بازنمایی بدن و تحلیل کنش‌های بدنی ضدّقهرمان در منظومه‌ی حماسی کوشنامه
محورهای موضوعی : حماسه
حامد مهراد
1
(دانشگاه فردوسی مشهد)
کلید واژه: کوشنامه, کنش بدنی, ادراک بدنی, جامعه‌شناسی بدن, ضدّقهرمان,
چکیده مقاله :
چکیده بدن به صورت اجتماعی ساخته می شود، یعنی حاصل یک تبیین اجتماعی و فرهنگی به شمار می رود. بنابراین، فنون بدنی انسان واقعیت هایی مرتبط با جامعه و فرهنگ هستند، نه طبیعتی زایشی یا زیستی که خود را به کنش گران تحمیل کنند. افزون بر این که در پیرامون مفهوم بدن، ترکیبی گسترده از وقایع اجتماعی و فرهنگی وجود دارد، ادراک نیز، پدیداری بدنی است نه رویدادی ذهنی و انسان در مقام فاعلی بدن مند در جهان ادراک می کند. بنابراین، ساختار ادراک، درست همان ساختار بدن است و خودِ جهان نیز در مقام میدانی برای آگاهی و عمل برای ما گشوده است. از این دیدگاه، خوانش متون حماسی که تن آدمی را مرکز توجه قرار می دهند و ریشه در آرمان های جمعی و ملی و منطق های فرهنگی دارند اهمیت پیدا می کند و در این میان، بررسی منظومة حماسی کوش نامه با محوریت ضدِّ قهرمانی آشوب گر و زشت روی که دارای ویژگی ها و کنش های بدنی متفاوت از قهرمانان حماسی فارسی است، حائز اهمیت است؛ به این منظور، نگارنده به تبیین و تحلیل کنش های بدنی در منظومة حماسی کوش نامه پرداخته و نتایج حاصل از آن را با داده های نمادشناسی تطبیق داده است.
Abstract The body is a social construction that is it is an outcome of social and cultural interplay. Therefore, human gestures are realities related to society and culture, and not merely biological, naturally born entity imposing itself to the individuals. Moreover regarding the notion of body there are multitude of elements such as social and cultural considerations to account for. Perception is also a bodily phenomenon not emanating from the mind since human beings as embodied agents influence our perception of the world. Therefore, structure of perception is the same as the structure of body and the world acts as a field for our awareness and actions. From this perspective reading of epic texts which focuses on the human body and has roots in the collective, and national ideals, and cultural reflections gain importance. The purpose of this article is to examine and analyze bodily actions in Kushnameh whose protagonist is a hideous despotic antihero. The final results are corresponded with the symbological data.
- آدلر، آلفرد. (1370). روانشناسی فردی، ترجمة حسن زمانی شرفشاهی، تهران: تصویر.
- آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن. (1381). «بدن به مثابة رسانة هویت»، جامعه شناسی ایران، دورة 4، شمارة 4، صص 75-57.
- اباذری، یوسف و حمیدی، نفیسه. (1387). «جامعه شناسی بدن و پارهای مناقشات»، پژوهش زنان، دورة 6، شمارة 4، زمستان 87، صص 160-127.
- اخوت، احمد. (1388). دو بدن شاه: تأملاتی دربارة نشانه شناسی بدن و قدرت، تهران: خجسته.
- ایرانشانبن ابی الخیر. (1377). کوشنامه، به کوشش جلال متینی، تهران: علمی.
- پترسن، آلن. (1389). کندوکاوهای فرهنگی، اجتماعی بدن، ترجمة بهمن ابراهیمی، تهران: الماس دانش.
- ذکایی، محمدسعید و مریم امنپور. (1391). درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران، تهران: تیسا.
- شفرد، راونا. (1393). 1000 نماد: در هنر و اسطوره شکل به چه معناست، ترجمة آزاده بیداربخت و نسترن لواسانی، تهران: نشر نی.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1385). فرهنگ نمادها، ترجمة سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
- صفا، ذبیحالله. (1381). تاریخ ادبیات ایران، تهران: ققنوس.
- کارمن، تیلور. (1390). مرلو-پونتی، ترجمة مسعود علیا، تهران: ققنوس.
- کمبل، جوزف. (1386). قهرمان هزارچهره، ترجمة شادی خسروپناه، مشهد: گل آفتاب.
- لو بروتون، داوید. (1392). جامعه شناسی بدن، ترجمة ناصر فکوهی، تهران: ثالث.
- میرصادقی، جمال. (1366). ادبیات داستانی، تهران: شفا.
- نجفی ابرندآبادی، حسین و بادامچی، حسین. (1383). تاریخ حقوق کیفری بین النهرین، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
- همتی مقدم، احمدرضا. (1385). «فلسفة پزشکی»، مجلة قبسات، شمارة 39 و 40، صص 365-350.
- یزدخواستی، بهجت و ربانی، علی و اخلاصی، ابراهیم. (1387). «مفهوم بدن در اندیشة فلسفی مرلو پونتی و چالشهای نظری در قرائت جامعه شناختی آن»، معرفت، شمارة 126، خردادماه، صص 29-17.
- یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (1393). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
- یوسفی، هادی و مدبری، محمود و صرفی، محمدرضا و طالبیان، یحیی. (1386). «ضدِّ قهرمان در شاهنامه و منظومه های پهلوانی ایران»، پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)، شمارة 4، زمستان، صص 60-39.
- Gerreg, R.J. (1993). Experiencing Narrative Worlds, On the Psychological Activities of Resding, New Haven: Yale University Press.
- J. A. Cuddon. (2013). A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, Blackwell Publication, Fifth Edition.
- M. H. Abrams. (1971). A Glossary of Literary Terms, Holt Rine Hard Winston, Third Edition.
- Rank, Otto. (1959). The Myth of the Birth of the Hero, New York: Random House.
_||_