تاثیر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
1 - استادیار گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
کلید واژه: "آفتابگردان", "قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه", "نسبت دانه به پوست",
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش جهاد کشاورزی بیرجند در سال 1393 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تیمار آبیاری (آبیاری کامل تا پایان دوره رشد، مطابق نیاز گیاه و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی و محلول‌پاشی کود ریزمغذی (شاهد، آهن، روی و آهن+روی) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفاتی مانند ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد برگ در شروع غنچه دهی و رسیدگی، وزن خشک طبق، شاخص سطح برگ در شروع غنچه دهی و رسیدگی، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، عملکرد بیولوژیک و نسبت دانه به پوست معنی‌دار نبود، اما تنش خشکی باعث کاهش شاخص برداشت گردید. تنش در مرحله پرشدن دانه 29/18 درصد شاخص برداشت را نسبت به شاهد کاهش داد. اثر محلول‌پاشی کودهای ریز مغذی نیز برتمامی صفات مورد مطالعه (بجز تعداد برگ در مرحله رسیدگی) معنی‌دار نبود. محلول پاشی با آهن+روی باعث افزایش تعداد برگ در مرحله رسیدگی نسبت به سایر تیمارها گردید. همچنین اثر متقابل تنش خشکی× محلول‌پاشی کود ریزمغذی بر صفات مورد مطالعه معنی‌دار نبود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و محلول‌پاشی کود ریزمغذی آهن و روی بر عملکرد دانه در کشت دوم آفتابگردان در منطقه بیرجند تاثیری ندارد.
In order to study the effect of water stress and foliar application of iron and zinc on yield and yield components of sunflower for second cropping system, a field experiment in split plot design with three replications was conducted at the Agriculture Education Center of Birjand, in 2014 growing season. Water stress at two levels (control and grain filling stages) were assigned as main plots and four micronutrient treatments; Control, Fe, Zn, and Fe +Zn, were randomized in sub-plots. The results showed that plant height, head diameter, leaf number in the flowering and grain filling stages, head dry weight, leaf area index (LAI) in the flowering and grain filling stages, number of grain per head, 1000-grain weight, grain yield, biological yield and seed/husk were not affected by water stress, but reduced harvest index. Water stress at the grain filling stage reduced harvest index (18.29 %) compared to the control. Foliar application with micronutrient fertilizer (Fe and Zn) were not significantly different on all traits (With the exception of the number of leaves maturity). Foliar application with (Fe +Zn) increased number of leaves compared to the other treatments. Also, interaction between water stress and foliar application on traits were not significant. According to the results of this experiment, stopping irrigation at the grain filling stage and Foliar application with micronutrient fertilizer (Fe and Zn) were not significantly different for grain yield of sunflower for second cropping system in Birjand.
استیری، ه.، م. آرمین و ا. فیله کش. 1393. تاثیر محلول پاشی مقادیر مختلف سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش خشکی. نشریه تولید گیاهان روغنی، سال 1، شماره 1: 77-65.
ابراهیمیان، ا.، م. رشدی.، ب. پاسبان اسلام.، ج. خلیلی محله و ا. بای بوردی. 1389. ارزیابی کارایی روش های مصرف ریزمغذی های آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان روغنی. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 2، شماره 7: 27- 15.
بنی عباس شهری، ز.، غ. ر. زمانی و م. ح. سیاری زهان. 1390. اثر تنش خشکی و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان. مجله تنش های محیطی در علوم زراعی، جلد 4، شماره 2: 172- 165.
بابائیان، م.، م. حیدری و ا. قنبری. 1389. اثر تنش خشکی و محلول پاشی عناصر کم مصرف بر ویژگی های فیزیولوژیک و جذب عناصر غذایی در آفتابگردان. مجله علوم زراعی ایران، جلد 12، شماره 4: 391- 377.
برمکی، ی.، ف. جلیلی.، ع. ر. عیوضی و ا. رضایی. 1388. اثر محلول پاشی روی، آهن و بور بر عملکرد و کیفیت دو رقم آفتابگردان روغنی. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 2، شماره 6: 26-13.
جوادی، ح. 1392. بررسی اثر محلول پاشی آهن، روی و منگنز بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین دو رقم ارزن دانه ای. گزارش نهایی طرح پژوهشی، دانشگاه پیام نور خراسان جنوبی، 49 صفحه.
رحیمی زاده، م.، ع. کاشانی.، ا. زارع فیض آبادی.، ح. مدنی و ا. سلطانی. 1389. تاثیر کودهای ریزمغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان تحت شرایط تنش خشکی. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد 3، شماره 1: 72- 57.
رحیمی، م. م.، و د. مظاهری. 1383. تاثیر عناصر ریزمغذی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم دو رقم آفتابگردان در منطقه ارسنجان. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 64: 20- 16.
سعیدی، ق. ا. 1386. تأثیر برخی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف بر اجزای عملکرد و دیگر صفات زراعی آفتابگردان در یک خاک آهکی اصفهان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 11، شماره 1: 365- 355.
عمان، ع. ر.، د. حبیبی.، ن. خدابنده.، و م. مشهدی اکبربوجار. 1385. اثر تنش خشکی بر روی عملکرد و اجزای عملکرد و آنزیمهای آنتی اکسیدانت ژنوتیپهای مختلف آفتابگردان آجیلی. نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات، ایران، صفحه 103.
میرزاپور، م. ه.، و ا. ح. خوش گفتارمنش. 1387. تأثیر کوددهی آهن بر رشد، عملکرد و مقدار روغن دانه آفتابگردان در یک خاک آهکی شور- سدیمی. مجله پژوهش کشاورزی آب، خاک و گیاه در کشاورزی، جلد 8، شماره 4: 74- 61.
مرندی، ج.، ف. جلیلی.، و ا. ولیزادگان. 1391. تاثیر روش ها و منابع تامین نیتروژن و عناصر کم مصرف بر برخی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه آفتابگردان روغنی. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 5، شماره 17: 83- 71.
ملکوتی، م. ج و م. م. طهرانی. نقش ریزمغذیها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی (عناصر خرد با تاثیر کلان). انتشارات دانشگاه تربیت مدرس تهران، 384 صفحه.
Babhulkar, P.S., K. Dinesk., W. P. Badole., S. S. Balpande and D. Kar. 2000. Effect of sulfur and zinc on yield, quality and nutrient uptake by safflower in vertisols. J. Indian Soc. Soil Sci, 48: 541-543.
Ebrahimian, E., and A. Bybordi. 2011. Effect of iron foliar fertilization on growth, seed and oil yield of sunflower grown under different irrigation regimes. Middle-East J. Sci. Res, 9 (5): 621-627.
Eslamia, M., H. Dehghanzadeh., M. Jafarzade., and R. Aminian. 2014. The effect of zinc on yield and yield components of sunflower (Helianthus.annuus L.) under drought stress. Sci. J. Crop Sci, 3(6): 61-65.
Ghofran Maghsud, S., H. R. Mobasser and H. R. Fanaei. 2014. Effect of foliar application and time foliar application microelements (Zn, Fe, Mn) on safflower. J. Nov. Appl Sci, 3 (4): 396-399.
Gholinejad, E., A. Aeeneh band., A. Hasanzade ghortappe., I. Barnoosi and H. Rezaei. 2009. Evalution of effective drought stress on yield, yield components and harvest index of sunflower hybrid Iroflor and different levelsof nitrogen and plant population in Uromieh climate conditions. J. Plant Product, 16 (3): 29-34.
Ghafari, M. and H. Pashapur. 2006. Evaluation of variety and inbreed lines of sunflower for drought tolerance. Scientific and Applications of oil plant industrial Congress, Tehran, Iran.
Movahhedy-dehnavy, M., S. A. M. Modarres-Sanavy, and A. Mokhtassi-Bidgoli. 2009. Foliar application of zinc and manganese improves seed yield and quality of safflower (Carthamus tinctorius L.) grown under water deficit stress. Ind. Crops. Products, 30: 82-92.
Mosavi, S.R., M. Galavi and G. Ahmadvand. 2007. Effect of zinc and manganese foliar application on yield, quality and enrichment on potato (Solanum tuberosum L.). Asian J. Plant Sci, 6: 1256-1260.
Malakouti, M. J and A. Sepehr. 2004. Optimize onushment for oil seeds (effective step to attained oil independence in country). Khaniran press, Tehran. 464 p.
Ravi, S., H. T. Channal., N. S. Hebsur., B. N. Patil and P. R. Dharmatti. 2008. Effect of sulphur, zinc and iron nutrition on growth, yield, nutrient uptake and quality of safflower (Carthamus tinctorius L). Karnataka J. Agri. Sci, 32: 382-385.
Sabagh Nekonam, M., and K. H. Razmjoo. 2007. Effect of plant density on yield, yield components and effective medicine ingredients of blond psyllium (Plantago ovata Forsk) Accession. Int. J. Agri. Biology, 9(4): 606-609.
Umer, S., A. Sher., S. Hussain., A. Khan., A. Ameen., L. Jincai and A. Shakoor. 2015. Impact of foliar application of boron on growth and yield of sunflower (Helianthus annuus L.) under different irrigation conditions. Academia J. Agri. Res, 3(9): 219-225.
Whitty, E.N., and C. Chambliss. 2005. Fertilization of field and forage crops. Nevada State University Publication, 21 pp.
Zafar, S., M. Nasri., H. R. Tohidi Moghadam., and H. Zahedi. 2014. Effect of zinc and sulfur foliar applications on physiological characteristics of sunflower (Helianthus annuus L.) under water deficit stress. Int. J. Biosci, 5(12): 87-96.
_||_