منشور سلطنت و خطبة پادشاهان ایران باستان (با تأمّلی در شاهنامه، تاریخ طبری، غرراخبار ملوک الفرس و سیرهم)

محورهای موضوعی :

مریم محمدزاده ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانش‌گاه آزاد اسلامی – واحد اهر. ایران)
علی رمضانی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانش‌گاه آزاد اسلامی – واحد اهر. ایران.)
رسول عبادی ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانش‌گاه آزاد اسلامی – واحد اهر. ایران.)

تاریخ دریافت : 1393/07/15 تاریخ پذیرش : 1393/12/05 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: شاهنامه, خطبه, غررالسیر, تاریخ طبری, تاج¬گذاری, سخن¬رانی,

چکیده مقاله :

از مطالعة منابع دوران اسلامی مانند تاریخ طبری، غررالسیر بویژه مطابقت آن‌ها با شاهنامة فردوسی آشکار می شود که شهریاران ایران باستان در هنگام تاج گذاری سخن رانی می کردند و خطبه می خواندند . اصل پهلوی این خطبه ها در دست نیست؛ اما بواسطة نقل خلاصه یا بخش هایی از آن‌ها در منابع عربی و فارسی مربوط به تاریخ ایران، بویژه شاهنامه می توان عناصر تشکیل دهندة آن‌ها را تعیین کرد . از این رو، در این پژوهش با تکیه بر شاهنامة فردوسی و مطابقت دادن آن با تاریخ طبری و غررالسیر، به بررسی محتوا و محورهای اصلی این خطبه ها می پردازیم

چکیده انگلیسی:

Upon studying sources in the Islamic period such as Tarkhe Tabari and Gharar- ol-sayr especially their correspondence with Shahnameh it is revealed that ancient Persian Kings made speeches and gave sermons during the act of coronation.  The original Pahlavi document of these sermons are not available however due to the fact that a summary or parts of these sermons was narrated in the Farsi and Arabic sources relevant to Iran’s history, especially in Shahnameh, one can determine their components.  Therefore, this study attempts to study the content and main themes of these sermons based on Shahnameh and its correspondence with Tarikhe Tabari and Gharar- ol-sayr.  

منابع و مأخذ:

- ارسطوطالیس، 1979 م، الخطابه، به کوشش عبدالرحمن بدوی، بیروت: دارالقلم.

- الثعالبی، منصور، 1963 م، غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم، طهران: مکتبه الاسدی.

- الطبری، ابی جعفر محمدبن جریر­، بی تا، تاریخ الطبری (تاریخ الامم و الملوک )­، بیروت: دارالکتب العلمیه.

- خالقی مطلق، جلال، 1372،گل رنج­های کهن­­، به کوشش علی دهباشی­،تهران: مرکز.

- زمخشری، جارالله محمودبن عمر، بی تا، اساس البلاغه، به کوشش عبدالرحیم محمود، مادة خطب.

- سرامی، قدمعلی­، 1378­، از رنگ گل تا رنج خار (شکل شناسی قصه‌های شاهنامه)، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.

- شریعتی سبزواری، محمدباقر، 1381، دربارة سخن و سخنوری (پیشینه، انواع و شیوه‌های سخنوری و گفت‌وگو )، چاپ اول، قم: بوستان کتاب.

- فردوسی، ابوالقاسم، 1387، شاهنامه (بر اساس چاپ مسکو)، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ نهم، تهران: قطره.

- فروغی، محمد علی، 1382، آیین سخنوری، چاپ چهارم، تهران: زوّار.