بررسی کارایی الگوریتم ژنتیک، مکسنت و رگرسیون لجستیک در تعیین پراکنش گونه‌های مرتعی گون (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سوار آباد اراک)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

عباس احمدی ¹ (گروه منابع طبیعی و محیط زیست ،دانشکده فنی ،مهندسی و کشاورزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ،واحد اراک ، اراک ، ایران)
حمید ترنج زر ² (دانشگاه آزاد اسلامی اراک)
جواد وروانی ³ (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
نوراله عبدی ⁴ (دکترای تخصصی علوم مرتع، هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک)
امیر قهرمانیان ⁵ (Department of Natural Resources and Environment, Islamic Azad University, Arak Branch, Arak, Iran)

تاریخ دریافت : 1401/02/22 تاریخ پذیرش : 1401/09/02 تاریخ انتشار : 1403/04/20

کلید واژه:

چکیده مقاله :

تعیین رویشگاه بالقوه گونه‌های گیاهی، شناخت نیازهای اکولوژیک گونه‌ها و نیز خصوصیات اقلیمی و ادافیکی برای اعمال مدیریت منطبق با شرایط اکولوژیک منطقه مورد مطالعه، ضروری است. در این تحقیق به منظور مدل‌سازی پراکنش گونه‌های گون با استفاده از روش‌های مختلف آماری در بخشی از مراتع حوزه آبخیز سوارآباداراک (3075 هکتار)ابتدادر منطقه مورد مطالعه با انجام پیمایش‌های صحرایی و استفاده از نقشه‌های توپو‌گرافی ، شیب ، جهت ، طبقات ارتفاعی ، تیپ‌های رویشی جنس گون مشخص گردید. در تیپ‌های مشخص شده تعدادی سایت نمونه‌برداری به ابعاد 2تا10 مترمربع به عنوان منطقه کلیدی در هر تیپ انتخاب گردید . اطلاعات مربوط به حضور و عدم حضور جنس گون به عنوان متغیر وابسته و سایر اطلاعات محیطی به عنوان متغیرهای مستقل اندازه گیری شد. در هر واحد نسبتا همگن (دوواحد507 و2568 هکتاری) سه ترانسکت ۷۵۰ متری، دو ترانسکت در طول مهمترین گرادیانهای محیطی (ارتفاع، جهت و شیب) و یک ترانسکت عمود بر آن دو ترانسکت مستقر شد. در طول هر ترانسکت ۱۵ پلات، به فاصله ۵۰ متر قرار داده شد، بدین ترتیب در هر واحد همگن 47 عدد پلات مستقر گردید (مجموعا 2 واحد ،94پلات). اندازه پلات‌های نمونه برداری با توجه به نوع و پراکنش گونه‌های گیاهی و براساس سطح متوسط تاج پوشش گونه‌های غالب منطقه (یک متر مربع) تعیین گردید. در هر پلات نوع و تعداد گونه‌های گیاهی و درصد پوشش تاجی آنها ثبت شد. برای نمونه‌برداری از خاک، در ابتدا و انتهای هر ترانسکت پروفیل خاک حفر گردیدو نمونه‌برداری از خاک مطابق با استاندارهای موجود انجام شد(عمق 0-20 سانتی متری ) و در آزمایشگاه متغیرهای خاک شامل سنگریزه، رس، شن، سیلت، آهک، ماده آلی، اسیدیته و هدایت الکتریکی اندازه‌گیری گردید. همچنین در هر واحد نمونه‌برداری ویژگی‌های فیزیونومیک شامل طول و عرض جغرافیایی، شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا نیز برداشت شد. در این مطالعه متغیرهای وابسته، داده‌های حضور و عدم حضور گونه‌های گیاهی گون بوده که با کد صفر و یک مشخص شده و متغیرهای مستقل شامل خصوصیات خاک و توپوگرافی می‌باشد. با استفاده از آنالیز‌های آماری بهترین مدل پراکنش مشخص گردید. نتایج نشان داد مدل مکسنت نسبت به مدل‌های رگسیون لجستیک والگوریتم ژنتیک زمانیکه تعداد نقاط حضور اندک باشد، کارایی بهتری دارد . همچنین یافته‌های حاصل از تحقیق نشان دهنده تاثیر بیشتر ارتفاع ، اسیدیته و شوری در پراکنش جنس گون در منطقه مورد مطالعه است .