واکاوی علل گرایش شهروندان به سبک نئوکلاسیک در سکونتگاه های شهری (مطالعه موردی: منطقه یک تهران)
محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی
ارشیا اللهیاری
1
,
مجید شهبازی
2
*
,
زهره ترابی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
2 - استادیار، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
3 - استادیار، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
کلید واژه: سبک نئوکلاسیک, سکونتگاه¬های شهری, نماسازی رومی, تمایلات شهروندان, منطقه یک تهران,
چکیده مقاله :
مقدمه: معماری به عنوان نمود کالبدی فرهنگ یک جامعه، در طول تاریخ علاوه بر اینکه متاثر از تعاملات فرهنگی، تغییرات سیاسی و اصلاحات اجتماعی بوده، بر الگوهای رفتاری افراد جامعه نیز تاثیرگذاشته است. نمونه ای از این تاثیرگذاری و تاثیرپذیری در نمای ساختمان‌های شهری قابل مشاهده است که در سالهای اخیر، ساختاری از هم گسیخته پیدا کرده است. با عنایت به استقبال افراد از نماهای نئوکلاسیک (رومی) و افزایش این نوع نماسازی در کلانشهرها، تحقیق حاضر به دنبال بررسی علل گرایش شهروندان به استفاده از نماهای رومی در ساختمانها می باشد.
هدف: هدف تحقیق، دستیابی به علل محبوبیت نماهای نئوکلاسیک (رومی) و دلایل گرایش شهروندان به استفاده از این نوع نماهاست.
روش‌شناسی تحقیق: تحقيق حاضر برحسب هدف، از نوع كاربردي و از نظـر روش، توصيفي - پيمايشي است. بـراي تجزيـه و تحليـل دادهها و اثبات آزمون فرضيه از نرمافزارهاي Lisrel و SPSS و آزمون هـاي تحليل مسير و تحليل عاملي تاييدي استفاده شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه تحقیق، منطقه یک شهر تهران میباشد که به همراه حریم آن دارای مساحتی حدود 181 کیلومترمربع و بر اساس آخرین نتـایج سرشماری در سال 1395، دارای جمعیتی برابر با 494 هزار نفر است.
یافته ها: بررسیها پیرامون تاثیرگذاری عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیبایی شناسی بر گرایش شهروندان به استفاده از نماهای نئوکلاسیک و تجزیه و تحلیل داده ها نشان از اثبات فرضیات تحقیق دارد. به طوری که با توجه به خروجي نرمافزار ليزرل، که مقادير شاخص با بارهاي عاملي بزرگتر از 3/0 و آماره تي بالاتر از 96/1 قابل قبول است، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل زیبایی شناسی به ترتیب با مقادیر تی (69/3)، (07/2) ، (12/4) و (00/9( همگی به درستي متغيرها را پوشش داده و از اعتبار برخوردارند.
نتایج: نتایج این تحقیق نشان می دهد که عوامل موثر در گرایش شهروندان به استفاده از نماهای رایج، خارج از چارچوب ضوابط و قوانین مصوب است. تا زمانی که اصول و ضوابطی برای طراحی و اجرای نماها تدوین نگردد، روال تاثیرپذیری نماسازی از شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ادامه خواهد داشت.
Introduction: Architecture, as a physical manifestation of a society's culture, throughout history, besides being affected by cultural interactions, political changes and social reforms, has also influenced the behavioral patterns of society's people. An example of this influence can be seen in the facade of urban buildings, which have found a disjointed structure in recent years. Considering people's acceptance of neoclassical (Roman) facades and the increase of this type of facade construction in metropolises, the present research seeks to investigate the causes of citizens' tendency to use Roman facades in buildings.
Research Aim: The aim of the research is to discover the reasons for the popularity of neoclassical (Roman) facades and the reasons for citizens' tendency to use this type of facade.
Methodology: The present research is applied in terms of purpose and descriptive-survey in terms of method. Lisrel and SPSS software and path analysis tests and confirmatory factor analysis were used to analyze the data and prove the hypothesis test.
Studied Area: The study area of the research is a district of Tehran city, which along with its boundaries has an area of about 181 square kilometers and according to the latest census results in 2015, it has a population equal to 494 thousand people.
Results: Investigations about the influence of economic, social, cultural and aesthetic factors on the tendency of citizens to use neoclassical facades and data analysis show the proof of research hypotheses. So that according to the output of Lisrel software, the values of the index with factor loadings greater than 0.3 and t-statistics higher than 1.96 are acceptable, economic factors, social factors, cultural factors and aesthetic factors respectively with values T (3/69), (2/07), (4/12) and (9/00) all correctly cover the variables and are valid.
Conclusion: The results of this research show that the effective factors in the tendency of citizens to use common facades are outside the framework of approved rules and laws. As long as the principles and rules for the design and implementation of facades are not developed, the process of facade construction being affected by cultural, social and economic conditions will continue.
امان پور، مریم؛ طاهباز، منصوره و کریمی فرد، لیلا. (1400). بررسی تناسبات هندسی نمای ساختمان¬های مسکونی مدرن تهران با توجه به زیبایی بصری در راستای بهبود طراحی شهری. نگرش¬های نو در جغرافیای انسانی، 13(3)، 876-852.
بانی مسعود، امیر .(1394). معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: نشر هنر معماری قرن.
بهزادفر، مصطفی؛ شیعه، اسماعیل و نامداریان، احمدعلی .(1396). تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر شهری. مدیریت شهری، 6(24)، 94-81.
پهلوان، علیرضا؛ حبیب، فرح و زارع، لیلا .(1398). بررسی فناوری¬های نوین ساختمانی در سیمای بلندمرتب¬های مسکونی تهران از منظر الگوهای زیباشناسانه. نقش جهان، 2(9)، 103-91.
حقیر، سعید و صلواتی، کامیار. (1399). تمجیدهای ایرانیان از معماری فرنگ و رابطۀ آن با انتقادهای آنان از معماری ایران در اواخر دوران قاجار. باغ نظر. 17(83)، 14-5.
خاتمی، سید مهدی .(1398). بررسی چالش¬های رویه ای طراحی نماهای شهری در تهران و برخی راه حل¬های آن. انجمن طراحان شهری، 1(2)، 55-24.
دانشجو، خسرو و ایزد پناه، صاحبه. (1398). دستاوردی تحلیلی از تاثیر عوامل دموگرافیک بر تمایل شهروندان به نماهای نئوکلاسیک در راستای ارتقا هویت و حس تعلق به مکان. مديريت شهري و روستايي، 18(۵۴)، ۳۱۲-۳۰۱.
زارعی، محمدابراهیم .(1392). آشنایی با معماری جهان، تهران: نشر فن آوران.
سایت شهرداری تهران .(1395). http://region1.tehran.ir.
سنگ تراش، فتانه و کریمی فرد، لیلا. (1400). بررسی علل پیدایش نمای نئوکلاسیک (رومی) با تأکید بر رویکرد رفتارگرایی جان بی واتسون (نمونه موردی: ساختمان¬های مسکونی شهر شاهین شهر). مطالعات پژوهش¬های معماری نوین، 2(1)، 118-97.
شرقی، علی؛ ضرغامی، اسماعیل و رمضانپور، مهرناز. (1400). تأثیرنشانه‌های نمای مسکن بر استیگمای وضعیت اجتماعی- اقتصادی ساکنین (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری تهران). هویت شهر، 15(1)، 96- 81.
صادقی، علیرضا؛ موسوی سروینه باغی، الهه السادات و خدایی، زهرا. (1396). کاربست رویکرد ایرانی اسلامی در فرآیند تحلیل و ارتقا کیفیت نماهای شهری. معماری و شهرسازی ایران، 2(9)، 96- 84.
صفوی، سید علی .(1398). سطح بندی مواجهه با چالش¬های طراحی نما و جداره¬های شهری. انجمن طراحان شهری، 1(2)، 6- 3.
ظفرمندی، سویل و ایمانی، نادیه. (1394). معماری رومی در مقابل معماری بومی بررسی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران. صفه. 25(4)، 50-27.
عباسی، زهرا. (1396 ). معيارهاي زيبايي شناسانه نما و بدنه¬های مطلوب شــهري با تأکید بر هويت بومي (نمونه مــوردي حدفاصل ميدان مطهري تا تقاطع خيابان حجت شهر قم). مدیریت شهری، 16(47)، 276- 255.
قبادیان، وحید و کیانی، مصطفی. (1392). خاستگاه معماری مدرن در تهران (بررسی و شناخت اولین بنای سبک معماری مدرن در پایتخت کشور). نامه معماری و شهرسازی. 6(11)، 58-39.
كامل¬نيا، حامد و مهدوى نژاد، محمدجواد. (1392). آشنايى با معمارى معاصر از شرق تا غرب. تهران: نشر مؤسسة علم معمار.
گلی¬پور، مرجان؛ شهابیان، پویان و امین¬زاده گوهرریزی، بهناز. (1400). خوانش عوامل مؤثر بر ارتقاء نماهای مسکونی شهر تهران از دیدگاه کنشگران. برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه¬ای، 6(17)، 146- 119.
مرکز مطالعات زلزله و زیست محیطی تهران بزرگ. (1380). مطالعه طرح ریز پهنه بندی تهران بزرگ. گزارش نهایی.
منتظر، بهناز؛ سلطان¬زاده، حسینی و حسینی، سید بهشید. (1400). بازنمایی تأثیر معماری وارداتی روسیه بر معماری ایران در دوره قاجار (بر پایه سفرنامه‌های ایرانیان سفرکرده به روسیه). نامه معماری و شهرسازی. 13(31)، 83-59.
منتظر، بهناز؛ سلطان¬زاده، حسین و حسینی، سید بهشید. (1398). تبیین تأثیر معماری نئوکلاسیک قرن 18 و 19 روسیه بر معماری بناهای اداری- خدماتی ایران (دورۀ قاجار و پهلوی اول). باغ نظر. 16(70)، 73-68.
مهندسین مشاور بافت شهر. (1384). تهیه الگوی توسعه و طرح تفصیلی منطقه و همکاری با شهرداری منطقه یک (الگوی توسعه منطقه یک). مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری تهران.
میرزاحسینی، مرتضی و سلطان¬زاده، حسین. (1397). تبیین الگوهای نما در بناهای ساخته‌شده توسط معماران آلمانی در ایران (دوره پهلوی اول). مطالعات تاریخ فرهنگی، ۱۰ (۳۸)، ۱۵۵-۱۱۳.
يوسفي خو، زهره. (1394). اصول طراحي نماي ساختمان. تهران: انتشارات عصر کنکاش
Spotts, F. (2002). Hitler and the Power of Aesthetics. Publisher: Hutchinson; 1st Edition, p 322.
miller lane, B. (1985). Architecture and politics in Germany1918-1945. Massachusetts, p 162.
Sharma, Sh. (2014). Urban Forms in Planning and Design. International Journal of Research (IJR), 1)1(, 27-34. doi: 10.5281/zenodo.10091806.
Saleem, M., Chhipi-Shrestha, G., Túlio Barbosa Andrade, M., Dyck, R., Ruparathna, R., & Hewage, K., Sadiq, R. (2018). Life Cycle Thinking–Based Selection of Building Facades. Journal of Architectural Engineering, 24(4),04018029-1-13. doi: 10.1061/(ASCE)AE.1943-5568.0000333.
Jenks, M., & Jones, C. (2010). Dimensions of the sustainable city, Translated by Rafiyan, Mojtabi, and Hodsani, Haniyeh. Tehran: Tarbiat Modares University, Center for Scientific Publications.
Benevolo, L. (2012). Introduzione all architettura. translated by Afsari, Ali Mohammad Al-Sadat. Tehran: Academic Publishing Center.
Summerson, J. (2005). The Classical Language of Architecture. Translated by Afsari, Ali Mohammad Al-Sadat. Tehran: Nilofar.