اخلاق ایجابی عرفانی به روایت ترزا آویلایی و جلال الدین مولوی

محورهای موضوعی : مسیحیت

بخشعلی قنبری ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1390/11/12 تاریخ پذیرش : 1391/01/30 تاریخ انتشار : 1390/07/01

کلید واژه: اخلاق ایجابی, فضایل, عرفان, فروتنی, سلوک, اخلاص,

چکیده مقاله :

اخلاق ایجابی مجموعة فضایل و ملکات جاری در تمام جوامع بشری، و ضامن قوام و دوام حیاتجامعة انسانی است. از آن جهت که در عرفان دستیابی به بطون نهایی این فضایل مورد توجه است،این گونه فضیلت ها عرفانی هم تلقی می شوند و در سیروسلوک در مقام عمل، تنها به جنبه هایمشترک آنها اکتفا نمی شود، بلکه عارفان به آخرین مراحل آن عطف توجه می کنند. البته اینموضوعات از آن جهت که اخلاقی اند، با موضوعات عام اخلاقی تفاوتی ندارند، اما عارفان نه به1582 م) و - لایه های ظاهری و عا م آنها، بلکه به ژرفای آنها می پردازند. ترزا آویلایی ( 1515672 ق) عارفانی از دو سنت مسیحی و اسلام یاند که در آثارشان - جلال الدین محمد مولوی ( 604عنایت ویژه ای به اخلاق ایجابی عرفانی هم چون فروتنی، اخلاص، عفو و ... داشته اند و بر اهمیت وجایگاه آنها در سلوک عرفانی تأکید ورزیده اند. اخلاق در آثار عارفان یادشده از جایگاه ویژه ایبرخوردار است، چندان که بدون توجه به آنها سلوک ناممکن می شود. در این میان، ترزا آویلایی بهحدی به فضیلت اخلاقی- عرفانی فروتنی اهمیت می دهد که می توان عرفان وی را عرفان فروتنیدانست که بدون توجه به آن سلوک به سرانجامی نمیرسد. نظر مولوی هم کم و بیش در این مقولهشبیه ترزاست و تخلق سالک به فروتنی را مانع نفوذ شیطان در وجود او، و عامل رسیدن به مقامامیری انسان بر کائنات و دستیابی به وصال الاهی می داند.

چکیده انگلیسی:

Affirmative ethic– the collection of virtues and merits in all humansocieties– secures the permanence and consistency of human life. Inmystical approach which aims at experiencing the final core ofknowledge, the affirmative ethic is defined differently. In general, thereis no dichotomy between the affirmative ethic and other ethical issues,but mystics pay more attention to its esoteric dimension than theexoteric one. Teresa of Avila (1515-1582 C.E.) and Jalāl al-dīn Rūmī(1208-1274 C.E.) are mystics of two Islamic and Christian traditionswho have taken much notice of affirmative ethic– concepts such asmodesty, sincerity, forgiveness and etc– in their works and haveemphasized to its importance in the course of mystical journey. ForTeresa of Avila modesty is of the utmost importance, so much that onecould call her mysticism the mysticism of modesty. For Rūmī it isalmost the same. From his viewpoint modesty impedes the penetrationof evil into the seeker’s mind, brings man to the position of kingshipamong the other creatures and grants him the divine union.