تبیین نقش فضاهای عمومی شهری در کاهش جرم (مطالعه موردی: محله پشت شهر بندرعباس)
محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
مصطفی بصیری
1
*
,
احسان داورپناه
2
,
بهناز امین نیری
3
1 - گروه شهرسازی و معماری، واحد ایلخچی، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلخچی، ایران
2 - گروه معماری و شهرسازی، واحد بین المللی ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - گروه معماری و شهرسازی، واحد بین المللی ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
کلید واژه: فضاهای عمومی شهری, انواع جرم در محلات, امنیت, فرآیند تحلیل شبکه اییANP, محله پشت شهر بندرعباس,
چکیده مقاله :
فضاهای عمومی شهری باید فضاهایی باشند که مملو از شکوه، جنب و جوش و برای ساکنین برانگیزنده باشند، موضوع کاهش جرم در محیط زندگی و فضاهای عمومی شهری و مصون ماندن افراد اجتماع از خطرات، آلودگي‌ها و نابهنجاريها يكي از عوامل مؤثر در پايداري اجتماعي است. در مقاله حاضر ابتدا، اصول و الگوهای اصلی مد نظر در طراحی فضاهای عمومی شهری (محل نشستن، فضاهای خرد تجاری، فضای سبز، محل بازی کودکان، چشم انداز و منظر سازی و ...) و تأثیر فضاهای عمومی شهری در کاهش جرم، سپس به تجزیه و تحلیل محله پشت شهر بندرعباس پرداخته شده است. پس از مطالعه انواع جرائم در این محله، چهار اصل تاثیرگذار در پیشگیری از جرم از طریق شهرسازی، که عبارت‌اند از نظارت،کنترل ورودی‌ها، تقویت حس قلمرو و محافظت از سیبل های جرم، راهکارهای عملی و مناسب باشرایط نمونه ی مورد مطالعه، ارائه شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردي- توسعه اي و روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی است که با تکیه بر مستندسازی کتابخانهای و برداشتهای میدانی به تحلیل محتوا میپردازد. برای دستیابی به اهداف تحقیق (مکان‌یابی) چهار معیار اصلی و نه زیر معیار منتخب استخراج، که جهت وزندهی به شاخصها از مدل ANP1 استفاده‌شده، در نهایت دو سایت مناسب برای مکان‌یابی فضای عمومی شهری در محله پشت شهر انتخاب شده است. مطلوبیت سایتهای سه گانه برای احداث فضاهای عمومی شهری در محله پشت شهر انتخاب و نتایج پس از تعیین رتبه سایتها ارائه شده است، که سایت 2 (با امتیاز 414/0)، سایت 1 (با امتیاز 3313/0) مطلوبترین سایتها برای احداث فضاهای عمومی شهری در این محله است. در این تحقیق با الهام از نظریات، تحقیقات و مطالعات موردی تالیف شده فاکتورهایی را شناسایی می‌کند که مردم را به این مکان‌ها سوق می‌دهد و با خلق این‌گونه فضاها جرم و بزه هکاری نیز کاهش پیدا می‌کند.
Urban public spaces are envisioned to be vibrant, engaging, and secure environments for residents. Mitigating crime rates and safeguarding community members from hazards and disturbances are essential aspects contributing to sustainability, notably within the social context. This article initially explores the fundamental principles and design patterns relevant to urban public spaces and their role in crime reduction. Subsequently, an analysis of the posht Shahr neighborhood in Bandar Abbas is conducted. The examination of crime types in this area leads to the identification of four effective crime prevention principles in urban planning: monitoring, controlling entrances, reinforcing territorial boundaries, and crime protection. These principles offer practical and tailored solutions based on the studied sample. The research methodology adopted is a descriptive-analytical approach, which entails content analysis through library documentation and field observations, in line with the applied-developmental goal. This study concentrates on the posht Shahr neighborhood located in the central region of Bandar Abbas city. To achieve the research objectives, four primary criteria and nine selected sub-criteria were utilized to assess the potential locations. These criteria were weighted using the Analytic Network Process (ANP) model, resulting in the identification of two suitable sites for urban public space in the posht Shahr neighborhood. The evaluation of three potential construction sites for urban public spaces in Posht Shahr revealed that site 2 (scoring 0.414) and site 1 (scoring 0.3313) were deemed favorable. These results underscore the most viable locations for urban public space development in this neighborhood. This research, drawing insights from theories, research, and case studies, has successfully pinpointed the determinants that drive individuals to these locations. It is expected that the establishment of such spaces will lead to a decline in crime and delinquency.
ابن خلدون، عبدالرحمن محمد. (1401). مقدمه ابن خلدون. چاپ سیزدهم، ترجمه محمد پروین گنابادی، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
بحرینی، سید حسین، و تاجبخش، گلناز. (1377). مفهوم قلمرو در طراحی شهری. نشریه هنرهای زیبا، 6، 31-17.
https://jhz.ut.ac.ir/article_14002.html
بنتلی، ای ین؛ الکک، آلن؛ گلین، سومک و اسمیت، گراهام. (1382). محیطهای پاسخده. ترجمه مصطفی بهزادفر، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت تهران.
پل استولارد. (1390). پیشگیری از جرم از طریق طراحی مسکن. ترجمه سید مناف هاشمی و سید علی حسین پور، انتشارات طحان.
پاداشی املشی، علیرضا؛ ایرانی بهبهانی، هما و بندرآباد، علیرضا. (1400). بررسی تحلیلی معماری بومی در راستای ارائه شاخص¬های زیست پذیری (محدوده مورد مطالعه: شهر املش). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 16(4)، 710-697.
https://doi.org/10.22059/jshsp.2021.321456.672345
تقی¬زاده، محمد. (1381). تاثیر معماری و شهرسازی بر ارزشهای فرهنگی. نشریه هنرهای زیبا، 11، 76-62.
درویشی، یوسف و صمدزاده، وحید. (1399). ارزیابی انعطاف پذیری فضاهای باز در محلات شهری از منظر پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: منطقه 1 شهر تبریز). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 15(4)، 1308-1291.
https://doi.org/10.22059/jhsp.2020.298765.672123
رضازاده، مرضیه. (1381). بحران ادراکی-رفتاری در فضای شهری. مجله شهرداریها، ویژه نامه طراحی شهری، 23، 27-23.
فلاحت، محمد صادق. (1385). مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده ی آن. نشریه هنرهای زیبا، 26، 66-57.
قورچی بیگی، مجید. (1386). راهبردهای کاربردی CPTED برای پیشگیری ازجرم در مناطق مسکونی. مجله فقه و حقوق، 4(15)، 172-147.
کسن، ریموند. (1374). جرم شناسی نظری. ترجمه مهدی کی نیا، تهران: انتشارات مجد.
کرمی پور شمس آبادی، عارفه؛ مسعود، محمد و مجابی، سید علی. (1400). واکاوی در مفهوم کیفیت محیط شهری؛ شناسایی معیارهای مؤثر از دیدگاه شهروندان در شهر قزوین. مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 17(3)، 765-741.
https://doi.org/10.22059/jshsp.2022.335789.672704
کوین لینچ. (1387). تئوری شکل شهر. ترجمه منوچهر مزینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کوین لینچ. (1389). سیمای شهری. ترجمه منوچهر مزینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مرتضایی، رضا. (1381). طراحی ابزار مقابله با تخریب گرایی (وندالیسم) در محیط شهری. مجله شهرداریها، 3(25)، 16-12.
مطلبی، قاسم. (1380). روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری. نشریه هنرهای زیبا، 10، 67-52.
نجفی ابراند آبادی، علی حسین و هاشم بیگی، حمید. (1377). دانشنامه جرم شناسی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
هنری، شفتو. (1390). فضاهای شهری دوستانه. ترجمه سیامک پناهی و آرمان کیانیان، نشر ارومیه ادیبان.
وزارت محیط حمل و نقل و مناطق شهری و روستایی و کمسیون معماری و محیط مصنوع بریتانیا. (1387). ارتقاء کیفیت محیط به کمک طراحی، ترجمه گروه پژوهش مهندسین مشاور شارمند و سولماز حسینیون، تهران: انتشارات همام.
ویلسون، جمیز، و کلینگ، جرج. (1382). نظریه پنجره های شکسته. ترجمه محمد توحید خانه صدری، مجله حقوقی و قضایی دادگستری، 43.
Beavon, D., Brantingham, P. L., & Brantingham, P. J. (1994). The influence of street networks on the patterning of property offenses. In R. V. Clarke (Ed.), Crime prevention studies (Vol. 2). Criminal Justice Press. http://www.popcenter.org/library-crime_prevention.htm
Brown, B. B., & Bentley, D. L. (1993). Residential burglars judge risk: The role of territoriality. Journal of Environmental Psychology, 13(1), 51-61. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(05)80111-3
Clarke, R. V. (Ed.). (1997). Rational choice and situational crime prevention. Ashgate.
Crowe, T. (2000). Crime prevention through environmental design: Applications of architectural design and space management concepts (2nd ed.). Butterworth-Heinemann.
Cozens, P. M., Saville, G., & Hillier, D. (2005). Crime prevention through environmental design. Property Management, 23(15), 328-356. https://doi.org/10.1108/02637470510598050
Garcia-Ramon, M. D., Ortiz, A., & Prats, M. (2004). Urban planning, gender and the use of public space in a peripheral neighborhood of Barcelona. Cities, 21(3), 215-223. doi.org/10.1016/j.cities.2004.04.002
Hiller, B. (1996). Cities as movement systems. Urban Design International, 1(1), 41–60.
https://doi.org/10.1057/udi.1996.5
Jacobs, J. (1965). The death and life of great American cities. Random House.
Lapintie, K. (2007). Modalities of Urban Space. SAGE Publications.
Saaty, T. L. (1980). The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill.
Saaty, T. L. (1990). Decision Making for Leaders. RWS Publications.
Sharma, K. L. (2003). The Social Organization of Urban Space. SAGE Publications.
Walzer, M. (1986). Pleasure and costs of urbanity. Dissent, 33(4), 470–475.
Wekerle, G. R., & Weitzman, C. (1994). Safe Cities: Guidelines for planning, designing and management. Van Nostrand Reinhold.