تحلیل عوامل موثر بر کاهش گرایش جوانان روستایی به مصرف مواد مخدر (مطالعه موردی: شهرستان اردبیل)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

وکیل حیدری ساربان ¹ (استاد گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
شراره صائب ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)

تاریخ دریافت : 1397/10/04 تاریخ پذیرش : 1398/12/26 تاریخ انتشار : 1400/01/01

کلید واژه: توسعه روستایی, جوانان روستایی, شهرستان اردبیل, : اعتیاد,

چکیده مقاله :

مقدمه: اعتیاد یکی از بزرگترین معضلاتی است که حیات جوانان روستایی را تهدید می‌کند لذا بررسی عوامل موثر بر اعتیاد گامی مهم در مبارزه با این پدیده مهلک است. هدف پژوهش: هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر کاهش گرایش جوانان روستایی به مصرف مواد مخدر می‌باشد. روش شناسی تحقیق: این تحقیق، از لحاظ هدف توسعه‌ای، و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. در این تحقیق روش گرد‌آوری داده‌ها برای پاسخ‌گویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده‌های ثانویه) و پیمایشی (داده‌های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش‌نامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخش‌های مختلف پرسش‌نامه تحقیق 75 /0 الی 89/0 بدست آمد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: اردبیل یکی از شهرهای قدیمی در شمال غربی ایران و مرکز استان اردبیل است و مطابق سرشماری 2016، جمعیت اردبیل 529374 نفر می‌باشد.یافته‌ها و بحث: یافته‌های این پژوهش نشان داد که اعتیاد در بین جوانان روستایی شیوع بیش‌‌تری دارد و عوامل متعددی در گرایش جوانان روستایی به مصرف مواد مخدر دخیل است که مهم‌ترین آن فقدان معنا می‌باشد. نتایج: یافته‌های این پژوهش نشان داد که مهم‌ترین عوامل موثر بر کاهش اعتیاد جوانان روستایی به مواد مخدر در منطقه مورد مطالعه شامل چهار مولفه (توانمندسازی و اقدامات حمایتی، فقرزدایی و سالم‌سازی محیط پدیداری، تقویت بنیان‌های خانواده و سرمایه روان شناختی و ترویج فعالیت‌های گروهی و تقویت بنیان‌های ارزشی و اخلاقی) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار عامل 93/48 می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: addiction is one of the biggest problems that threatens the life of rural youth. Therefore, investigating the factors affecting addiction is an important step in combating with this deadly phenomenon. Research aim: the aim of this paper is to investigating the factors affecting the reduction of rural youth tendency to drug use in the Ardabil CountyResearch Methodology: The research method is analytical -explanative survey type. It can be said that studied population in this study consists of all youth living in rural areas of Ardabil County in 2017 (N=496), among which 217 persons were selected as statistical sample using Cochran formula. Sample size was determined based on the Cochran’s formula and the required data were collected through questionnaires. Content validity of the questionnaire was confirmed by professors and experts and its reliability was determined based on Cronbach's alpha (0.75-0.89).Studied Areas: Ardabil is an ancient city in northwestern Iran, and the capital of Ardabil Province. As of the 2016 census, Ardabil's population was 529,374. Findings: the findings of this research show that addiction is very common among rural youth and several factors is involved at the tendency of rural youth to drug use and the most important of them is the lack of meaning. Results: the findings of this research showed that most important factors reduction of rural youth tendency to drug use in studied region includes four components (empowerment and support actions, combating poverty and making healthy of phenomenal environment, reinforcement of family foundation and psychological capital and extension of mass activities and reinforcement of value and ethical foundations) that explained variance and the cumulative variance by the five factors 48.93.Key words: Addiction, Rural Youth, Rural Development, Ardabil County

منابع و مأخذ:

بهرامی، احسان .(1385). اعتیاد و فرآیند پیش‌گیری از آن، تهران: سمت.

چراغیان، حدیث؛ زینیوند، مریم؛ حیدری، ناصر و زارعی توپخانه، محمد .(1396). رابطه تجربه معنوی و تاب آوری با میزان گرایش به مواد مخدر. فصلنامه اسلام و پژوهش­های روان شناختی، 2 (2)، 109-95 .

حاج فیروزآبادی، مرجان؛ امیری، سیامک؛ بهرامی، توران و خوش کشت، سحر .(1396). بررسی شیوع گرایش به سوء مصرف مواد اعتیاد آور در دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی البرز و ارتباط آن با سبک‌های هویتی آن‌ها. نشریه علمی و پژوهشی دانشکده علوم پزشکی البرز، 6 (1)، 65-60.

خدایاری فرد، محمد؛ شهابی، روح­الله و اکبری زردخانه، سعید .(1390). رابطه دین‌داری و خودکنترلی پایین با استعداد سوء مصرف در دانشجویان. مجموعه مقالات چهارمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، 132- 128.

زکریایی، محمد .(1389). جامعه شناسی مصرف مواد مخدر. فصلنامه اعتیاد پژوهی، 2 (5)، 60-55.

ستار، پروین و درویشی فرد، علی اصغر .(1394). خرده فرهنگ فقر و آسیب‌های اجتماعی در محلات شهری (مطالعه موردی محله هرندی). فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 3 (2)، 89- 52.

ستوده، هدایت‌الله .(1372). مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: نشر آوای نور.

سحابی، جلیل؛ مفاخری باشماق، جلیل و شاپری، رفیق .(1395). فراتحلیل پژوهش های صورت گرفته در زمینه عوامل موثر بر گرایش به اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر در فاصله زمانی 1392- 1370 در استان کردستان. دو فصلنامه پژوهش‌های جامعه شناسی معاصر، 5 (8)، 122-99.

سروستانی، رحمت­الله و نصر اصفهانی، آرش .(1389). اعتیاد، طرد اجتماعی و کارتن‌خوابی در شهر تهران. پژوهش کیفی، بررسی مسائل اجتماعی ایران، 1(4)،  132-122.

فاطمه‌پور، نسرین؛ سید موسایی، موسی و کافی، موسی .(1393). رابطه بین عوامل جمعیت‌شناختی با ولع مصرف در وابستگان به مواد. فصلنامه اعتیادپژوهی، 8 (32)، 47-63.

کردستانی، داود؛ فرهادی، علی و سلیمانی، فریبا .(1396). بررسی علل گرایش به مصرف مواد مخدر و داروهای روان‌گردان از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. فصلنامه علمی-پژهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 19 (1)، 53-42.

گلپایگانی، فهیمه و خادمی اشکذری، ملوک .(1391). رابطه تعهد به مدرسه، گرایش به مواد و مصرف آن در دانش آموزان. فصلنامه اعتیاد پژوهشی سوء مصرف مواد، 2 (2)، 74-65.

محمدی، غلامرضا .(1395). نقش دین‌داری، سبک‌های فرزندپروری و ناگویی هیجانی در آمادگی به اعتیاد جوانان. فصلنامه طب انتظامی، دوره 5 (3)، 212-205.

مشکانی، محمدرضا و مشکانی، زهرالسادات .(1388). سنجش تاثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری نوجوانان: آزمون تجربی نظریه ترکیبی کنترل اجتماعی و پیوند افتراقی. مجله جامعه شناسی ایران، 2، 25-3.

ممتاز، فریده .(1390). انحرافات اجتماعی. تهران: شرکت سهامی انتشار.

مولوی، پرویز و رسول‌زاده، بهزاد .(1383). بررسی عوامل موثر در گرایش جوانان به مصرف مواد. فصلنامه روان‌شناسی سلامت، 5 (3)، 48-36.

نریمانی، محمد و پوراسماعیلی، اصغر .(1390). مقایسه ناگویی خلقی و هوش معنوی در افراد معتاد، افراد تحت درمان با متادون و افراد غیرمعتاد. فصلنامه اعتیادپژوهی، 6 (23)، 23-7.

نیک‌خواه قمصری، نرگس .(1394). اعتیاد در عصر جهانی: انحراف اجتماعی یا مساله هویت. سلامت اجتماعی و اعتیاد، 2 (5)، 5، 30-9.

ولدبیگی، اقبال؛ نیک بخت، عیسی؛ و لشکری، امیر .(1396). گرایش به مصرف مواد مخدر در بین دانش آموزان دبیرستانی دبیرستان‌های شهرستان مریوان. فصلنامه رفاه اجتماعی، 96 (64)، 253-231.

هزارجریبی، جعفر؛ ترکمان، مهدی و مرادی، غلامرضا .(1390). عوامل موثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر شهرستان کرج به مصرف مواد مخدر، فصلنامه مدیریت انتظامی، 5 (2)، 338-322.

یالوم، اروین .(1399). فلسفه‌ای برای زندگی. ترجمه محمود مقدسی، نشر گمان.

Botvin G.J., & Botvin EM. (2000). prevention strategies, empirical findings, and assessment issues. Journal of evel-opmental Behavioral Pediatrics, 13(4), 290-301.

Fagan, R. (2008). Using community and family risk and protective factors for community- Based prevention planning. Journal of Community Psychology, 35(4), 535-555.

Farris, S. G., DiBello, A. M., Heggeness, L. F., Reitzel, L. R., Vidrine, D. J., Schmidt, N. B., & Zvolensky, M. J. (2016). Sustained smoking abstinence is associated with reductions in smoking-specific experiential avoidance among treatment-seeking smokers. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 5(1), 51-57.

Hester, R.D. (2010). Integrating behavioral health services in rural primary care settings. Substance Abuse, 25(1), 63-64.

Hunt, K., & R.T. Furst. (2011). A selected annotated bibliography: illegal drug research in rural and  suburban areas. Journal of Psychoactive Drugs, 38(2), 173-88.

Luthans, F. (2011). Positive physiological capital: going beyond human and social capital. Bushoritz, 47(1), 45-50.

Salsman, J.M. (2010). The link between religion and spirituality and psychological adjustment: the mediating role of optimism and social support,National institutes of health, 31(4), 522-535.

Sarvela P. D., & McClendon E. (2000). Indicators of rural youth drug use. Journal of Addiction, 17(4), 335-347.

Sligman, R.(2012). the linkage between psychological capital and commitment to organizational mission: A Study of nurses. Journal of Nursing Administration, 35(6), 304-306.

Van Gundy, K. (2006). Substance abuse in rural and small town America. in Reports on Rural America. University of New Hampshire: Durham, NH.