تاثیر هیومیک اسید بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم در شرایط کم‌آبیاری
محورهای موضوعی : زراعت
فاطمه طرفی
1
(1- دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
علیرضا شکوه‌فر2*
2
(2- استادیار گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
کلید واژه: شاخص سطح برگ, وزن هزار دانه, قطع آبیاری, واژه‌های کلیدی: سرعت رشد محصول,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی تاثیر هیومیک اسید بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک گندم در شرایط کم‌آبیاری تحقیقی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل آبیاری کامل، عدم آبیاری در ابتدای ساقه رفتن و عدم آبیاری در مرحله گرده‌افشانی و کرت‌های فرعی شامل سطوح مختلف کود اسید هیومیک (صفر، 100، 200 و 300 میلی‌گرم بر لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری و اسید هیومیک بر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه در سطح یک درصد و تعداد سنبله در واحد سطح و شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. عملکرد دانه تحت اثر کم آبیاری و اسید هیومیک در سطح یک درصد معنی‌دار شد. بیشترین شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول تحت تاثیر آبیاری کامل و محلول‌پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر هیومیک اسید قرار گرفت و کمترین آنها در شرایط تنش کم آبیاری در دوره‌های مختلف و عدم محلول‌پاشی هیومیک اسید بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه با آبیاری کامل (5035 کیلوگرم در هکتار) و محلول‌پاشی با 300 میلی‌گرم در لیتر ( 4462 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد در حالیکه کمترین عملکرد دانه در عدم آبیاری در مرحله گرده‌افشانی (2355 کیلوگرم در هکتار) و در عدم کاربرد هیومیک اسید ( 2667 کیلوگرم در هکتار) بود. در نتیجه، محلول‌پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر هیومیک اسید در دوره‌های مختلف تنش کم آبیاری باعث بهبود شاخص‌های فیزیولوژیکی و افزایش مولفه‌های تولیدی در مقایسه با شاهد (عدم محلول‌پاشی) شد.
In order to effect of humic acid on yield, yield components and physiological parameters of wheat in deficit irrigation conditions this research was done as split plot in randomized complete blocks design with three replications. main plots consisted: full irrigation, no irrigation at the beginning of stem elongation, and no irrigation at the pollination stage and sub plots included different levels of humic acid fertilizer (0, 100, 200 and 300 mg/L). Results showed that interaction of irrigation and humic acid on number of seeds per spike and 1000 grain weight at 1% probability level and number of spikes per unit area and harvest index was significant at 5% probability level. Grain yield under the effect low irrigation and humic acid was significant at 1% probability level. The highest leaf area index and crop growth rate were affected in full irrigation and 300 mg.L-1 humic acid and least of them were obtained in low irrigation stress conditions in different periods and no foliar application of humic acid. The highest grain yield was obtained in full irrigation (5035 kg.ha-1) and foliar application with 300 mg.L-1 humic acid (4462 kg.ha-1). The lowest grain yield was obtained in no irrigation at the pollination stage (2355 kg.ha-1) and no-humic acid (2667 kg.ha-1). As a result, foliar application 300 mg.L-1 of humic acid in different periods of low irrigation stress improved the physiological indices and increased yield components compared to control (no foliar application).
- اخوان، ز. و فلاح نصرت آباد، ع. 1392. تاثیر گوگرد و مایه تلقیح تیوباسیلوس بر pH خاک، وزن خشک و قابلیت جذب فسفر در کلزا. مجله الکترونیک مدیریت خاک و تولید پایدار، 3 (1): 13-1.
2- بشارتی، ح. و ملک زاده، ط. 1394. تأثیر گوگرد و تیوباسیلوس بر رشد و جذب برخی عناصر غذایی گیاه سویا در چند چهار خاک آهکی با ظرفیت بافری متفاوت. نشریه پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب )، 29 (2): 16-1.
3- بی نام. 1395. شرکت فناوری زیستی مهر آسیا.
4- بی نام. 1396. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فنآوری اطلاعات.
5- چقازردی، ح.ر.، محمدی، غ. و بهشتی آل آقا، ع. 1392. ارزیابی اثر گوگرد و کود دامی بر خصوصیات رشد گیاه ذرت(سینگل کراس 704 ) و اسیدیته خاک. نشریه پژوهشهای زراعی ایران، 11(1): 170-162.
6- خادم, ا.، گلچین، ا. و زارع، ا. 1393. تأثیر کودهای دامی و گوگرد بر میزان جذب عناصر غذایی توسط ذرت
(Zea mays L). پژوهش های کاربردی زراعی، 27(103): 11-2.
7- خاوازی، ک.، جهاندیده مهجن آبادی، ح. و تقی پور، ف. 1397. تأثیر کاربرد گوگرد، باکتری تیوباسیلوس و فسفر بر عملکرد و جذب عناصر غذایی گندم در یک خاک آهکی. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار، 8(2): 41-23.
8- دورودیان، ح. ر. 1387. بررسی امکان تغییر فسفر قابل جذب خاک‌های آهکی و اثر آن بر عملکرد ذرت. دانش نوین کشاورزی، 6 (18) : 35-27.
9- رحیمیان، ز. 1390. اثر گوگرد و تیوباسیلوس به همراه ماده آلی بر صفات کمی و کیفی کلزا. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، 3(12): 27-19.
10- سید شریفی، ر. و حیدری سیاه خلکی، م. 1394. تاثیر کود های بیولوژیک بر شاخص های رشدی و سهم فرایند انتقال مجدد ماده خشک در عملکرد دانه گندم. مجله پژوهشهای گیاهی، 28(2): 343-326.
11- فلاح، ع. ر.، مومنی، س. و شریعتی، ش. 1393. بررسی اثرات کودهای زیستی باکتری‌های محرک رشد و کود نیتروژنه بر پارامترهای کمی و کیفی گندم. تحقیقات کاربردی خاک، 2(1): 114-103.
12- قبادی، م.، جهان بین، ش.، اولیایی، ح.، مطلبی فرد، ر. و پرویزی، خ. 1392. تأثیر کودهای زیستی فسفر بر عملکرد و جذب فسفر در سیب زمینی. نشریه دانش آب و خاک، 23(2): 138- 125.
13- طریق الاسلامی، م.، ضرغامی، ر.، مشهدی اکبر بوجار، م.، اویسی، م. 1391. تأثیر تنش خشکی و مقادیرکود نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیک ذرت دانه ای. مجله زارعت و اصلاح نباتات، 8(1): 174-161.
14- معتمد، ا. 1385. تاثیر مقادیر مختلف گوگرد بر خواص کمی و کیفی گندم رقم پیشتاز. مجله نهال و بذر، 2: 276– 273.
15- ملکوتی، م. 1378. روش جامع تشخیص و ضرورت مصرف بهینه کودهای شیمیایی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. تهران. 154 ص.
16- نوربخش، ف.، بهدانی، م.، جامی الاحمدی، ع. و محمودی، س.1393. ارزیابی اثر تلفیقی کاربرد گوگرد با تیوباسیلوس بر عملکرد کیفی وخصوصیات مورفولوژیک گلرنگ. نشریه بوم شناسی کشاورزی، 6(1): 59-51.
17- Ahmad, G., Jan, A., Arif, I. and Arif, M. 2006. Phenology and physiology of canola as affected nitrogen and sulfur fertilization. Agronomy Journal, 5 (4): 555-562.
18- Amanullah, S., Fahad Bashir, A., Qahar, A. and Shah, S. 2015. Interactive effects of nitrogen and sulfur on growth, dry matter partitioning and yield of maize. Pure and Applied Biology, 4(2): 164-170.
19- Besharaty, H., Khavazi, K. and Saleh-Rastin, N. 2001. Evaluation of some carriers for thiobacillus inoculants used along with sulphur to increase uptake of some nutrients by corn and improve its performance. Plant Nutrition, 672-673.
20- Cao, H., Zhang. L. and Melis, A. 2000. Bioenergetic and metabolic processes for the survival of sulfur-deprived Dunaliella salina (Chlorophyta). Journal of Applied Phycology, 13: 25-35.
21- Erdem, H., Torun, M.B., Erdem, N., Yazıcı, A., Tolay, I., Gunal, E. and Ozkutlu, F. 2016. Effects of different forms and doses of sulfur application on wheat. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 4(11): 957-961.
22- Fazili, I.S., Jamal, A., Ahmad, S., Masoodi, M., Khan, J.S. and Abdin, M.Z. 2008. Interactive effect of sulfur and nitrogen on nitrogen accumulation and harvest in oilseed crops differing in nitrogen assimilation potential. Journal of Plant Nutrition, 31(7): 1203-1220.
23- Ferreira, R. and Teixeira, A. 2005. Sulfur starvation in Lemna leads to degradation of ribulose-bisphosphate carboxylase without plant death. Journal of Biological Chemistry, 267: 7253-7257.
24- Karimizarchi, M., Aminuddin, H., Khanif, M.Y. and Radziah, O. 2014. Elemental sulfur application effects on nutrient availability and sweet maize response (Zea mays L.) in a high pH soil of Malaysia. Malaysian Journal of Soil Science, 18: 75-86.
25- Khan, N., Jan, A., Ijaz, I., Khan, A. and Khan, N. 2002. Response of canola to nitrogen and sulfur nutrition. Asian Journal of plant sciences, 5(1): 516-518.
26- Metwali, M. Ehab-Manal, R., Tarek, H. and Bayoumi, E.Y. 2010. Agronomical traits and biochemical genetic markers associated with salt tolerance in wheat cultivars (Triticum aestivum L.). Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(5): 174-183.
27- Muhammad, A.R., Yang Feng, L., Iqbal, N., Manaf, A., Bin Khalid, M., Rehman, S., Wasaya, A., Ansar, M., Billah, M., Yang, F. and Yang, W. 2018. Effect of sulphur application on photosynthesis and biomass accumulation of sesame varieties under rain fed conditions. Agronomy, 8(149):1- 16.
28- Qahar, A. and Ahmad, B. 2016. Effect of nitrogen and sulfur on maize hybrids yield and post-harvest soil nitrogen and sulfur. Sarhad Journal of Agriculture, 32(3): 239-251.
29- Ravi, S., Channal, H.T., Hebsur, N.S. and Dharmatti, P.R. 2010. Effect of sulphur, zinc and iron nutrition on growth, yield, nutrient uptake and quality of safflower (Carthamus tinctorius L.). Karnataka Journal of Agricultural Science, 21(3): 382-385