ارزیابی توسعه درونزای بافت مرکزی شهرها با تأکید بر شاخص‌های کیفیت زندگی؛ مطالعه موردی بافت مرکزی شهر زنجان

احدنژاد, محسن; جعفری, مینا; جعفری, نسرین

کد مقاله : JUPM-1611-2008 (R1) بازدید : 31 صفحه: 1 - 20

20.1001.1.22285229.1396.8.28.1.3

نوع مقاله: پژوهشی

ارزیابی توسعه درونزای بافت مرکزی شهرها با تأکید بر شاخص‌های کیفیت زندگی؛ مطالعه موردی بافت مرکزی شهر زنجان

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

محسن احدنژاد ¹ (گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
مینا جعفری ² (گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
نسرین جعفری ³ (گزوه جغرافیا، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/09/03 تاریخ پذیرش : 1396/04/19 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: کیفیت زندگی, شهر زنجان, توسعه درونزا, زمین‌های رها شده, بافت مرکزی,

چکیده مقاله :

در پی بیتوجهی مدیریت شهری به بافت مرکزی شهرها به عنوان بخشی از بافت قدیم و پر اهمیت، این مراکز با مشکلات گستردهای از جمله (ترافیک، آلودگی هوا، املاک مخروبه، زمینهای رها شده و ...) روبرو شدهاند که سبب کاهش سطح کیفیت زندگی در آنها شده است و برنامهریزی برای ارتقای سطح کیفیت زندگی در آنها را اجتناب ناپذیر نموده است. از راهکارهایی که در سالهای اخیر در رابطه با این موضوع در نظر گرفته شده است راهبرد توسعه درونزا بوده است. در تحقیق حاضر به ارزیابی توسعه درونزای بافت مرکزی شهرها با تأکید بر شاخصهای کیفیت زندگی پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری دادهها از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق خانوارهای ساکن در بافت مرکزی شهر زنجان است، که از بین 4529 خانوار ساکن در بافت مرکزی 301 خانوار با استفاده از روش نمونهگیری کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمونهای تی جفت و همبستگی پیرسون) استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تی جفت بیانگر مطلوبیت کیفیت زندگی در دوره بعد از توسعه درونزا نسبت به دوره قبل از آن است. بطوریکه آماره t، 82/60- محاسبه شد. این امر باتوجه به سطح معنارداری 99 درصد تایید می‌شود. علاوه بر این نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان از آن دارد که بین دسترسی به امکانات و کیفیت زندگی رابطه معناداری وجود دارد. میزان این ارتباط قبل از توسعه درونزا 647/0 بوده که به 531/0 رسیده است.

چکیده انگلیسی:

Considering disregard of urban management for central textures of cities as a part of important and outdated texture, these centers have faced with variety of difficulties (such as traffic, air pollution, ruined properties, abandoned properties and etc.) which have decreased the level of quality of life in such places. One approach in recent years regarding this concern was the strategy of inborn development. The current research evaluates the inborn development of central urban texture emphasizing the standards of quality of life. The research is an applied research, and the method of research is descriptive-analytic and the statistical population of the research is the family’s resident in the central texture of Zanjan city where 301 out of 4529 family’s resident in central texture were selected by Cochran sampling method as the sample. In this research, data gathering method was library and field study (questionnaire, interview and observation) and descriptive statistics and inferential statistics (pair-t-test, Wilcoxon and Pearson correlation tests) were used for data analysis. The results of paired-t-test and Wilcoxon represent the desirability of quality of life in the period after inborn development compared to its prior one. So that T statistic was -60/82 and Z statistic was -14/61. This is confirmed according to 99 percent significance level. Besides these results, the results of Pearson correlation test also show that there is a significant relation between facilities accessibility and quality of life. The rate of this relation before inborn development was 0/647 which reached 0/531.

منابع و مأخذ:

احدنژاد، محسن، احمدی، لیلا، شامی، اصغر و تقی حیدری (1392)، بررسی روند توسعه درون شهری با تأکید بر تغییرات تراکم و کاربری اراضی، نمونه موردی بافت فرسوده شمالی شهر زنجان (1388-1375)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شماره 8، صص 99-118.

احمدی، لیلا (1390)، توسعه درونزای شهری با تأکید بر تغییرات تراکم و کاربری اراضی (1388-1375) در بافت فرسوده شهر زنجان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، زنجان.

پورطاهری، مهدی، افتخاری، عبدالرضا و احدالله فتاحی (1390)، ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان خاوه شمالی استان لرستان، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 76، صص 13-31.

رضوانی، محمدرضا، متکان، علیاکبر، منصوریان، حسین و محمدحسین ستاری (1388)، توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال اول، شماره دوم، صص87-110.

عظیمی، آزاده (1389)، ابعاد و شاخصهای کیفیت زندگی، ماهنامه اطلاعرسانی، آموزشی و پژوهشی، شماره 55، صص 4-8.

فرجی مولایی، امین (1389)، رویکردهای کیفیت زندگی، ماهنامه اطلاعرسانی، آموزشی و پژوهشی، شماره 55، صص 9-15.

کوکبی، افشین، پورجعفر، محمدرضا و علی اکبر تقوایی (1384)، برنامهریزی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخصها، جستارهای شهرسازی، شماره 12، صص 6-13.

نجفی، سعید (1393)، مطالعه تطبیقی شاخصهای کیفیت زندگی در محلات اسکان غیر رسمی و برنامهریزی شده (نمونه موردی: شهر زنجان: محلات اسلامآباد و کارمندان)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، زنجان.

مهدوی، مسعود و مهدی طاهرخانی (1385)، کاربرد آمار در جغرافیا، نشر قومس، تهران، چاپ دوم.

مهدیزاد، وفا (1394)، ارزیابی توسعه درون‌زا شهری با تأکید بر تغییرات و تراکم کاربری اراضی نمونه موردی: بافت مرکزی سنندج طی دوره (1382-1392)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، زنجان.

Abdel-Hadi, A. (2012). Culture, Quality of life, Globalization and Beyond. Social and Behavioral Sciences, 11-19.

Aklanoglo, F., & Erdogan, E. (2012). Improvement Quality of Life for an Anatolian Traditional Settlement: Konya-Sille Case. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 420-430..

Chrysochoou a, M., Browna, K., Dahala, G., Granda-Carvajalb, C., Segersonb, K., Garricka, N., & Bagtzoglou, A. (2012). A GIS and endexing scheme to screen brownfields for erea-wide redevelopment planning. Landscape and Urban Planing, 187-198.

D. Arifwidodo, S. (2012). Exploring the effect of compact development policy to urban quality of life in Bandung, Indonesia. City, Culture and Society, 303-311.

Dias Sardinha, I., Craveiro, D., & Milheiras, S. (2013). A sustainability framework for redevelopment of rural brownfields: stakeholder participation at SAO DOMINGOS mine, Portugal. Jornal of Cleaner Production, pp 200-208.

Ebrahimzadeh, I., Shahraki, A. A., Shahnaz, A. A., & Manouchehri Myandoab, A. (2016). Progressing urban development and life quality simultaneously. City, Culture and Society, 186-193.

Ghorbani, R., Ebrahimpour, V., & Noshad, S. (2012). Motivational Modeling in Developing of Urban Fringe Recreational Places an Approach for Improving the Quality of Life Case Study: Recreational Place of Oun-Ebn-Ali, Tabriz, Iran. Procedia Environmental Sciences, 297-306.

Glumac, B., Han, Q., & Schaefer, W. (2015). Negotiation issues in forming public-private partnerships for brownfield redevelopment: Applying a game theoretical experiment. Land Use Policy, 66-77.

Hartmann, B., Torok, S., Borcsok, E., & Oláhné Groma, V. (2012). Multi-objective method for energy purpose redevelopment of brownfield sites. Jornal of Cleaner Production, 202-212.

Lotfi, S., Faraji, A., Hataminejad, H., & Pourahmad, A. (2011). A Study of Urban Quality of Life in a Developing Country. Journal of Social Sciences, pp 232-240.

Marans, R., & Stimson, R. (2011). Investingating Quality of Urban Life Theory, Methods, and Empirical Research.

Mohamad Mostafa, A. (2012). Quality of Life Indicators in Value Urban Areas: Kasr Elnile Street in Cairo. Social and Behavioral Sciences, 254-270.

Morio, M., Schädler, S., & Finkel, M. (2013). Applying a multi-criteria genetic algorithm framework for brownfield reuse optimization: Improving redevelopment options based on stakeholder preferences. Jornal of Environmental Management, 331-346.

Nasution, A. D., & Zahrah, W. (2012). Public Open Space Privatization and Quality of Life, Case Study Merdeka Square Medan. Social and Behavioral Sciences, 466-475.

Pacione, M. (2003), Urban Enviromental quality and human wellbeing- a Social Geographical Perspective. Landscape and Urban Planing, 19-30.

Roberto, C., Simona, C., Fabio, P., & Serena, T. (2011). Evaluating the Improvement of Quality of Life in Rural Areas. Istituto Nazionale di Economia Agraria (INEA), Roma, Italy, 1-15.

Serag El Din, H., Shalaby, A., Elsayed Farouh, H.A., & Elariane, S. (2012). Principles of urban quality of life for a neighborhood. Housing and Building National Research Center Journal, 86-92.

Spierings, B. (2013). Fixing missing links in shopping routes: Reflections on intra-urban borders and city centre redevelopment in Nijmegen, The Netherlands. Cities, 44-51.

Stathopoulou, M., Iacovides, S., & Cartalis, C. (2009). Quality of Life in Metropolitan Athens Using Satellite and Census Data: Comparison Between 1991 and 2001. Department of Environmental Physics and Meteorology, University of Athens, Athens, Greece, 1-10.

Wang, Y., Li, l., Zhu, X., Wu, B., & Li, l. (2015). Evaluation of urban redevelopment impact on non-motorized traffic. journal of traffic and transportation engineering, 187-197.

Wang, Y., Zhu, X., Li, L., & Wu, B. (2013). Reasons and countermeasures of traffic congestion under urban land redevelopment. Prosedia- Social and Behavioral Sciences, 2164-2172.

Zhu a, Y., W. Hipel b, K., Y. Ke c, G., & Chen d, Y. (2015). Establishment and optimization of an evaluation index system for brownfield redevelopment projects: An empirical study, Environmental Modeling & software, pp 173- 182

_||_