درآمدی بر داستان‌گویی صوفیانه (قصّه‌های کرامت)

محورهای موضوعی :

علی اصغر ارجی ¹ (مدرس مرکز تربیت معلم شهید رجایی قزوین.)

تاریخ دریافت : 1387/03/11 تاریخ پذیرش : 1387/05/11 تاریخ انتشار : 1387/06/01

کلید واژه: داستان, کرامت, ساختمان, زبان, تناقض,

چکیده مقاله :

در این مقاله بخش عمده قصه های کوتاه صوفیانه، با محوریت کرامات عارفان، مورد بحث قرار گرفته، بین سندیت تاریخی قصه ها با جنبه های داستانی آن ها ارتباطی براساس روی کردهای نوین به تاریخ و روایت برقرار می شود، آن گاه روی دادهای غیرعادی کرامت در فضای روایت به نقد کشیده شده، ساختمان این نوع داستان ها از نظر عناصر طرح، راوی، شخصیت، زاویه دید و... مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت تناقض های بیانی عرفا از منظر زبانی به تفصیل تحلیل می شود.

چکیده انگلیسی:

In this article a large proportion of mystical anecdotes pivoting on the miraculous deeds of Gnostics are discussed.  Applying modern approaches to history and narrative establishes that historical authenticity of these tales has some association with certain narrative aspects of the tales. Miraculous acts within the atmosphere of the story is then criticized. The structure of stories of this genre is analyzed in terms of plot, narrator, character, point of view, and other aspects.  Finally verbal paradoxes used by Gnostics are examined in great detail.

منابع و مأخذ:

-   ابراهیمی، نادر (1377). صوفیانه­ها و عارفانه­ها. تهران: حوزه هنری.

-   ابوبکر محمد کلابادی (1371). کتاب تعرّف (متن و ترجمه). به کوشش محمد جواد شریعت. تهران: اساطیر.

-   ابو روح لطف الله بن ابی سعد (1384). حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران:  سخن.

-   ابونصر سرّاج، عبدالله بن علی (1914). الّلمع فی التّصوّف. تصحیح و تحشیه رنولد الن نیکلسون. لیدن: بریل.

-   اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.

-   انصاری، عبدالله بن محمد (1362). طبقات الصّوفیه. با تصحیح، حواشی و تعلیقات عبدالحیّ حبیبی قندهاری. به اهتمام حسین آهی. تهران: فروغی.

-   بارت، رولان (1368). نقد تفسیری. ترجمه محمد غیاثی. تهران: بزرگ­مهر.

-   تولان. جی (1383). درآمدی نقادانه ـ زبان شناختی بر روایت. ترجمة ابوالفضل حرّی. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.

-  خواجه سدیدالدّین محمد غزنوی (1340). مقامات ژنده پیل (احمد جام). با مقدمه، توضیحات و فهارس به کوشش حشمت الله مؤیّد سنندجی.  تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

-   شفیعی کدکنی، محمد رضا (1384). چشیدن طعم وقت (مقامات کهن و نویافتة بوسعید)، از میراث عرفانی ابوسعید ابوالخیر. تهران: سخن.

-   عطار نیشابوری، فریدالدین (1372). تذکرة الاولیا. بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس: محمّد استعلامی. تهران: زوّار.

-   محمدبن منوّر (1366). اسرار التّوحید فی مقامات  الشّیخ ابی سعید. تصحیح، تعلیق و مقدمه از محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: طهوری.

-   هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1383). کشف المحجوب. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی. تهران: سروش.