نگاه ابوعیسی وراق به مسیحیت
محورهای موضوعی : مسیحیت
ولی عبدی
1
(استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد)
کلید واژه: تثلیث, اقانیم, جوهر, اتحاد, تصلیب,
چکیده مقاله :
در سده سوم هجری نظام کلام اسلامی شکل منسجم تری به خود گرفت و به ویژه متکلمان معتزلی در این زمینه کوشش های زیادی به عمل آوردند. یکی از ویژگی های بارز سده سوم این است که مسلمانان با پیروان سایر ادیان گفت‌وگو و مناظره می کردند. بررسی آثار بجا مانده از این دوره به خوبی نشان می دهد که متکلمان مسلمان، ادیان دیگر را بیشتر در چهارچوب عقل و عقلانیت درک می کردند. ابوعیسی وراق که به احتمال خیلی زیاد متکلم شیعی بوده اما گرایشات اعتزال نیز داشته، یکی از متفکران روشن اندیش این دوره است. نوع نگاه وی به ادیان دیگر، عقل محور است. وراق آموزه های مسیحیت به ویژه مباحث مرتبط با تثلیث را با براهین عقلی بررسی و به چالش کشیده است. بنابراین استدلال های او نه مبتنی بردلایل نقلی بلکه بیشتر بر اساس براهین عقلی استوار است. از دیگر ویژگی های بارز رویکرد وراق در مطالعه ادیان این است که از وارد ساختن اتهامات و تهمت های بی اساس خودداری می کند و تعالیم ادیان دیگر را آن‌گونه که هستند و آن‌گونه که وی آن‌ها را فهمیده، نقل و نقد می کند. در نتیجه وی صرفاً با استفاده از براهین عقلی به نقد مباحث تثلیثی می پردازد.
By the third/ninth century, Islamic theology has developed systematically, and the Mu'tazelite thinkers have played an important role in its development. The dialogical and controversial debates between Muslims and non-Muslims were the main characteristics of the third/ninth century. By studying the writings of this era, one can assert that Muslim's attitudes and approaches toward other religions were mainly rational. Abu Isa Muhammad b. Harun b. al-Warraq is a freethinker of the aforementioned era. He has studied other religions; particularly the Christianity, only through reason and rational arguments. In the same manner, al-Warraq has also challenged and criticized the Trinitarian doctrines merely by theological and philosophical methods. Thus, his arguments were mainly based not on proof-text reasoning but on rational reasons. al-Warraq’s trustworthiness in studying religions in general and Christianity, in particular, is another valuable aspect of his method. In other words, al-Warraq investigated Christian doctrines as he heard and understood them. Consequently, we have tried to examine his rational and theological attitudes to Christianity and to show how he has understood Christian Trinitarian doctrines.
_||_