بررسی توان ذخیره‌سازی و میزان مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه تریتیکاله متاثر از تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد و تقسیط کود نیتروژن
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهینسیم حسن‌زاده 1 , رئوف سید شریفی 2 , محمد مصدقی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی
2 - دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی
3 - دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی
کلید واژه: عملکرد, نیتروژن, انتقال مجدد, باکتری محرک رشد,
چکیده مقاله :
در سال‌های اخیر به دلیل آشکار شدن اثر سوء ناشی از مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی و قیمت رو به افزایش آنها، استفاده از کودهای زیستی به عنوان جایگزین کودهای شیمایی در کشاورزی مطرح شده است. استفاده از کودهای زیستی، که دارای رگه‌های مختلف میکروبی هستند، به کاهش استفاده از کودهای شیمیایی منجر شده و محصولاتی با کیفیت بالا و بدون مواد شیمیایی مضر برای سلامتی انسان تولید می‌کنند. به منظور بررسی تأثیر تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد و تقسیط کود نیتروژن بر میزان مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار در سال 1391 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی تقسیط کود نیتروژن در چهار سطح شامل (2/1 در زمان کاشت + 2/1 در مرحله ساقه‌روی)، (3/1 در زمان کاشت + 3/1 در مرحله ساقه‌روی+ 3/1 قبل از ظهور سنبله)، (4/1 در زمان کاشت + 2/1 در مرحله ساقه‌روی + 4/1 در مرحله سنبله‌دهی) و (4/1 در زمان کاشت+ 4/1 در مرحله پنجه‌دهی+ 4/1 در مرحله ساقه‌روی + 4/1 در مرحله سنبله‌دهی) به همراه تلقیح بذر با باکتری‌های محرک رشد در چهار سطح (عدم تلقیح بذر، تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین5 ، آزوسپریلیوم لیپوفروم استرینOF و سودوموناس پوتیدا استرین4) بودند. نتایج نشان داد که تلقیح بذر با باکتری و تقسیط کود نیتروژن بر تمام صفات مورد بررسی تأثیر معنی‌داری داشت. کمترین میزان انتقال ماده خشک از کل اندام هوایی (089/0 گرم در بوته) و ساقه (0677/0 گرم در بوته) و سهم فرآیند انتقال در عملکرد دانه (79/16 درصد) مربوط به تلقیح بذر با ازتوباکتر در سطح چهار مصرف کود نیتروژنه بوده و حداکثر این مقادیر در عدم تلقیح بذر و سطح دوم از مصرف کود نیتروژنه بدست آمد. بیشترین مقادیر عملکرد و اجزای عملکرد نیز تحت تأثیر تلقیح بذر با ازتوباکتر در سطح دوم از مصرف کود نیتروژن بدست آمد. در مجموع تلقیح بذر تریتیکاله با باکتری ازتوباکتر به همراه تقسیط کود در سه مرحله جهت بیشترین عملکرد پیشنهاد می شود.
During the past few years due to disclosure of adverse effects caused by indiscriminate application of chemical fertilizers and their ascending price, application of biological fertilizers has been suggested in agriculture. Using biological fertilizers containing different microbial strains, leads to less chemical fertilizers application and consequently high quality products with no harmful chemicals for human health are produced. In order to investigate the effect of seed inoculation with plant growth promoting rhizobacteria and nitrogen fertilizer timing on grain yield and plants reserves contribution rate of triticale, a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design, with three replications during 2012, in green house of agriculture college at university of Mohaghegh Ardabili. The first factor was nitrogen fertilizer timing in four levels including (1/2 in planting time + 1/2 during stem elongation), (1/3 in planting time + 1/3 during stem elongation + 1/3 before panicle appearance), (1/4 in planting time + 1/2 during stem elongation + 1/4 during panicle growth) and (1/4 in planting time + 1/4 during tilling stage + 1/4 during stem elongation + 1/4 during panicle growth). The second factor was seed inoculation with growth promoting rhizobacteria in four levels including no-inoculation, Azotobacter chroococcum, strain 5, Azospirillum lipoferum, strain of and Pseudomonas putida, strain 4. Results indicated that the interaction of bacterial inoculation and nitrogen fertilizer timing was significant in all measured traits. The least dry matter remobilization from shoot (0.089 grams per plant) and stem (0.0677 grams per plant) and their contribution in grain yield (16.79 percent) was related to seed inoculation with Azotobacter in the fourth nitrogen timing level and the most values for these traits were acquired in no seed inoculation and the second nitrogen timing level. The highest yield and yield components were acquired by seed inoculation with Azotobacter and the second nitrogen fertilizer timing level.