تأثیر آبیاری تکمیلی و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک دو رقم گندم دیم
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهیحمزه فعله کری 1 , محمد اقبال قبادی 2 , غلامرضا محمدی 3 , سعید جلالی هنرمند 4 , مختار قبادی 5
1 - دانشجوی دکتری دانشگاه رازی کرمانشاه
2 - استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه
3 - دانشیار دانشگاه رازی کرمانشاه
4 - استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه
5 - استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه
کلید واژه: کلروفیل, مرحله رشد, برگ پرچم و عملکرد,
چکیده مقاله :
رطوبت و تغذیه مناسب از مهمترین عوامل افزایش عملکرد در سامانه های زراعی هستند. به منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و سطوح مختلف کود نیتروژن بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه دو رقم گندم(Triticum aestivum L.)دیم، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام گرفت. آزمایش از نوع کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار بود. تیمارها شامل آبیاری تکمیلی (دیم و آبیاری در مراحل ساقه رفتن، گرده‌افشانی و پرشدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی، نیتروژن در 4 سطح (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی و دو رقم گندم دیم (سرداری و کراس‌البرز) در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل سطح و میزان کلروفیل برگ پرچم در سه مرحله ساقه رفتن، گرده‌افشانی و پرشدن دانه و عملکرد دانه بودند. اندازه‌گیری سطح برگ پرچم در مرحله گرده‌افشانی و پر شدن دانه نشان داد که آبیاری تکمیلی در مرحله گرده‌افشانی سطح برگ پرچم بالاتری را تولید کرد. آبیاری تکمیلی نسبت به شرایط دیم حائز میزان کلروفیل برگ پرچم بیشتری بود. سطح نیتروژن 150 کیلوگرم در هکتار سطح برگ پرچم بیشتری را تولید کرد. بالاترین عملکرد دانه در آبیاری تکمیلی در زمان گرده‌افشانی و ساقه رفتن به ترتیب با 3622 و 3520 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. گندم رقم کراس البرز عملکرد دانه (با 3378 کیلوگرم در هکتار) بیشتری نسبت به رقم سرداری (با 2982 کیلوگرم در هکتار) نشان داد. با توجه به نتایج این آزمایش، آبیاری تکمیلی در مرحله گرده‌افشانی و یا ساقه رفتن نسبت به دوره پرشدن دانه تأثیر بیشتری بر افزایش عملکرد دانه و صفات مورفوفیزیولوژیک دارد. همچنین با مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین عملکرد دانه (3350 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد.
Irrigation and nutrition are two most important factors in increasing crop grain yield. In order to elevate the effects of supplemental irrigation and nitrogen levels on grain yield and morphophysiological traits of two wheat cultivars, an experiment was carried out at research Farm of Razi University in Kermanshah in 2008-2009. The experiment was conducted as split plots arranged in randomized complete blocks design with three replications. Treatments included supplemental irrigation [control (dryland) and irrigation during stem elongation, anthesis and grain filling] in main plots, nitrogen at 4 levels (0, 50, 100 and 150 kg ha-1) (N net from urea source) in sub plots and two wheat cultivars ("Sardari" and "Cross-Alborz") in sub-sub plots. Supplemental irrigation had higher flag leaf area and chlorophyll contents than dryland state. Application of 150 kg ha-1 N produced higher flag leaf area. Supplemental irrigation had higher flag leaf area at anthesis and grain filling stages. The highest of grain yield was obtained with supplemental irrigation at anthesis (3622 kg ha-1) and booting stages (3520 kg ha-1). Cross alborz cultivar (with 3378 kg ha-1) was better in grain yield than Sardari cultivar (2982 kg ha-1). Based on the results of this experiment, supplemental irrigation at Anthesis or stem elongation stage has greater impact on grain yield and physiological traits compared to the grain filling stage. Also, application of 50 kg N ha-1 had higher grain yield (3350 kg ha-1).