تاثیر تراکم بوته بر کارایی مصرف نور، ضریب استهلاک نوری و عملکرد دانه دو رقم آفتابگردان در شمال خوزستان
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
فاطمه ضرغامی
1
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران)
مهدی صادقی
2
(عضو هیات علمی، استادیار گروه زراعت، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران.)
کلید واژه: عملکرد دانه, آفتابگردان, تراکم گیاهی, کارایی مصرف نور,
چکیده مقاله :
تراکم گیاهی یکی از عوامل مهم در دستیابی گیاهان به میزان نور دریافتی است.به این منظورآزمایشی در سال 1393-1392 بر روی دو رقم آفتابگردان در شرایط آب و هوایی شمال خوزستان، در مزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی دزفول واقع در منطقه سنجر اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تراکم در چهار سطح(5/4، 5/5، 5/6 و5/7 بوته در متر مربع) و ارقام آفتابگردان شامل قرمز شاهرودی و دم سفید درشت به عنوان فاکتورهای آزمایشی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر تراکم بر روی صفات شاخص سطح برگ، راندمان مصرف نور، عملکرد دانه، ضریب استهلاک نور و درصد جذب نور معنی دار شد. بیشترین میزان شاخص سطح برگ و کارایی مصرف نور به ترتیب با میانگین24/4 و92/1(Mj/m2/S) در رقم قرمز شاهرودی و بالاترین ضریب استهلاک نور و درصد جذب نور به ترتیب به میزان 137/0 و 4/43 درصد در رقم دم سفید درشت بدست آمد. با افزایش تراکم در هر دو رقم کارایی مصرف نور افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه در رقم دم سفید درشت و تراکم 5/6 بوته در مترمربع با مقدار 9/5249 کیلوگرم بر هکتار بدست آمد.
Plant density is one of the important factors influencing the amount of light reaching to plants. An experiment was carried out at agricultural research farm of Azad university of Dezfol (Sanjer region) in 2013 and 2014. The experiment design was factorial in a randomized complete block with three replications. Plant densities of (4.5, 5.5, 6.5 and 7.5 plant/m2). Two sunflower cultivars of Shahroodi and Domsefid were cultivated. The results showed that the effect of plant density was significant on leaf area index (LAI), Radiation use efficiency (RUE), Grain yield, extinction coefficient (K) and light interception (LI). The highest LAI and RUE were 4.24 and 1.92(MJ/M2/S) for Shahroodi cultivar, respectively. The highest K and LI in Domsefid cultivar were 0.137 and 43.4% respectively. The increase in plant density of both cultivars resulted in increasing the RUE. The highest grain yield for Domsefid cultivar (6.5 plant/m2) was 5249.9 kg/ha. The highest grain yield for Domsefid cultivar (6.5 plant/m2) was 5249.9 kg/ha. The highest grain yield for Domsefid cultivar (6.5 plant/m2) was 5249.9 kg/ha.
اسدی، س.، ح. شمسی و م. بحرانی. 1383. اثرات تراکم بوته بر عملکرد و اجزای آن در سه رقم آفتابگردان. هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، رشت. صفحه 333.
اطلسی پاک و.، م. مامقانی.، م. مسگرباشی و م. نبی پور. 1385. تأثیر آرایش کاشت بر راندمان مصرف نور و تجمع ماده خشک در کانوپی سه رقم کلزای بهاره. مجله علمی کشاورزی جلد 29، (4): 129-120.
اوزونی دوجی، ع.، م. اصفهانی.، ح. سمیع زاده لاهیجی و م، ربیعی. 1386. اثر آرایش کاشت بر شاخص های رشد و کارایی مصرف تابش دو رقم کلزای بدون گلبرگ و گلبرگ دار، مجله علوم زراعی ایران جلد 9، (4):. 86-75.
بهشتی، ع.، ع. کوچکی و م. نصیری محلاتی. 1381. تأثیر آرایش کاشت بر جذب و راندمان تبدیل نور در کانوپی سه رقم ذرت، مجله نهال و بذر. جلد 18، (4): 431-417.
خادم حمزه، ح.، م. کریمی.، م. رضایی و م. احمدی. 1388. اثر تراکم بوته و تاریخ کاشت بر صفات زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد سویا. مجله علوم کشاورزی ایران، 1383، جلد 35، (2): 367-357.
خواجه پور، م.1370. تولید نباتات صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاه صنعتی اصفهان. 251 صفحه.
غفاری، م و ج، دانشیان. 1383. بررسی واکنش هیبرید آذرگل به آرایش های مختلف کاشت در منطقه خوی. هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. رشت. صفحه 420.
فتحی، ق. 1384. بررسی تاثیر الگو و تراکم کاشت بر ضریب استهلاک نوری، جذب تشعشع و عملکرد دانه ذرت شیرین هیبرید (S.C402). مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. (12): 143-131.
قلی نژاد، ا.، ا. توبه.، ع. حسن زاده قورت تپه و ع. اصغری. 1387. تأثیر تراکم بوته و آرایش کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان. مجله دانش کشاورزی. جلد 18، (1): 99-87..
گلیشادرخی، م.، ع. کوچکی وم. محلاتی. 1388. تأثیر کود نیتروژن و تراکم گیاهی بر جذب و کارایی مصرف نور در دو رقم کلزای بهاره، مجله پژوهشهای زراعی ایران، جلد 7، (1): 171-163.
نادری، ا. 1377. اثر تاریخ کاشت بر صفات زراعی، عملکرد دانه و اجزای آن در سه قم آفتابگردان در جنوب خوزستان، مجله نهال و بذر، جلد 14، (3):145-136.
Andrieu, B. J., M. Allirandand K.Jaggard. 1997. Ground cover and leaf area index of maize and sugar beet crops. Agron.J. 17:315-321.
Benvenuti, B. N., U. Buldiniand G.P. Vannozzi. 1987. Effect of planting distance and plant population on yield and some biometrical characters in tall and dwarf sunflower cultivars. Int. Sun. Year book.Page78.
Gubbles, G.Hand A. A.Bianchi.2001. Sunflowers on the high plain of leonesa. Effect of sowing date and distance between rows. Field crops Abstract.P.937
Khagakharate, V. G and B. G. Nirwal. 1993. Effect of inter and intra spacing and nitrogen levels on sunflower. Agron.J. 13: 115-116.
Loomis, R. S and Duncan, W. G. 1986. Quantitative description of foliage display and light absorption in field communities of corn plants. Crops Sci. J. 80: 332-336.
Maddoni, G. A and M. E. Otegui. 2001. Plant Population density, row spacing and hybrid effects on maize canopy architecture and light attenuation. Field Crops Res. 71: 183-193.
Morrison, J. Mand D. W. Stewart.1995. Radiation-use Efficiency in summer rape seed. Agron. J. 87: 1139-1142.
Morrison, J. M., P.B. E. McVetty and R. Scarth. 1990. Effect of row Spacing and seeding rate on summer rape in southern Manitoba. Can. J. plant. Sci. 70: 127-137.
Rizzardi, M. A and A. Kuffi. 1993. Effect of spacing on seed and oil yield and yield components of sunflower. Crop Sci. J. 23: 287-290.
Rover, A.1994.Light interception and yield as influenced by leaf area index sugar beet. Crop Sci. J.119: 669-670.
Tijerina Chavez, L. E. M., J. A. Englamanand L.Aguilar-Garcia. 2005. Leaf area, net assimilation rate, yield and plant density in sunflower. Crop Sci. J. 23: 303-310.
Tollenaar, M and A. Aguilera.1998. Radiation use efficiency of an old and new maize hybrid. Agron. J. 84: 536-541.
Xiao, S., S. Chen., L. Zhao and G. Wang. 2006. Populationdensity effects on plant height growth and inequality in sunflower. Plant biol. J. 48: 513-519.
Zang. L., W. Varderwer, R. L. Bastian., S. L. Zhang and J. H. H. Spiertz. 2008. Light interception and utilization in really intercrop of wheat and cotton.Field Crops. Res. 107: 29-42.
_||_