واکاوی عناصر جاودانگی بخش در اسطوره‌های ملل
محورهای موضوعی : حماسه
مهدی رضائی
1
*
,
حمیده رنجبران
2
1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه سلمان فارسی کازرون
کلید واژه: جاودانگی, اسطوره, خدایان, عناصر اربعه, کهن الگو.,
چکیده مقاله :
جاودانگی پدیدهای عام فرهنگی-تمدنی و برآمده از خاستگاهی روانی و غرایز وآمال انسان از زمانهای کهن است. جاودانگی به عنوان یک امر اندیشگانی به مرور زمان دارای زیرشاخهها و کارکردها و آیینهایی شده است که میتواند از جهات متعدد بررسی شود. انسان برای رسیدن به جاودانگی از عواملی باوری و عناصری طبیعی استفاده کرده است که در این پژوهش به بررسی این نوع عناصر و عوامل در اساطیر جهان پرداخته میشود. این پژوهش به روش تحلیلی-تطبیقی و در محدوده کتب تالیفی فارسی و ترجمهشده صورت میگیرد. بنا بر این محدوده پژوهش، مشخص میشود که فقط در اساطیر چند ملت از جمله ایران، چین، یونان، بینالنهرین، مصر و هند عناصر جاودانگی قابل مشاهده است. بر اساس این پژوهش، مهمترین عامل جاودانگیبخش، پدیده ماورایی مبتنی بر اراده خدایان است. علاوه بر اراده خدایان، برای تحقق این امر از عناصری طبیعی نیز برای رسیدن به این مهم استفاده شده است؛ عناصری از قبیل آب، گیاه، غذا، میوه، اکسیر جاودانگی، مکان، شیر و آتش به ترتیب از جمله این عوامل طبیعی است. همچنین مشخص میشود که سه عنصر آب، خاک و آتش از عناصر اربعه، در تلفیق با کهن الگو جاودانگی، عامل جاودانگیبخشی نیز شدهاند.
One of these psychological reactions to the function of this instinct is the processing of beliefs called immortality. Since such a wish could not be realized in the real world, this belief has caused the creation of myths in various forms that can be seen in most parts of the world. The focus of these myths is immortality and trying to achieve it. This research has been done with the analytical-adaptive method and based on Persian authored books and translations. By examining the mythology of immortality, it is clear that humans have used natural and supernatural elements to achieve immortality. According to this research, the most important factor of immortality is the transcendental phenomenon based on the will of the gods; It means that the gods have decided to bring a person to immortality. In addition to the will of the gods as the most important factor of immortality, humans have also used natural elements to achieve this goal. Elements such as water, plant, food, fruit, elixir of immortality, place, milk and fire are among these natural factors, respectively, with the help of which mankind has made his legends of immortality
آموزگار، ژاله، 1376. تاریخ اساطیری ایران. تهران: نشر لیلی.
اسماعیل¬پور، ابوالقاسم، 1377. اسطوره، بیان نمادین. تهران: سروش.
اسماعیل¬پور، ابوالقاسم، 1397. جاودانگی اسطوره¬ها. ماهنامه نیایش، 232. صص 85-78.
ایونس، ورونیکا، 1373. اساطیر هند. ترجمه باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
ایونس، ورونیکا، 1375. اساطیر مصر. ترجمه باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
الیکا، بقایی، 1398. هوم و اسطوره جاودانگی. تهران: چوگان.
باستید، روژه، 1370. دانش اساطیر. ترجمه باجلان فرخی. تهران: توس.
بایار، ژان پیر، 1376. رمز پردازی آتش. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: مرکز.
بزرگ بیگدلی، سعید و اکبری گندمانی، هیبت الله، 1386. نمادهای جاودانگی؛ تحلیل و بررسی نماد دایره در متون دینی و اساطیری. نشریه علمی – پژوهشی گوهر گویا، (1) 1. صص. 1-20.
بولن، شینورا، 1394. انواع مردان. ترجمۀ فرشید قهرمانی. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
بیرلین، ج. ف، 1386. اسطوره¬های موازی. ترجمه مخبر، عباس. تهران: نشر مرکز.
بهار، مهرداد، 1375.پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
بهرامی، ایرج، 1385. روئین¬تنی و جاودانگی در اساطیر. تهران: ورجاوند.
پاریندر، جئوفری، 1374. اساطیر آفریقا. ترجمه باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
پین سنت، جان، 1380. شناخت اساطیر یونان. ترجمه باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
توحیدی، سارا، 1387. بررسی مفهوم و نمودهای جاودانگی در اساطیر ایران و بین النهرین. به راهنمایی دستغیب بهشتی، محمد رضا. شیراز: دانشگاه شیراز.
جعفری کمانگر، فاطمه، 1391. سیمای جاودانگی و ارتباط آن با کوهستان¬های اسطوره¬ای در شاهنامه فردوسی. پژوهش های ادبی، (36)9. صص. 90 -77.
حاج نوروزی، ندا و حسنی جلیلیان، محمدرضا و حسینی، سیدمحسن، 1402. ای حیات عاشقان در مردگی (تجلی عناصر جاودانگی و اسطوره مرگ در متون نثر عرفانی. فصلنامه علمی عرفان اسلامی، 20(77). صص 98 -88.
دادور، ابوالقاسم، 1390. در آمدی بر اسطوره¬ها و نمادهای ایران و هند. تهران: دانشگاه الزهراء.
رضایی، مهدی، 1383. آفرینش و مرگ در اساطیر. تهران: اساطیر.
رضائی، مهدی و آذرمکان، حشمت الله، 1391. مقایسه جاودانگی در اساطیر زرتشتی و سامی. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، (25) 7. صص. 14 -1.
ژیران، ف، 1375. فرهنگ اساطیر آشور و بابل. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: فکر روز.
فاطمی، سعید، 1375. اساطیر یونان و رُم. تهران: دانشگاه تهران.
فریزر، جیمز، 1383. شاخه زرین. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
کتاب مقدس، 1995. انجمن بین المللی کتاب مقدس.
کریستی، آنتونی، 1373. اساطیر چین. ترجمه باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
مخبر، عباس، 1399. مبانی اسطوره شناسی. تهران: نشر مرکز.
منصوری، مجید و غلامی، حمید، 1391. بررسی برخی مضامین پدید آوردنده میل جاودانگی با رویکردی اسطوره شناختی. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، (43)12. صص. 243 -211.
مظفری، علیرضا، 1384. شراب جاودانگی. مجله دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، (42)2. صص. 262- 251.
ناصر مقدسی، عبدالرضا، 1401. اسطوره شناسی عصبی- تکاملی. تهران: نشر کرگدن.
ندیم، مصطفی، 1376. گرشاسب در پویه ادب فارسی. تهران: ایرا.
نکوبخت، ناصر و اکبری گندمانی، هیبت الله، 1385. بناهای اساطیری و راز جاودانگی در اسطوره های ملی و مذهبی. پژوهش های زبان و ادب فارسی، (7)1. صص 82 – 59.
ولی¬پورقره¬قیه، هادی، 1392. بررسی کهن الگوی جاودانگی در اساطیر جهان. تهران: نیک جهان آرای.
همیلتون، ادیت، 1376. سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمه عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.
یونگ، کارل گوستاو، 1396. انسان و سمبول¬هایش. ترجمه سلطانیه، محمود. تهران: جامی.
Reference In Persian Āmūzgār, Žāle. (1997/1376SH). Tārixe Esātīrie Īrān; Tehrān: Leilī.
Esmāilpūr, Abolqāsem (1998/1377SH) Ostūre, Bayāne Namādīn ; Tehrān: Sorūŝ.
Esmāilpūr, Abolqāsem (2018/1397SH) Jāvedānegīye Ostūrey. Theater Quarterly, 232. Pp 78-85.
Evāns, Veronicā (1994/1373SH). Asātīre Hend; Tr. by Bajlan Farrokhī. Tehrān: Asātīr.
Evāns, Veronicā (1996/1375SH). Asātīre Mesr; Tr. by Bājlān Farroxī. Tehrān: Asātīr.
Elīkā, baqāeī .(2018.1398SH). Hūm va Ostūreye Jāvedānegī; Tehrān: Ĉowgān;
Bāstīd, Roger (1991/1370 SH). Dāneŝe Asātīr; Tr. by Bājlān Farroxī. Tehrān: Tūs.ŝ
Bāyārd, Jean-Pīerre (1997/1376SH) Ramzpārdāziye Ātaŝ; Tr. By. Jalāl Sattārī. Tehrān: Markaz.
Bozorg Bīgdelī, Saeed and Akbari Gandomānī, Haibatollāh (2016/1386SH). "Namādhāye Jāvedānegī; Tahlīl Va Baresīye
Namāde Dāyere dar Motūne Dīnī". Gohare Gīyā, (1) 1, pp. 1-20.
Bolen, Shīnorā (2014/1394SH). Anvāe Mardān; Tr. by Farsīd Ghahramānī. Tehrān: Farhange Zendegī.
Bīrlīn, J. F (2007/1386SH). Ostūrehāye Movāzī; Tr. by Moxber, Abbās. Tehrān: Naŝre Karzān.
Bahār, Mehr-dād. (2016/1395SH). Pažūheŝī dar Asātīre Īrān. Tehrān: Āgah.
Bahrāmī, Īraj (2006?1385SH). Ruyīntanī va Jāvedānegī dar Asātīr. Tehrān: Varjāvand.
Pārīnder, Geoffrey (1995/1374SH). Asātīre Āfriqā; Tr. by Bājlān Farroxī. Tehrān: Asātīr.
Payne Saint, John (2001/1380SH); Ŝenāxte Asātīre Yūnān; Tr. by Bājlān Farroxī. Tehrān: Asātīr.
Towhīdī, Sāra (2007/1387SH) Baresīye Mafhūme Jāvedānegī dar Asātīre Īrān va Beynonahreyn; Adviser: Dastqeib Beheshtī, Mohammad Rezā. Shīrāz: Shīrāz University.
Jafarī Kamāngar, Fātemeh (2002/1391SH). "Sīmāye Jāvedānegī va Barresīye Ān dar Ŝāhnāme"; Literary Reserch Jurnal; 9 (36), pp. 77-90.
Hājnowrowzī, Nedā and Hasanī-Jalīlīyān, Mohammadrezā and Hoseinī, Sayed-Mohsen (2023/1402SH). Ey Hayāte Āŝeqān Dar Mordegī. Scientific journal of Islamic mysticism, 20(77), pp. 88-98.
Dādvar, Abolqāsem (2001/1390SH). Darāmadī Bar Ostūrehā va namādhāye Īrān va Hend. Tehrān: Al-Zahra University.
Rezāeī, Mehdī (2004/1383SH). Āfarīneŝ va Marg dar Asātīr. Tehrān: Asātīr.
Rezāeī, Mehdī and Āzarmekān, Heŝmatollāh (2002/1391SH). "Moqāyeseye Jāvedānegī Dar Asātīre zartosti va Sāmī"; Quarterly Journal of Mystical Literature and Cognitive Mythology, 7 (25), pp. 1-14.
Žirān, F (1996/1375SH). Farhange Asātīr Āŝur va Bābel; Tr.d by Abolqāsem Esmāilpūr. Tehrān: Fekr Rūz.
Fātemī, Saeed (1996/1375SH). Asātīre Yūnān va Rom; Tehrān: University of Tehrān.
Frazer, James George. (2009/1388SH). Ŝāxe-ye Zarrīn (Pažūheŝī dar Jādū va Dīn) (The Golden Bough). Tr. by Kāzem Fīrūz-mand. Tehrān: Āgah
Ketābe Moqaddas (1995/1374SH) International Bible Society.
Christie, Ānthūny (1994/1373SH). Asātīre Čīn; Tr. by Bājlān Farroxī. Tehrān: Asātīr.
Moxber, Abbās (2020/1399SH). Mabānīye Ostūre Ŝenāsi, Tehrān: Naŝr-e-Kārzān.
Mansūri, Majīd and Qolami, Hamīd (2012/1991SH). "Barrasī Barxī Mazamine Padīd Āvarandeye Meile Jāvedānegī Ba Rūykarde Ostūre Ŝenaxtī"; Quarterly Journal of Mystical Literature and Cognitive Mythology, 12 (43), pp.211- 243.
Mozafarī, Alīrezā (2005/1384SH). "Ŝarābe Jāvedānegī"; Journal of Isfahan University Faculty of Literature, 2 (42), pp. 251-262.
Nāsser Moqadasī, Abdol Rezā (2021/1401SH). Ostūre Ŝenāsīye Asabī-Takāmolī; Tehrān: Naŝre Kargeden.
Nadīm, Mostafā (1998/1376SH). Garŝāsb dar Poyeye Adabe Fārsī; Tehrān: Īrā.
Nakobaxt, Nāser and Akbarī Gandomānī, Heibatollāh (2006/1385SH). "Banāhaye Asātīrī va Rāze Jāvedānegī dar Ostūrehāye mellī va Mazhabī"; Persian language and literature researches, 2 (7), pp. 59-82.
Wālipūr Qaraqīyeh, Hadī (2013/1392SH). Barasīye Kohan Olgūye Jāvedānegī dar Asātīre Jahān; Tehrān: Nik Jahanārāy.
Hamilton, Edith (1998/1376SH). Seirī dar Asātīre Yūnān va Rūm.Td by Abdolhosein Sarīfīyān. Tehrān: Asātīr.
Jung, Carl Gustav (2017/1396SH). Ensān va Sambolhāyaŝ; Tr. by Soltānīeh, Mahmoud. Tehrān: Jāmī.