آسیب‌شناسی ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامه‌های پنجساله توسعه بخش آموزش عالی به منظور ارائه راهبردهای مناسب
محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی
مصطفی اجتهادی
1
()
رسول داودی
2
()
کلید واژه: کلید واژه‌ها: ساختار نظام آموزش عالی, انگاره‌‌های ساختاری, ساختار وظیفه‌ای, برنامه‌های توسعۀ آموزش عالی, Keywords: structure of higer education system, structural paradigms, functional structure, development plan of higher education, structural obstacles in executing of development plans,
چکیده مقاله :
چکیده هدف این پژوهش شناسایی آسیبها و موانع ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامه‌های توسعه بخش آموزش عالی به منظور ارائه راهبردهای مناسب است. برای نیل به این هدف نظر سه گروه از نمونۀ آماری یعنی مدیران ارشد دولتی، صاحبنظران مدیریت و برنامه‌ریزی، مدیران و کارشناسان اداری جمع آوری گردید که دو گروه اخیر به روش نمونه‌گیری هدف‌دار قضاوتی انتخاب شدند. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری داده‌ها شامل سه نوع تحلیل محتوا، توصیفی‌ـ پیمایشی و توصیفی‌ـ همبستگی است. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش علاوه بر مطالعه متون و پیشینه آن، از طریق تحلیل متن مصاحبه‌های مدیران ارشد و پرسشنامۀ محقق‌ساخته به‌دست آمد و از طریق شاخص‌های آمار توصیفی و استنباطی تحلیل گردید. به طور کلی نتایج به دست آمده از پژوهش نشان دادند که موانع و آسیبهای اصلی ساختار نظام آموزش عالی در اجرای برنامه‌های توسعه از ساختار وظیفه‌ای آن ناشی شده‌اند. این موانع شامل مواردی چون؛ عدم انطباق ساختار با ویژگیهای برنامه‌ها، عدم انطباق ساختار با محیط اجرای برنامه‌ها و عدم انطباق ساختار با اهداف برنامه‌ها می‌باشند که برایندی از ساختار وظیفه‌ای نظام آموزش عالی و محدودیتهای آن هستند. بدین منظور سه راهبرد فرهنگ مشارکتی، مدیریت ترکیبی یا نظام‌مند و ساختار ماتریسی به ترتیب اهمیت به عنوان راهبردهای رفع آسیبها و موانع ساختاری نظام آموزش عالی در اجرای برنامه‌های توسعه معرفی شدند، به‌طوری که راهبردهای سه‌گانه ضمن همبستگی با همدیگر، بر اساس الگوی رگرسیونی نقش بزرگی را در آسیب‌زدایی ساختار این نظام بازی می‌کنند.
Abstract The main purpose of this research is to study the structural obstacles in the higher education system in executing its development plans to suggest suitable strategies. To achieve this purpose, the opinions of three groups were studied including the senior managers in government, the figures and experts in the field of planning and management, and administrative managers and employees. The last two groups were selected using judgment-sampling method. The research method was "applied research" in terms of purpose and so it was "content analysis", "survey research", and "correlational research" in terms of data collecting method. In addition to the review of the related literature, the desired data was gathered by analyzing the interview transcription of the senior managers as well as questionnaires. Descriptive and inferential statistics were employed to analyze the data and draw conclusions. According the findings, the obstacles to executing the development plans in the higher education system originate from its functional structure. The obstacles include: the lack of conformity between the structure and the particulars of the development plans, between the structure and the environment in which the plans carried out, and between the structure and the plans goals, which all resulted from functional structure of higher education system and its limits. Finally three strategies are proposed to overcome the structural obstacles to executing the development plans in the higher education sector. In order of importance, these strategies include participative culture, systematic or synthetic management, and matrix structure. On the basis of regression model, the proposed strategies have correlation with each other and play an effective role in removing the obstacles.