley, W.E. (1998). Predicting longitudinal changes in caregiving physical and mental health: a stress process model. Health Psycho, 17, 190-198.

-  Haag, Ian P. (2008).  "Mindfulness: Mediating the Relationship between Attachment Security and Parenting Style. " PhD diss., University of Tennessee. http://trace.tennessee.edu/utk_graddiss/542.

-  Hashemi, H. A., Khurshid, M., Hassan, I. (2007). Marital Adjustment, Stress and Depression among Working and Non-Working Married Women. Internet Journal of Medical Update, 2(1), 19-26.

-  Huber, J. S. (2010). The Mediating Effect of Sibling Warmth on Parental Stress in Families With Children Who Have Attention Deficit Hyperactivity Disorder.

-  Jackson, A. P. (2000). Maternal self-efficacy and children's influence on stress and parenting among single black mothers in poverty. Journal of Family Issues, 21(1), 3-16.

-  Krause, N. (1985). Depressive syndromes among women employed outside the home. Journal of Community psychology, 13, 49-67.

-  Kwok, S., & Wong, D. (2000). Mental health of parents with young children in Hong Kong: the roles of parenting stress and parenting self-eÅcacy. Child and Family Social Work, 5(1), 57-65.

-  Lahelma, E., Arber, S., Kivelä, K., & Roos, E. (2002). Multiple roles and health among British and Finnish women: the influence of socioeconomic circumstances. Social science & medicine, 54(5), 727-740. 

-  Leung, C., & Tsang, S. K. (2010). The Chinese Parental Stress Scale: Psychometric Evidence Using Rasch Modeling on Clinical and Nonclinical Samples. Journal of personality assessment, 92(1), 26-34.

-  Lewis, S. N., & Cooper, C. L. (1987). Stress in two‐earner couples and stage in the life‐cycle. Journal of Occupational Psychology, 60(4), 289-303.

-  McGoldrick, M., Carter, B., & Garcia-Preto, N. (2011). The expanded family life cycle: Individual, family, and social perspectives (4th ed.). Boston: Pearson.

-  Matthews, S., & Power, C. (2002). Socio-economic gradients in psychological distress: a focus on women, social roles and work–home characteristics. Social science & medicine, 54(5), 799-810.

-  Mazure, C. M. (1995). Does stress cause psychiatric illness? (Vol. 46): American Psychiatric Pub.

-  Menaghan, E. G. (1983). Marital stress and family transitions: A panel analysis. Journal of Marriage and the Family, 45(2), 371-386.

-  Miller, R. B., Yorgason, J. B., Sandberg, J. G., & White, M. B. (2003). Problems That Couples Bring To Therapy: A View Across the Family Life Cycle*. The American Journal of Family Therapy, 31(5), 395-407.

-  Milevsky, A., Schlechter,M.J., Machlev, M. (2011). Effects of parenting style and involvement in sibling conflict on adolescent sibling relationships. Journal of Social and Personal Relationships,28(8) 1130–1148.

-  Neece, C. L., Green, S. A., & Baker, B. L. (2012). Parenting stress and child behavior problems: a transactional relationship across time. American journal on intellectual and developmental disabilities, 117(1), 48-66.

-  Osteberg, M. & Hage kull, B. (2000).” A structural Modeling Approach to The Understanding of Parenting Stress.” Journal of clinical child psychology,29,615-625.

-  Pittman, J.F., Lioyd, S.A. (1988). Quality of family life, social support, and stress. Journal of marriage and the family, 50, 53-67.

-  Randall, A. K., & Bodenmann, G. (2009). The role of stress on close relationships and marital satisfaction. Clinical Psychology Review, 29(2), 105-115.

-  Repetti, R. L. (1994). Short-term and long-term processes linking job stressors to father– child interaction. Social Development, 3, 1–15.

-  Seccombe, K., Walters, K. B., & James, D. (1999). " Welfare Mothers" Welcome Reform, Urge Compassion. Family Relations, 48, 197-206.

-  Sekaran, U. (1985). The paths to mental health: An exploratory study of husbands and wives in dual‐career families. Journal of Occupational Psychology, 58(2), 129-137.

-  Staines, G. L., & O'Connor, P. (1980). Conflicts among work, leisure and family roles. Monthly Labor Review, 103(8), 35-39.

-  Stella, M. (2003). “Marital satisfaction and expectations in the first and last stages of family life cycle.” Unpublished Doctoral Dissertation. United States International University [On-line]. Available: www.proquest.com.

-  Story, L. (2005). Many women at elite colleges set career path to motherhood. New York Times, 20, 1.

-  Story, L. B., & Repetti, R. (2006). Daily occupational stressors and marital behavior. Journal of Family Psychology, 20(4), 690-700.

-  Tsang,L. , Harvey, C. D. H., Duncan, K.A., Sommer, R.(2003). The effects of children, dual earner status, sex role traditionalism, and marital structure on marital happiness over time. Journal of family and Economic Issues, 24(1), 5-26.