وحدت درونی ادیان در اندیشه مولانا
محورهای موضوعی : حماسه
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد اردستان و دانشجوی دکتری فلسفة دین در واحد علوم و تحقیقات تهران.
کلید واژه: مولوی, دین – شریعت – طریقت – وحدت – کثرت – عرفان,
چکیده مقاله :
سنت عرفانی اسلام که مبانی و آموزههای آن بخوبی در آثار عارفان مسلمان ترسیم و تبیین شده است، یکی از عناصر ارزشمند فرهنگ و هویت دینی ما به شمار میآید و بازخوانی آن برای کشف قابلیتها و ظرفیتهایش در عرصة جهانی شدن و تبادل افکار و اندیشهها، وظیفه و رسالتی است که بیش از همه بر دوش اندیشمندان فکور و آگاه نهاده شده است. در این نوشتار اندیشههای مولانا را بازبینی و بازخوانی کرده و کوشیدهایم تا رد پای یکی از نظریات جدید در عرصة دین پژوهی تطبیقی را در آن نشان دهیم. نظریة وحدت متعالی ادیان یا وحدت درونی ادیان که اساس آن بر پایة تفکیک شریعت و طریقت نهاده شده است، کم یا بیش در اندیشههای مولانا جلال الدین محمد بلخی دیده میشود. مولانا در آثار خود، با تکیه بر اصل محوری وحدت وجود، به یگانگی ادیان اشاره کرده و محتوای درونی ادیان را برتر از صورت ظاهری آنها دانسته است. اندیشة وحدت گرایانة مولانا در باب ادیان، گاهی بر پایة کثرت ظاهر و وحدت باطن، بنا شده و گاهی بر مبنای وحدت حقیقت و اختلاف منظر تبیین گردیده است.
Islamic Gnostic tradition whose principles and teachings are well portrayed in the works of Moslem mystics is central to our cultural heritage and religious identity. Revision of such works in order to discover its potentialities at a time when globalization and dialogue among civilization are of prime importance, is a commitment laid on the shoulder of great scholars. In this article Mowlana’s thoughts are revised to find the footprints of a new theory in the field of comparative religious studies, that is inner unity of religions which is based on the separation of religious law, and the mystic path encountered often in his works. Insisting upon the main principle of ‘unity of existence’ he regards the inner contents of religions far superior to their outward surface. The unifying thought of Mowlana in this regard is expressed sometimes based on the multiplicity of forms and unity of essence, and sometimes is based upon the unity of truth and difference in views.
- اسلام و حکمت خالده، شووان، فریتیوف، ترجمه فروزان راسخی، تهران: انتشارات هرمس با همکاری مرکز بین المللی گفتوگوی تمدنها، 1383.
- Nasr, Seyyed Hossein, The Essential Writings of Frithjof Schoun, U.S.A, 1991.
_||_