اثر بارش‌های اسیدی بر میزان نفوذپذیری خاک‌های تشکیل شده در سازند گچساران

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

حمزه سعیدیان ¹ (استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج)

تاریخ دریافت : 1401/06/27 تاریخ پذیرش : 1402/07/14 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: سازند گچساران, واژه‌های کلیدی: باران ساز, باران اسیدی, میزان نفوذ,

چکیده مقاله :

هر توده خاک از دانه‌های جامد با اندازه‌های مختلف و فضاهای خالی بهم پیوسته تشکیل شده است که فضاهای خالی بهم پیوسته به آب این اجازه را می‌دهند که از یک نقطه با انرژی بالا به سمت نقطه‌ای دیگر با انرژی پایین حرکت کند که نفوذپذیری خاک را بوجود می‌آورد. در این پژوهش به منظور تعیین مهمترین عوامل موثر بر میزان نفوذپذیری خاک نسبت به بارش‌های اسیدی در جهت‌های اصلی دامنه در نهشته‌های سازند گچساران، بخشی از حوزه آبخیز کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1202 هکتار انتخاب گردید. این پژوهش به منظور تعیین رابطه بین میزان نفوذپذیری با برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک مانند درصد شن، رس، سیلت، ماسه، اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی، رطوبت، کربنات کلسیم و ماده آلی و سدیم در جهت‌های مختلف دامنه در سازند گچساران بوسیله باران‌ساز انجام گرفت. به منظور بررسی عوامل موثر بر میزان نفوذ، نمونه برداری از خاک در لایه 20-0 سانتی‌متری انجام شد. مدل‌های رگرسیونی به دست آمده نشان دادند که به‌طور کلی در همه جهت‌های اصلی دامنه در سازند گچساران در بارش با آب مقطر خصوصیات شیمیایی خاک بیتشرین نقش را در افزایش و کاهش میزان نفوذپذیری خاک دارند و در بارش با اسیدیته پنج نیز خصوصیات شیمیایی خاک بیشترین نقش را در افزایش و کاهش میزان نفوذ پذیری خاک بازی می‌کنند ولی با افزایش اسیدیته به چهار، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دارای نقش مساوی در افزایش و کاهش میزان نفوذپذیری خاک می-باشند.

چکیده انگلیسی:

Each soil mass is composed of solid grains with different sizes and empty spaces that allow empty spaces to be moved to water from a high-energy point to a lower-energy point, which creates the permeability of the soil. In this study, in order to determine the most important factors affecting soil permeability, compared to acidic rainfall in the slope main aspects of Gachsaran formation, a part of the gypsum mountain basin of Izeh City with an area of 1202 hectares was selected. This study, In order to determine the relationship between the infiltration rate by rainfall simulator with some soil physical and chemical properties such as percentage of gravel, clay, silt, sand, acidity, electrical conductivity, moisture, calcium carbonate, and organic matter and sodium were performed in different slopes of Gachsaran formation. The most important factors influencing the penetration rate were identified by multivariate regression. The regression models showed that generally, in all slope main aspects in Gachsaran formation in rainfall with distilled water, the chemical characteristics of the most important role in increasing and decreasing the permeability and in precipitation with the acidity 5, the chemical characteristics of the soil are the most important role in increasing and decreasing the level of permeability, but with increasing the concentration of acidity to 4, the physical and chemical characteristics of the soil have an equal role in increasing and decreasing.