بررسی تجربه دبیران علوم دوره دبیرستان از ماهیت علم: یک مطالعه پدیدارشناسی
محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی
سمیه مولا قلقاچی
1
(دانشگاه تبریز)
اسکندر فتحی آذر
2
(دانشگاه تبریز)
یوسف ادیب
3
(دانشگاه تبریز)
کلید واژه: تجربی بودن دانش علمی, فرق بین قانون و نظریه علمی, روش علمی, فرق بین مشاهده و استنتاج در علم, موقتی بودن دانش علمی, ماهیت علم,
چکیده مقاله :
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تجربه دبیران علوم دوره دبیرستان از ماهیت علم می باشد. این مطالعه به شیوه کیفی و به روش پدیدارشناسی با نمونه گیری هدفمند با استفاده از مصاحبه نیمه سازمان یافته انجام پذیرفت. حوزه پژوهشی شامل کلیه دبیران علوم ( فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی) دوره متوسطه شهر تبریز بود. براساس روش نمونه گیری هدفمند، مصاحبه های نیمه سازمان یافته با 30 دبیر علوم در شهر تبریز در خصوص ماهیت علم صورت گرفت. برای دستیابی به اعتبار و قابلیت اطمینان از بررسی سوالات مصاحبه توسط اساتید صاحب نظر، روش مطالعه ی مکرر، مقایسه مستمر داده ها، خلاصه سازی و دسته بندی اطلاعات بدون اینکه داده ها آسیبی ببینند استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از روش پیشنهادی اسمیت (1995) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از تجربیات دبیران در 10 مضمون اصلی چگونگی تعریف علم ، مجزا بودن علوم تجربی از سایر موضوعات ، ماهیت موقتی علم ، ذهنیت و نظریه محور بودن علم و نقش تخیل و خلاقیت در علم عملکرد وفرق بین قانون و نظریه علمی ، نقش مشاهده و استنتاج در علم ، روش علمی ، تاثیر زمینه فرهنگی و اجتماعی در فراگرد علمی ، ویژگی دانشمندان ، و چندین مضمون فرعی خلاصه گردید.
Abstract: The present research aims to study experiences of high school science teachers from the nature of science. Adopting a phenomenological approach and purposeful sampling, this qualitative research was carried out through semi-structured interviews with 30 high school science teachers (physics, chemistry, biology and earth sciences) in Tabriz. In order to increase the precisionand throughout the research has used from viewpoints of experts, continusely study method, compare the data study, make brief and classified the information without any damaged data. The interviews were recorded and analyzed through Smith's method. The findings based on the experiences of the teachers about nature of science were classified into 10 main themes, i.e. “definition of science”, “Science isolation from other issues”, “being tentativeness scientific knowledge”, “theory-laden observations and subjectivity” “The role of imagination and creativity in science”, “distinction between theories and laws”, “the distinction between observation and inference in science” -“ scientific method”, “cultural and social influences on science” “Features scientists”, and several subthemes.
Abd--El-Khalick, F., & Lederman, N. G. (2000). Improving science teachers conceptions of nature of science: A critical review of the literature. International Journal in Science Education, 22(7), 665-701.
Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L., & Lederman, N. G. (1998). The nature of science and instructional practice: Making the unnatural natural. Science Education, 82, 417–436.
Adibhajbagheri, M. ,Parvizi, S. ,Salsali,M.(2011).Qualitative Research Methods. Tehran:Boshra Publication.
Bell, R.L.(2011).Teaching the Nature of Science:Three Critical Questions. Retrieved from: http://pactiss.org
Chalmers, A. F. (2010) . What Is This Thing Called Science? (Zibakalam,S.,Trans).Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
Karakas, M. (2008). Science professors understanding and use of nature of science.Saarbrücken, Germany: VDM Verlag.
Lederman, N. G., & Abd-El-Khalick, F. (1998). Avoiding de-natured science: Activities that promote understandings of the nature of science. In W. F. McComas (Ed.), The nature of science in science education: Rationale and strategies (pp. 83–126). Boston: Kluwer.
Lederman, N.G. (2007). Nature of science: Past, present, and future. Handbook of Research in science education. Mahwah, NJ: Erlbaum Associates, Publisher,pp.831-879.
Sarkar,M.A., Gomes,J.J.(2010). Science teachers conceptions of nature of science: The case of Bangladesh .Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, Volume 11, Issue 1, Article 5, p.1.
Tao,P.(2003).Eliciting and developing junior secondary students understanding of the nature of science through a peer collaboration instruction in science stories .Journal of science education ,25(2),147-171.