سماع و مولانا

محورهای موضوعی : حماسه

اسماعیل حاکمی والا ¹

1 - استاد ممتاز دانش‌گاه تهران

تاریخ دریافت : 1389/08/05 تاریخ پذیرش : 1389/08/05 تاریخ انتشار : 1389/06/01

کلید واژه: سماع ـ آواز خوش ـ چرخ زدن ـ پای‌کوبی ـ نی ـ مولانا,

چکیده مقاله :

سماع نوعی بوجد آمدن در هنگام از خود بدرشدگی عارفان است، که هویت آن را با مولانا می‌شناسند. مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، موسیقی و حقیقت نهفته در آن را دریافته، توانسته است بشنود که از هر ذره صدایی برمی‌آید و خدا را می‌خواند و این دریافت همواره او را از خود بی‌خود کرده و به سماعش واداشته است. در این نوشتار پس از شرح نحوة سماع در زمان ابوسعید ابوالخیر و نیز زمان مولانا و بررسی ارتباط‌ها و تفاوت‌های آن دو، به کیفیت سماع در دورة مولانا پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

Sama is a kind of trance like state of contemplative ecstasy befallen a mystic and it is identified with Moulana.  Moulana Jalal al-Din Mohammad Balkhi has recognized music and understood its hidden reality.  He was able to hear the sound rising from every particle calling God and this realization perpetually moved him to practicesama. In this articledescription of samaboth in Abu Said-e Abi al-khayr’sand Moulana’s time are given and then their connections and differences, and also the quality of sama in Moulana’s time are studied. 

منابع و مأخذ:

1-   کشف المحجوب هجویری.

2-   کیمیای سعادت غزالی، چاپ زرین و احمد آرام.

3-   حواشی مصباح الهدایه به تصحیح استاد همایی

4-   مناقب العارفین افلاکی، چاپ ترکیه.

5-   مجله شرقیات، دانش‌گاه استانبول.

6-    مثنوی ولدنامه.

7-   مثنوی مولانا.

8-   نغمة نی و داستان سماع (نی‌نامه)، چاپ استاد خلیلی، افغانستان.