تعیین شاخص‌های انرژی در تولید گندم و کلزا در کشت و صنعت دشت نمدان اقلید
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهیکمیل ملائی 1 , صادق افضلی نیا 2
1 - مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اقلید
2 - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
کلید واژه: بهره وری انرژی, گندم, کارایی مصرف انرژی, افزوده انرژی خالص, کلزا,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، وضعیت شاخص‌های انرژی در گندم (Triticum aestivum L.) در سطح 118 هکتار و کلزا (Brassica napus L.) در سطح 8/26 هکتار در کشت و صنعت دشت نمدان اقلید بررسی گردید. کلیه عملیات در این مزارع به شکل مکانیزه و تامین آب بوسیله ی چاه انجام می شد. با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه های حضوری، اطلاعات مورد نیاز کسب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این بررسی انرژی معادل ورودی ها و خروجی ها محاسبه و سپس کارایی مصرف انرژی (نسبت انرژی)، بهره وری انرژی و افزوده انرژی خالص برای هر دو محصول تعیین گردید. نهاده‌ها شامل بذر، کود، سم، آبیاری، سوخت، ماشین‌های کشاورزی، نیروی انسانی و محصول خروجی شامل دانه و کاه بودند. نتایج نشان داد که کارایی مصرف انرژی برای تولید دانه گندم و کلزا به ترتیب 29/2 و76/1 و کارایی مصرف انرژی برای تولید دانه و کاه (عملکرد بیولوژیکی) گندم و کلزا به ترتیب 23/6 و 44/3 بودند. بهره وری انرژی در این دو محصول به ترتیب 49/0 و 21/0 کیلوگرم بر مگاژول برآورد گردید. همچنین، افزوده انرژی خالص برای دانه گندم و کلزا به ترتیب 41065 و20914 مگا ژول بر هکتار محاسبه شد. در هر دو محصول بیشترین انرژی ورودی به ترتیب مربوط به کود شیمیایی، سوخت و آبیاری بود و انرژی مربوط به بذر در گندم بسیار بالاتر از انرژی بذر در کلزا محاسبه شد. با توجه به بزرگتر بودن هر سه شاخص انرژی محاسبه شده برای گندم در مقایسه با کلزا، بنابراین از نظر موازنه انرژی، در کشت و صنعت دشت نمدان تولید گندم بر تولید کلزا ارجحیت دارد.
In this study, wheat (Triticum aestivum L.) production in 118 hectares and rapeseed (Brassica napus L.) production in 26.8 ha of Dashte Namdan Agro-industry farm was evaluated from the energy indices point of view in Eghlid region. This farm was fully mechanized and the required data were collected using person to person interview method and filling out the questionnaires. Equivalent energy inputs and outputs for both products were calculated in this study, and then corresponding energy ratio, energy productivity, and net energy gain were determined for each crop. Inputs were fertilizers, seeds, pesticides, fuel consumption, equipments, labors, and irrigation while grain yield and straw were considered as outputs. Energy ratio obtained for wheat and canola grain were 2.29 and 1.76, respectively while corresponding values related to both grain and straw (total biological outputs) were 6.23 and 3.44, respectively. Energy productiviities were also determined 0.49 and 0.21 kg/MJ for wheat and canola, respectively. Net energy gain for wheat and canola were 41065 and 20914 MJ/ha, respectively. Fertilizers were the highest energy consumer inputs for both crops and fuel and irrigation took the second and third places. Energy consumption related to seed was higher in wheat compared to canola. Since wheat production had the higher energy indices compared to canola in this research, wheat production should be preferred to canola in this farm from the energy balance point of view.